Budowa Muzeum KL Plaszow: oznaczanie granic cmentarzy żydowskich na terenie byłego obozu

"Obszary cmentarzy żydowskich pełnią szczególną funkcję na terenie miejsca pamięci. Do dzisiaj zachowały się ruiny hali przedpogrzebowej nowego cmentarza krakowskiej gminy żydowskiej oraz kilkaset grobów na terenie cmentarza gminy podgórskiej. Obie nekropolie sąsiadowały ze sobą; rozdzielone były ulicą Jerozolimską, obecnie zachowaną jedynie w formie wąskiej ścieżki" - informuje Muzeum KL Plaszow.

Przypomnijmy: umowę na zagospodarowanie terenu po byłym niemieckim obozie koncentracyjnym Plaszow muzeum podpisało z wykonawcą prac - firmą RE-Bau - 2 czerwca. To przedsięwzięcie stanowi pierwszy etap budowy Muzeum KL Plaszow.

Umowa przewiduje uczytelnienie dróg i ścieżek, oznaczenie przebiegu granic zachowanego terenu po byłym obozie i przebiegu granic dwóch cmentarzy. Powstaną także punkty terenowe i przystanki historyczne oraz tablice z informacjami i regulaminami. W ramach prac wykonawca postawi konstrukcje pod makiety przeznaczone dla osób z dysfunkcją wzroku oraz elementy małej architektury. W obrębie upamiętnienia utworzone zostaną również okna archeologiczne (ekspozycyjne).

Inwestycja finansowana jest przez gminę Kraków oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Muzeum - Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942−1945) rozpoczęło działalność 1 stycznia 2021 r. na podstawie uchwały Rady Miasta Krakowa. Jednostka zarządzana jest przez Muzeum Krakowa.

Muzeum powstało, by objąć opieką teren po byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Plaszow, funkcjonującym w latach 1942–1945. Ocenia się, że przeszło przez niego około 35 tys. więźniów: Żydów, Polaków i osób innych narodowości. W obozie zostało zamordowanych 5-6 tys. ludzi.

Zadaniem Muzeum KL Plaszow jest praca badawcza i edukacyjna na rzecz pamięci o historii KL Plaszow i o jego ofiarach. Pod opieką instytucji znajduje się teren poobozowy, wpisany do rejestru zabytków, oraz historyczny budynek - Szary Dom. W bezpośrednim sąsiedztwie terenu poobozowego powstanie budynek Memoriału. Zarówno w Szarym Domu, jak i w Memoriale znajdzie się wystawa stała o obozie. Zakończenie budowy Muzeum KL Plaszow planowane jest na koniec 2025 roku.

Z końcem sierpnia br. przedstawiciele powstającego muzeum przypomnieli, że działania realizowane przy budowie Muzeum KL Plaszow, w historycznym obszarze obozu poprzedzał kompleksowy program rozpoznania archeologicznego, realizowany w latach 2016-19. Badania objęły wtedy cały zachowany obszar obozu o powierzchni 37 ha. Przeprowadzono badania nieinwazyjne - prospekcje terenowe i rozpoznanie geofizyczne różnymi, uzupełniającymi się metodami (jak: magnetyczna, elektromagnetyczna, elektrooporowa, georadarowa). Badaniami objęto wówczas 19,538 ha powierzchni obozu. Badania te były uzupełnione dwukrotnymi inwentaryzacjami terenowymi wszystkich reliktów architektonicznych znajdujących się w miejscu pamięci.

W latach 2017-19 trwały wykopaliska archeologiczne. Ich miejsce wskazano na podstawie wcześniejszych badań historyków i archeologów, poza miejscami masowych egzekucji i grobów masowych oraz cmentarzy żydowskich. Badaniami objęto obszar niespełna 16 arów.

- Ustalenia będące wynikiem rozpoznania pozwoliły na precyzyjne ustalenie zakresu dalszych badań i sposobu ochrony architektonicznych i archeologicznych pozostałości KL Plaszow. Szczególnej ochronie podlega obszar cmentarzy i grobów masowych - wskazuje Muzeum KL Plaszow.