Twierdza wciąż niedoceniana

Krzysztof Wojtycza Fot. archiwum prywatne

ROZMOWA. Z KRZYSZTOFEM WOJTYCZĄ, harcerzem, propagatorem turystyki, autorem wydanego właśnie przewodnika "Szlak Twierdzy Kraków".

- Twierdza rzeczywiście jest niezwykle cennym zespołem architektury militarnej. Tym cenniejszym, że obejmuje obiekty powstałe wokresie odpołowy XIX w. aż doIwojny światowej. Mamy tu niezwykle ciekawy przegląd budowli obronnych, ukazujący, jak wciągu lat zmieniała się sztuka forteczna. Wraz ze zmianami zachodzącymi wartylerii: rodzajem dział, ich zasięgiem, siłą niszczącą pocisków itd., zmieniały się również budowle forteczne. Gdy wpołowie XIX w. zaczynano budowę Twierdzy Kraków, artyleria strzelała jeszcze wsposób klasyczny. Gdy wybuchała Iwojna światowa ikończono ostatnie forty Twierdzy, artyleria była już nowoczesna. Wszystkie te przemiany widać nazachowanych obiektach. To fascynująca sprawa dla historyków wojskowości ihistoryków architektury.

- Twierdza Kraków należała u progu I wojny światowej do najpotężniejszych w Europie. Dlaczego tylko raz jednak - i to na krótko - znalazła się w ogniu walk?

- Twierdza, paradoksalnie, nie miała szczęścia znaleźć się wpoważnej walce, najaką ją szykowano. Odegrała jednak istotną rolę strategiczną. Podkoniec 1914 r. armia rosyjska podeszła naodległość 10 km odKrakowa itam zatrzymała się, czując respekt przez jego umocnieniami. Twierdza ocalała, ale też nie zdobyła wojennej sławy, bo sławę taką zdobywa się w**walce. Później już nigdy umocnienia Krakowa nie miały okazji odegrać znaczącej roli.

- Co można zobaczyć na Szlaku Twierdzy Kraków? W jaki sposób najlepiej go pokonać - pieszo, rowerem, samochodem?

- Szlak powstał zinicjatywy Urzędu Miasta Krakowa ijest oznaczony cesarskimi kolorami: czarnym nażółtym tle. Łączy obiekty leżące natzw. zewnętrznym pierścieniu Twierdzy Kraków, jako że składała się ona ztrzech pierścieni: wewnętrznego (powstał najwcześniej), pośredniego (pozostało zniego niewiele) oraz zewnętrznego (zachowała się większość obiektów). Najpierw wytyczono odcinek północny Szlaku, biegnący odSalwatora dofortu Mogiła, parę lat później południowy, odfortu św. Benedykta dofortu Lasówka. Te dwa odcinki prowadzące przez malownicze peryferyjne tereny miasta liczą razem ponad 90 km.

Mój przewodnik przeznaczony jest głównie dla turystów pieszych irowerowych, choć możliwe jest także przejechanie szlaku samochodem. Ja pokonuję Szlak zawsze rowerem iuważam, że to najlepszy sposób. Można więcej zobaczyć, szybko isprawnie się przemieścić, aprzy**okazji podziwia się piękne tereny.

Rozmawiał

Paweł Stachnik