Wyjątkowy gen przedsiębiorczości silnie napędza polską gospodarkę

- Ponoć po upadku komunizmu Polacy okazali się dużo bardziej przedsiębiorczy niż inne nacje.

- Na tle innych społeczeństw, które znalazły się po wojnie w bloku wschodnim, Polacy są wyjątkowo przedsiębiorczy. Potwierdzają to wszystkie badania. Niewątpliwy sukces gospodarczy, o którym rozpisują się zagraniczne media, zawdzięczamy właśnie przedsiębiorcom, zwłaszcza tym małym i średnim, bo do nich należy ponad 99 proc. firm w naszym kraju.

- Skąd ten talent do biznesu?

- Mówimy tu o „genie przedsiębiorczości”. On w Polsce przetrwał okres realnego socjalizmu, bo byliśmy jedynym krajem, w którym obok gospodarki centralnie planowanej dopuszczono prywatną inicjatywę. Władze tępiły ją podatkami, decyzjami urzędników i w propagandzie („prywaciarze”), ale ona trwała, a w niektórych okresach nawet kwitła, udowadniając swą wyższość nad nieefektywnym sektorem państwowym.

- I to nam zapewniło przewagę nad Czechami, Słowakami, Rumunami, Węgrami?

- Nie tylko. W okresie PRL-u, ale też wcześniej za okupacji i jeszcze wcześniej za zaborów, Polacy - by przetrwać - nauczyli się kombinować, dostosowywać do niemal każdej sytuacji. W badaniach wychodzi, że np. w porównaniu z Czechami jesteśmy niesłychanie elastyczni. To także zapewnia nam przewagę na emigracji. My tam przecież nie tylko pracujemy najemnie, ale i tworzymy firmy. Mentalność większości Polaków wpisuje się w sposób myślenia społeczeństw o wysokim poziomie liberalizmu, gdzie państwo z zasady nie ingeruje w gospodarkę, czyli USA i Wielkiej Brytanii. To jest myślenie wolnościowe. A wolność i przedsiębiorczość idą ze sobą w parze.

- Gen przedsiębiorczości jest w całej Polsce równie silny?

- Nie. Wynika to z zaszłości. Jednym z elementów decydujących o poziomie i sile przedsiębiorczości jest możliwość zrzeszania się ludzi biznesu. W zaborze austriackim i pruskim władze to dopuszczały: pierwsza izba przemysłowo-handlowa powstała w Krakowie, druga w Poznaniu. W zaborze rosyjskim było to niemożliwe. I dzisiaj liczba firm na tysiąc mieszkańców jest wyraźnie niższa na wschodzie kraju, a wyższa w b. Galicji oraz na Śląsku i w Wielkopolsce.

- Przedsiębiorczości da się nauczyć?

- Dwadzieścia lat temu była na ten temat ostra dyskusja w europejskim środowisku ekonomicznym. Na jej końcu uznano, że z przedsiębiorczością jest jak z grą na pianinie: talent bardzo się przydaje, ale zasady, czyli rzemiosło, można opanować nawet bez talentu.

- Polski kapitalizm zbudowały samorodne talenty.

- Owi pionierzy polskiej przedsiębiorczości wkraczają w wiek emerytalny, przekazują firmy pokoleniu swych dzieci. Jest naukowo udowodnione, że kto wzrasta w rodzinie przedsiębiorców, ten ma generalnie silniejszy gen przedsiębiorczości, smykałkę do biznesu.

- Młodzi przedsiębiorcy są też lepiej wykształceni. Można zakładać, że dadzą radę?

- Już dają. Dowodem są coraz liczniejsze hity eksportowe polskich producentów, i to w wielu branżach: kosmetycznej, odzieżowej, spożywczej, meblarskiej, okiennej… Co ważne, nasi przedsiębiorcy radzą sobie świetnie dzięki pomysłowości, innowacyjności, elastyczności - i to na różnych polach, od produkcji po marketing.

Rozmawiał Zbigniew Bartuś

Pod patronatem „DP”
W przyszłym tygodniu Kraków stanie się europejską stolicą przedsiębiorczości: Uniwersytet Ekonomiczny będzie gościł najwybitniejszych specjalistów w tej dziedzinie z Polski oraz 28 krajów świata.

6 kwietnia przedstawiciele 60 krajowych ośrodków badawczych wezmą udział w I Ogólnopolskim Zjeździe Katedr Przedsiębiorczości i Innowacji nt. „Rozwój badań nad przedsiębiorczością: brikolaż ekonomii i zarządzania”,

7 i 8 kwietnia odbędzie się VIII Międzynarodowa Konferencja Naukowa pod hasłem „Zaawansowane badania na rzecz przedsiębiorczości w kontekście globalnym”.

Pomysłodawcą zjazdu katedr jest prof. UEK, dr hab. Krzysztof Wach, kierownik Centrum Przedsiębiorczości Strategicznej i Międzynarodowej UEk.

Gospodarzem VIII Konferencji będzie prof. dr hab. Kazimierz Zieliński, dziekan Wydziału Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych.