Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Figura Matki Bożej z Dzieciątkiem autorstwa ojca Wyspiańskiego wróciła na Krupniczą

Małgorzata Mrowiec
Małgorzata Mrowiec
Przed budynkiem Centrum Młodzieży im. dr. H. Jordana przy ul. Krupniczej 38 stanęła zabytkowa, pochodząca z 1867 r. figura Matki Bożej z Dzieciątkiem. Jej autorem był utalentowany rzeźbiarz Franciszek Wyspiański - ojciec Stanisława Wyspiańskiego. W 2015 roku rzeźba została wywieziona z pobliskiej działki przy ulicy Szujskiego i następne lata spędziła w Płaszowie. O to, by wróciła, zabiegali mieszkańcy. Tak się stało w zeszłym roku, natomiast w środę (31 stycznia) dokonano symbolicznego odsłonięcia figury po powrocie i zakończeniu wszystkich zaplanowanych prac.

Lokalizacja na terenie Centrum Młodzieży przy ul. Krupniczej 38 nie jest całkiem nowa ani przypadkowa. Pierwotnie, wolą fundatorów, figura została ustawiona właśnie przy Krupniczej, a potem, na przestrzeni lat wielokrotnie "wędrowała", pozostając jednak w najbliższej okolicy.

"Siedziba Centrum Młodzieży im. dr. H. Jordana znajduje się w pobliżu jej pierwotnej lokalizacji - czyli adresu Krupnicza 19, naprzeciwko budynku przy ul. Szujskiego 2. Jednym z miejsc, do których przeniesiono figurę była też właśnie Krupnicza 38, gdzie mieścił się wtedy Zakład Św. Jadwigi sióstr nazaretanek (figura stała wtedy po lewej, a nie - jak w tym momencie - po prawej stronie od wejścia do budynku)" - wyjaśnia CM im. dr. H. Jordana.

Figurę w XIX wieku ufundowali Antonina i Antoni Wojczyńscy. Miała ona być wotum dziękczynnym małżeństwa Wojczyńskich za posiadany majątek i szczęśliwe wybudowanie 10 kamienic pomiędzy ulicami Krupniczą, Rajską, a Karmelicką. Figura miała również chronić przez klęskami żywiołowymi i pożarowymi.

Pierwotnie została ustawiona w ogrodzie Wojczyńskich. Następnie była wielokrotnie przestawiana w obrębie ulicy Krupniczej. Z czasem została przesunięta na teren przy ul. Józefa Szujskiego 4.

W 2015 roku stojącą w ogrodzie przy ul. Szujskiego 4 kapliczkę z rzeźbą dłuta Franciszka Wyspiańskiego zdemontowano, zapakowano na ciężarówkę i przewieziono do odległego od centrum Płaszowa. Figurę przeniesiono w związku z rozpoczynającą się na tej działce (na której stała przez ostatnie 60 lat) inwestycją. Inwestor, dzierżawiący ten teren od Caritasu, ruszał z budową hotelu. Rzeźba w efekcie przeprowadzki stanęła w ogrodzie ośrodka Caritas Archidiecezji Krakowskiej przy ul. Źródlanej 15 (Caritas jest właścicielem figury).

Na wywiezienie kapliczki szybko zareagowali mieszkańcy i miłośnicy zabytków. Podkreślali, że jest historycznie związana ze swoim dotychczasowym miejscem, z dawną dzielnicą Piasek, gdzie znajdowała się przez 140 lat.

Proces przeniesienia figury z ul. Źródlanej 15 na Krupniczą rozpoczął się jesienią 2019 roku. Rzeźba przeszła pełną konserwację techniczno-estetyczną, wraz z odtworzeniem cokołu i prawidłowym zamontowaniem jego zachowanego fragmentu z gzymsem. Usunięto także daszek (pierwotnie figura go nie miała) oraz przemalowania, przywracając kamienny charakter figury z okresu jej powstania. Na podstawie fotografii wykonanej przez Ignacego Kriegera zrekonstruowano historyczną marmurową tablicę i umieszczono ją na cokole.

Dodatkowo, w drugiej wnęce po prawej stronie cokołu, umieszczono nową kamienną tablicę, a na niej wkomponowano inskrypcję zawierającą imię i nazwisko autora: Franciszka Wyspiańskiego, nazwisko fundatorów, datę wykonania oryginału oraz informację o dacie przeniesienia rzeźby na ul. Krupniczą 38 i jej konserwacji.

W programie prac konserwatorskich firma Art Forum Bożena Boba-Dyga przypomina historię powstania rzeźby: "Franciszek Ziejka napisał, że wynajęcie parteru dla Wyspiańskiego było swego rodzaju intrygą, jaką miał uknuć Mateusz Rogowski. Planował on wydać za mąż swoją 25-letnią córkę Marię. Wcześniej odrzuciła wielu kandydatów na męża, zerwała też niejedne zaręczyny. Jeśli można wierzyć wspomnieniom Antoniego Waśkowskiego zawartym w rodzinnym wydaniu Akropolis, to Maria czekała: na Artystę. Podobno to Mateusz Rogowski podsunął pomysł, aby jego sąsiedzi Antonina i Antoni Wojczyńscy ufundowali figurę Matki Bożej. Miało to być podziękowanie za wybudowanie 10 kamienic. Małżeństwo zaakceptowało ten pomysł i zleciło wykonanie figury Franciszkowi Wyspiańskiemu. Ten z kolei wybrał Marię Rogowską jako modelkę do twarzy Matki Bożej. Rzeźba powstała i została ustawiona w ogrodzie Wojczyńskich".

Wykonano również prace związane z uporządkowaniem terenu: ułożono kostkę, zamontowano oświetlenie, ławki i stojaki na rowery. Prace zostały zakończone w grudniu 2023 roku. Ich całkowity koszt wyniósł 118 tys. 490 złotych.

Formalnie rzeźba jest własnością Caritas Archidiecezji Krakowskiej i została użyczona Centrum Młodzieży im. dr. H. Jordana na okres 10 lat.

Przełomowa terapia genowa, chłopiec zaczął słyszeć!

emisja bez ograniczeń wiekowych

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: Figura Matki Bożej z Dzieciątkiem autorstwa ojca Wyspiańskiego wróciła na Krupniczą - Gazeta Krakowska

Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski