Pewny siebie czy przestraszony?

Każdy opiekun psa, będący jednocześnie uważnym obserwatorem, z łatwością może rozpoznać nastroje i potrzeby pupila. Pies wyraża swoje stany emocjonalne za pomocą ruchów ogona, głowy, tułowia, łap, mimiką pyska i wydawanym głosem - szczekaniem, warczeniem, skomleniem i skowytem.

Inaczej np. psy szczekają z radości, inaczej ujadają na przechodnia, a jeszcze inaczej na nieprzyjaznego wobec nich i jego opiekuna człowieka. Stanley Coren, w swojej książce „Jak rozmawiać z psem”, stworzył ilustrowany słowniczek psich postaw, gdzie pokazał, jak zachowują się poszczególne części ciała psa, gdy towarzyszą mu konkretne emocje. Poniżej kilka przykładów.

Najbardziej ruchliwą częścią psiego ciała jest bez wątpienia ogon. Podkulony uważany jest za oznakę strachu, merdający mówi nam o radości psa. To jednak zbytnie uproszczenie. Naukowcy badający zachowania psów rozróżniają przynajmniej trzynaście pozycji ogona, a każda niesie odmienny przekaz.

I tak - merdanie nie jest tylko wyrazem radości, oznacza także podniecenie i ekscytację. Jaką wiadomość chce nam z kolei przekazać właściciel niesionego wysoko ogona? Jestem tu władcą, jestem pewny siebie. Tym bardziej, że sterczący w górę ogon może też mówić o pobudzeniu, a nawet agresji.

Wyprostowany ogon obnaża odbyt, dzięki czemu czujący się pewnie pies uwalnia do otoczenia swój zapach. To komunikat dla pobratymców - stojące niżej w hierarchii zwierzę nisko opuści wtedy ogon, podkuli go między łapami (jeśli ogon dotyka brzucha, strach psa jest paniczny). Zjeżenie włosów na całym ogonie to wyzwanie do walki; zjeżenie włosów na końcówce ogona - lekki stres. Kiedy pies spaceruje ze swym panem, jego ogon nie jest usztywniony i zwykle luźno opada. Natomiast kiedy coś zwierzaka zainteresuje, wzbudzi jego czujność, zatrzyma się on w pół kroku, lekko unosząc ogon do góry.

Jednak ustawienie ogona, to nie wszystko - służy on przecież także do merdania. Kiedy znajome psy witają się ze sobą, merdają ogonami i trącają się nosami. W ten sposób każdy pies wyraża także radość na widok swego pana (ciekawostka: merdanie na przywitanie domowników jest zupełnie inne od wszystkich znanych merdań i z niczym nie da się go pomylić - ogon unosi się do góry lub odchyla się od linii ciała i zakreśla szerokie łuki w powietrzu) i znajomych osób. Ale nie zawsze merdanie przekłada się tak jednoznacznie na wesoły nastrój.

W nowej sytuacji, np. podczas spotkania z nieznanym psem, wysokie, sztywne ruchy ogona mogą być ostrzeżeniem, zwłaszcza w połączeniu z wyprostowaną postawą. Szybkie, niskie machnięcia, to kolejna oznaka uległości (tak właśnie wygląda ogon psa, który coś nabroi); lekkie, powolne machanie oznacza zainteresowanie, ale i niepewność. Zamaszyste wymachy ogonem plus poruszanie biodrami i czasami obniżenie tylnej części ciała to uznanie dominacji drugiego osobnika, także zaproszenie do zabawy. Luźne, dynamiczne ruchy ogona towarzyszą poszukiwaniom zaginionej piłeczki lub śledzeniu ciekawego zapachu odnalezionego na ziemi.

Jeśli chcemy zrozumieć, co pies chce nam przekazać, musimy uważnie obserwować także ruchy jego ciała, głowy, uszu i łap. Postawa ciała może zdradzać agresję lub uległość. Wyprostowany pies, z głową i uszami w górze, daje znać, że jest gotowy do działania; to także oznaka dominacji. Postawa przeciwna - kulenie się z opuszczonym łbem i uszami, mówi o uległości. Kiedy pies wywraca się na grzbiet i odsłania brzuch, sygnalizuje poddanie się. Przechylanie głowy na boki oznacza, że zwierzak się czemuś uważnie przygląda, nadsłuchuje i analizuje. Cofanie głowy oznacza niechęć lub niepewność, niekiedy przerażenie - np. pies, który nie chce założyć kagańca, cofnie głowę; podobnie się zachowa, kiedy podstawimy mu pod pysk przedmiot, którego nie lubi lub się go boi.

Ekspresja pyska i ułożenie uszu również sygnalizuje różne stany emocjonalne. Pysk może być zamknięty, otwarty i rozluźniony, otwarty z uniesioną wargą, zmarszczonym nosem i wyszczerzonymi zębami. Im szerzej otwarty pysk, tym większe pobudzenie psa. Kiedy zaczyna szczerzyć zęby, lepiej uważać. Kiedy ziewa szeroko, nie jest znudzony, a raczej zestresowany, niepewny, przestraszony, natomiast psi „uśmiech” przy zamkniętym pysku oznacza pokorę. Lizanie twarzy człowieka lub pyska drugiego psa to uznanie dominacji tej osoby (psa), pokazanie uległości. Także uszy są w ciągłym ruchu: stoją prosto, opadają rozluźnione lub ciasno przyklejają się do boków głowy. Jeżeli uszy stoją prosto i ku przodowi, a kąty pyska się nie rozciągają, wtedy pies się nie boi i jest gotów do ataku. Uszy falujące do przodu, do tyłu, do dołu - pies nie wie, jak zachować się w nowej sytuacji.

Obserwujmy także psie oczy i łapy - kiedy nasz pupil ma rozszerzone źrenice, oznacza to pobudzenie i podniecenie. Mruganie to uspokajanie przeciwnika. Odwracanie wzroku - unikanie konfrontacji; przeciwnie - patrzenie prosto w oczy to gotowość do walki. Zwężone źrenice to spokój, uległość.

Podnoszenie jednej łapy może oznaczać niepokój, niepewność lub ekscytację. Pies, który podchodzi do innego psa i nie jest pewien, czy powinien to robić, podnosi łapę w górę. Jeśli to pies myśliwski, podnoszenie łapy oznacza znalezienie tropu. Naprężone łapy - pies może szykować się do skoku. Czasami także oznaczają strach i stres. Wszystkie łapy na ziemi - spokój. Położenie łapy na innym psie to dominacja.

[email protected]