Kto wygra wybory w Małopolsce?

Kuchnia polityczna Rafała Matyi*

To, kto wygra wybory w czterech małopolskich okręgach sejmowych i ośmiu senackich ma jednak istotny wpływ na konfigurację regionalnej i lokalnej sceny politycznej. Zwiastuje początek nowych karier, daje szanse na regionalny lobbing jednym, innych zaś odprawia z kwitkiem. Czego zatem możemy spodziewać się jesienią tego roku w Małopolsce?

Dobrą wiadomością jest to, że do podziału mamy o dwa mandaty więcej niż przed czterema laty. Wówczas najwięcej zdobyło Prawo i Sprawiedliwość (19), nieznacznie wyprzedzając Platformę (16) i dystansując Lewicę (2) i PSL (2). Jeżeli obecne proporcje poparcia sondażowego utrzymałyby się - nowe mandaty przypadłyby zapewne Platformie - pozwalając jej na zrównanie swej reprezentacji z PiS, bo wielce prawdopodobne jest także to, że jeden z mandatów straci PSL.

Jednak zmiany na poziomie makro nie zawsze przekładają się równomiernie w wymiarze lokalnym. Tu decydują dwa czynniki - zmiany poparcia dla partii jako takiej i ułożenie optymalnej listy - silniejszej niż partyjny szyld. Ta ostatnia sztuka prawie zawsze udaje się PSL, które dysponuje sporą rzeszą lokalnych liderów w gminach wiejskich. Większe partie mają z tym niejednokrotnie kłopoty. Dlatego więcej o ich szansach będzie można powiedzieć wtedy, gdy zobaczymy ostateczny kształt list - nie tylko ich czołówki.

Gazety ogólnopolskie koncentrują się na "jedynkach", czasami na posłach. Tymczasem na wynik partii składa się suma wyników zdobytych przez kandydatów z odległych często miejsc. Takich, którzy we własnej gminie potrafią samodzielnie zebrać nawet połowę głosów.

O sile struktur partyjnych i preferencjach wyborców sporo powiedziały nam ostatnie wybory samorządowe - przypomnijmy, że wybory do Sejmiku (liczącego 39 radnych, a więc o dwóch mniej niż obecnie wybierzemy posłów) wygrała Platforma Obywatelska (17 mandatów), przed PiS (16), PSL (4) i SLD (2). Gdyby przeliczyć te wyniki w ramach obecnych okręgów wyborczych - dodatkowe mandaty zyskałyby jedynie PSL i SLD.

Nieco inne prognozy można budować na wynikach I tury wyborów prezydenckich - pokazujących, jak się wydaje partyjne szczyty możliwości. Przypomnijmy, że wybory te wygrał w Małopolsce przed rokiem Jarosław Kaczyński, zdobywając 46 proc. głosów, wyprzedzając głównego rywala o ponad 10 proc. 10,5 proc. wyborców głosowało na Grzegorza Napieralskiego, a Waldemara Pawlaka (1,5 proc.) pokonał Janusz Korwin-Mikke (3 proc.).

Gdyby te wyniki przeliczyć na okręgi województwa małopolskiego, PiS zwyciężyłby zdecydowanie zdobywając 22 mandaty. Platformie przypadłoby ich 16, a Sojuszowi Lewicy Demokratycznej - 3. Powtórzenie takiego podziału miejsc w Sejmie jest jednak niemożliwe - nie tylko ze względu na niższą mobilizację wyborców i zmianę poparcia dla głównych partii, ale także ze względu na fakt, że tym razem nie rywalizują ogólnopolscy liderzy, ale kandydaci z lepszymi lub gorszymi wpływami w wymiarze lokalnym.
Na ponad miesiąc przed wyborami nie można zatem przewidzieć z dużą dozą pewności ani tego która partia - Platforma czy PiS - wygra wybory w Małopolsce, ani tego ile mandatów będą w stanie odebrać im dwie mniejsze partie. Nie wiemy też na ile głosów mogą liczyć tu partie pretendentów - PJN, Ruchu Palikota czy listy Marka Jurka i Janusza Korwin-Mikke. Krótka kampania nie służy tym, którzy dotąd nie mieli okazji, by zaprezentować się wyborcom i faworyzuje główne partie i kandydatów znanych z działalności parlamentarnej lub samorządowej. I choć role pretendentów do zwycięstwa i tych, którzy będą walczyć o pojedyncze mandaty są rozdane, to rumieńców kampanii przyda ostra rywalizacja personalna - także wewnątrz list i znacznie bardziej widowiskowe niż dotąd zmagania senackie.

* RAFAŁ MATYJA - doktor politologii, publicysta, autor hasła budowy IV Rzeczypospolitej, twórca i wieloletni prodziekan Wydziału Studiów Politycznych i kierownik Zakładu Studiów Politycznych Wyższej Szkoły Biznesu - National Louis University w Nowym Sączu, redaktor naczelny kwartalnika "Praktyka Polityczna".