Ile wyniesie kaucja za butelki i puszki? Jest rozporządzenie resortu klimatu w sprawie systemu kaucyjnego

System kaucyjny wprowadza ustawa o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Unijna dyrektywa ws. zmniejszenia wpływu niektórych opakowań z tworzyw sztucznych na środowisko nakłada na Polskę obowiązek wdrożenia tego systemu.

Nowelizacja przewiduje doliczenie kaucji do zakupu:

• jednorazowych butelek z plastiku o pojemności do 3 litrów,
• szklanych butelek wielorazowego użytku do 1,5 litra,
• metalowych puszek o pojemności do 1 litra.

W kwietniu 2023 roku pojawił się projekt rozporządzenia zakładający, że kaucja na opakowania ma wynieść 50 gr, chociaż przepisy mówiły tutaj także o maksymalnej kwocie 2 zł i nie określały, czy kaucja będzie identyczna dla wszystkich opakowań, czy też różna dla butelek i puszek różnej wielkości. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wyjaśnia teraz te wątpliwości. 22 listopada pojawił się projekt rozporządzenia ministra klimatu i środowiska w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym. Wynika z niego, że kaucja wyniesie 50 gr za jedną sztukę opakowania, które jej podlega.

Ministerstwo wyjaśnia, że jest to kwota łatwa do zapamiętania, prosta w operacjach finansowych i akceptowalna społeczne. Dodaje także, że inne kraje Europy stawiały średnio na kwoty 0,10 euro, a więc ok. 0,50 zł. Resort przypomina także, że opłacona kaucja ma być zwracana przy zwrocie opakowań w sklepie, bez konieczności pokazania paragonu.

System kaucyjny będą tworzyć przedsiębiorcy wprowadzający na rynek napoje w opakowaniach. To oni będą powoływać operatora odpowiedzialnego za wdrożenie i prowadzenie systemu. Przepisy nie określają jednak liczby takich podmiotów. Możliwe będzie jednak utworzenie dwóch lub więcej systemów kaucyjnych. To oznacza także, że system kaucyjny w Polsce dopiero powstaje, a w pełni ruszy on 1 stycznia 2025 roku, co określa ustawa z 13 października 2023 roku.

Duże sklepy, których powierzchnia przekracza 200 m2, będą musiały odbierać puste opakowania, natomiast te o mniejszej powierzchni będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego.

Jeśli przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach nie utworzą systemu lub nie osiągną wymaganych poziomów selektywnego zbierania opakowań i odpadów, będą musieli zapłacić opłatę produktową za wprowadzenie na polski rynek produktów w opakowaniach.

Wejście w życie przepisów na razie niewiele nam jednak mówi. Największej wątpliwości budzi sam system, w którym klient będzie mógł odzyskać opłaconą wcześniej kaucję. Na stole są póki co wszystkie opcje, a więc przede wszystkim:

• zwrot kaucji i butelki za pośrednictwem butelkomatu,
• fizyczne przekazanie pracownikowi sklepu butelki i odbiór gotówki,
• wymiana pustej butelki na pełną.

Przedsiębiorcy mają czas do połowy 2024 roku na zgłaszanie chęci obsługi systemu kaucyjnego.

Najciekawsze wydaje się jednak to, że pobieranie kaucji dotyczyć będzie wszystkich sklepów, ale już jej zwrot tylko tych największych. Właściciel osiedlowego sklepu będzie zatem zobowiązany do doliczenia kaucji do swoich produktów, ale niekoniecznie pozwoli nam ją odzyskać.

Czy to będzie opłacalne dla małych przedsiębiorców? Czy klienci będą zainteresowani zakupami w sklepach, gdzie z góry zapłacą więcej za ulubione produkty? Wiele w tej kwestii wyjaśni 2024 rok, kiedy to poznamy pomysły polskich firm na organizację systemu kaucyjnego.