Kraków. W noc sylwestrową zdewastowano figurę św. Jana Nepomucena z kapliczki w Mogile

"Z przykrością informujemy, że w nocy z 31 grudnia na 1 stycznia została dokonana dewastacja figury św. Jana Nepomucena przy ul. Odmętowej. O zaistniałym fakcie zostały powiadomione odpowiednie służby oraz instytucje. Bardzo serdecznie dziękujemy okolicznym Parafianom za szybką reakcję oraz pomoc w zabezpieczeniu figury" - napisała w mediach społecznościowych parafia pw. św. Bartłomieja Apostoła w krakowskiej Mogile.

O dewastacji policję zawiadomili sąsiedzi, zaopiekowali się też zrzuconą z postumentu w kapliczce figurą.

- Dostaliśmy zgłoszenie o zniszczonej, zdewastowanej kapliczce. Nieznani sprawcy mieli wyrwać figurę z kapliczki i rzucić o ziemię. Na miejsce przyjechali policjanci i tych osób już tam nie było. Policjanci wylegitymowali świadków i patrolowali ten rejon, jednak sprawców już nie zastali - mówi nam podkom. Piotr Szpiech, rzecznik prasowy krakowskiej policji. - Figura została uszkodzona. Mogę potwierdzić, że prowadzone jest w VIII Komisariacie Policji postępowanie pod kątem uszkodzenia mienia. Prowadzone są czynności mające na celu ustalenie i zatrzymanie sprawców. Według zgłoszenia była to więcej niż jedna osoba - informuje też rzecznik.

Kara będzie zależała od wartości wycenionych strat. Sprawcy bądź sprawcom może grozić kara od trzech miesięcy do pięciu lat więzienia.

- Na szczęście Nepomucen ma uszkodzoną tylko prawą dłoń. Odpadły palce dorobione przez panią konserwator Małgorzatę Zagórską-Slaninę po poprzednie profanacji, której dokonali wandale w kwietniu 2023 roku. Zniszczono też mniejszą figurkę gipsową Matki Boskiej. Rzeźbę św. Jana, do czasu podjęcia dalszych działań przez Miejskiego Konserwatora Zabytków i Zarząd Dróg Miasta Krakowa, przechowuje teraz jeden z mieszkańców. Z uwagi na częstotliwość takich aktów wandalizmu wobec tej kapliczki rozważane jest jej lepsze zabezpieczenie - relacjonuje Antoni Łapajerski, miłośnik historii Nowej Huty, który we wtorek (2.01) był na miejscu, rozmawiał z mieszkańcami oraz oglądał zdewastowaną kapliczkę i uszkodzoną rzeźbę.

To już bowiem kolejna sytuacja, gdy wandale dewastują figurę św. Jana Nepomucena w krakowskiej Mogile. W nocy z 4 na 5 kwietnia ubiegłego roku, przed Wielkanocą, skradziono krzyż trzymany przez postać świętego, a także uszkodzono jego dłoń. Wcześniej, około 2000 roku wandale urwali część dłoni św. Jana, a krzyż wyrzucili do pobliskiej fosy. Zarząd Dróg Miasta Krakowa (kapliczka jest własnością gminy Kraków) zlecił wtedy odnowienie figury św. Jana Nepomucena i wykonanie nowego krzyża, a prace sfinansowała Dzielnica XVIII Nowa Huta.

Jak opisuje Antoni Łapajerski na stronie nowahutamniejznana.pl, kapliczka św. Jana Nepomucena przy ul. Odmętowej ma długą i ciekawą historię. Przez konserwatorkę Genowefę Zań-Ograbek datowana jest (figura świętego) na pierwszą połowę XIX w., jednak po zebraniu informacji na podstawie różnych dokumentów oraz opowieści mieszkańców datowanie jej jest bardziej złożone.

"W archiwum klasztoru o. Cystersów w Mogile jest notatka sporządzona przez ojca Iwona Kołodziejczyka z dnia 26.VIII.2007 r., w której opisuj on, że "obecna figura Świętego i kształt kapliczki pochodzi z 1946 r. Powstała dzięki staraniom ks. Józefa Zastawniaka, proboszcza parafii św. Bartłomieja w Mogile". Nowa kaplica, murowana, powstała w miejsce poprzedniej drewnianej" - opisuje Antoni Łapajerski.

Usytuowanie kapliczki ze św. Janem Nepomucenem w tym miejscu świadczy o granicach dawnego rozlewiska Wisły - tu święty miał chronić wieś Mogiłę przed powodzią. Kapliczka jest widoczna na mapie z 1909 roku.

Jak pokazują zdjęcia archiwalne, kapliczka wcześniej miała postać typową dla osłaniania figury Nepomucena - brogowa, z czterospadowym daszkiem wspartym na drewnianych słupach. Daszek był pokryty gontem i zwieńczony krzyżem. Kapliczka stała w otoczeniu lip.

"Rozebrane elementy drewnianej kapliczki przechowywano jakiś czas pod słomianym okapem przy ścianie stodoły. Samą figurę przeniesiono na plebanię. Nową kapliczkę wykonano jako murowaną, tynkowaną, przykrytą płaskim dachem, na którym centralnie umieszczony został mały kamienny krzyż trójlistny. Front jest zamknięty żelaznym płotkiem stojącym między dwiema kolumnami o wysokich podstawach, na bocznych ścianach ostrołukowe okratowane okienka. Wnętrze i front pomalowano na niebiesko" - opisuje autor autor strony nowahutamniejznana.pl.

Jak podaje ojciec Iwo Kołodziejczyk, poprzednią rzeźbę świętego Jana widział jeszcze w 1980 r. w pomieszczeniu nad zakrystią kościoła św. Bartłomieja w Mogile. Była bardzo zniszczona i jako rzecz poświęconą spalono ją, aby nie stwarzać okazji do profanacji. Domniemywa, że nowa figura - kopia pierwotnej - powstała w 1946 r., po zbudowaniu nowej kapliczki, wykonana przez nieznanego rzeźbiarza.

W XX wieku wykonano dwie konserwacje rzeźby i renowacje kapliczki. Pierwsza została przeprowadzona w 2007 r. przez konserwatora dzieł sztuki Filipa Kowalczyka. W trakcie prac konserwatorskich, po odczyszczeniu wielu warstw farb na murowanym postumencie odkryto na blacie postumentu tabliczkę z dwiema datami: 1823 i 1935 a miedzy nimi napis FUNDATOROWIE WSI MOGIŁY.

Po konserwacji zarówno w 2007, a następnie w 2021 roku rzeźba św. Jana Nepomucena jest pomalowana z akcentowaniem stroju kanonika: biała komża, na ramionach gronostajowa peleryna (rokieta) z cętkowanego futra w kolorze kremowym, od spodu czerwonym, związana brązowym sznurem, czarny biret. W prawej ręce święty trzyma krzyż, opierając go na lewej dłoni.

Palenie szkodzi na mózg