Starość nie wyklucza. Może być aktywna

– W 2020 roku osoby po sześć­dziesiątym roku życia będą stanowić blisko jedną czwartą ludności polskiego społeczeństwa. Czy jesteśmy gotowi na taką zmianę?

– Nie tylko my mierzymy się z tym wyzwaniem, stoi przed nim większość krajów europejskich. Z jednej strony wydłużenie życia to ogromny sukces cywilizacyjny, z drugiej konieczność zmian. Jako najmłodszy minister w rządzie czuję się szczególnie odpowiedzialny za pokolenie naszych rodziców i dziadków.

Kluczem do sukcesu jest stworzenie spójnej i wieloletniej wizji. Nie możemy działać ad hoc, pracować od wyborów do wyborów. To musi być spójna strategia, tylko w ten sposób osiągniemy sukces. Taki plan w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej stworzyliśmy.

– Jakie są jego założenia?

– Polityka senioralna to nie tylko emerytury, ale też odpowiednia opieka zdrowotna, dostęp do dóbr kultury i szeroko pojęte wsparcie społeczne. Osoby starsze rzadziej niż młodzi ludzie uczestniczą aktywnie w życiu społecznym. Wynika to z ograniczeń zdrowotnych i finansowych.

Seniorzy, z którymi się spotykam, mówią, że przełomowym momentem w ich życiu było przejście na emeryturę. Pytają: co dalej, komu jeszcze jestem potrzebny, czy wypada mi realizować marzenia? Odpowiadam im wtedy, że teraz jest najlepszy na to moment.

Politykę senioralną opieramy na kilku filarach: programie Długofalowej Polityki Senioralnej, programie na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych, wspieraniu Uniwersytetów Trzeciego Wieku czy kwotowej waloryzacji emerytur i rent, a od tego roku także na programie budowy domów seniora. W ten sposób rozumiem solidarność międzypokoleniową.

– W przyjętych w ubiegłym roku przez rząd Założeniach Długofalowej Polityki Senioralnej sporo miejsca poświęcono zapewnieniu seniorom możliwości aktywnego starzenia się. Na czym ma to konkretnie polegać?

– Emerytura wielu z nas kojarzy się z samotnością, całymi dniami spędzanymi w czterech ścianach przed telewizorem. Musimy zmienić ten obraz.

Na swojej drodze spotykam wielu seniorów, którzy wszystkich wokół zarażają optymizmem i energią. To chociażby Aleksander Doba, Podróżnik Roku National Geographic, czy Wirginia Szmyt znana jako DJ Wika. To świetne przykłady na to, że starość może i powinna być aktywna.

Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej skupiają się na ośmiu kluczowych obszarach: zdrowiu i samodzielności, aktywizacji zawodowej, aktywności edukacyjnej, obywatelskiej, kulturze, wolontariacie i srebrnej gospodarce.

Profilaktyka i promocja zdrowego stylu życia oraz rozwój usług medycznych mają pomóc seniorom w jak najdłuższym utrzymaniu dobrego stanu zdrowia i samodzielności. Wspieramy rozwój Uniwersytetów Trzeciego Wieku – w całej Polsce działa ich już ponad 500, na zajęcia przychodzi ponad 150 tys. osób.

Na programy aktywizacji seniorów w ramach ASOS do 2020 roku przeznaczymy 280 mln zł. Organizacje pozarządowe i inne podmioty działające na rzecz osób starszych mogą uzyskać nawet 200 tys. zł dotacji na swoje projekty.

– Jednym z elementów aktywizacji seniorów mają być zapowiadane przez Pana dzienne domy dla seniorów. Jak będą one funkcjonować?

– Chcemy w jednym miejscu stworzyć przestrzeń dla seniorów do spotkań towarzyskich, warsztatów kulinarnych, działalności społecznej, budowania więzi międzypokoleniowych. Także do opieki terapeutycznej i rehabilitacji. Domy seniora WIGOR odpowiedzą na wszystkie te potrzeby.

W tym roku na tworzenie placówek zarezerwowaliśmy 30 mln zł. Zakładamy, że powstanie dzięki temu 100 WIGOR-ów. To początek, bo do 2020 roku przeznaczymy na ten cel 360 mln zł. Do 180 tys. na budowę domu seniora, do 70 tys. na jego wyposażenie oraz 200 zł miesięcznie na osobę – o takie środki będą mogły się ubiegać samorządy.

– Czy zmiany demograficzne doprowadzą do rozwoju innych usług dla osób starszych? Na przykład powstania większej liczby miejsc opieki dla seniorów?

– Ten temat często pada przy okazji rozmów o gospodarce. Wielu producentów i usługodawców kieruje swoją uwagę w stronę osób starszych i ich potrzeb. To naturalny kierunek, który wymusza demografia.

Zmiany zaszły też w polskich rodzinach. Coraz rzadziej spotykamy wielopokoleniowe domy. Kiedyś oczywiste było, że opieka nad starszymi rodzicami spoczywa na dzieciach, teraz nie zawsze jest to możliwe. Dostęp do miejsc opieki nad seniorami musi stać się powszechny.

– A na co mogą liczyć osoby starsze na rynku pracy? Ich obecna sytuacja jest nie do pozazdroszczenia.

– W połowie ubiegłego roku wprowadziliśmy reformę urzędów pracy. Nowe narzędzia wspierające zatrudnienie w dużym stopniu skierowane są do osób 50+.

Utrata pracy lub konieczność jej zmiany tuż przed emeryturą to często dramatyczny moment. Pomagamy takim osobom w znalezieniu nowego zatrudnienia, w zmianach kwalifikacji, w doszkalaniu i podnoszeniu kompetencji.

Przekonujemy pracodawców, że inwestycja w starszych i doświadczonych pracowników opłaci im się. Realizujemy także projekt „Solidarność pokoleń”. Dzięki niemu w 2020 roku wskaźnik zatrudnienia w grupie 50+ ma osiągnąć 50 procent.

– Coraz częściej słyszymy o przypadkach nadużyć wobec seniorów, między innymi o słynnym już oszustwie „na wnuczka”. Jak ograniczyć takie sytuacje?

– Seniorzy wymagają szczególnej ochrony. Politykę senioralną realizujemy we współpracy z innymi resortami, m.in. Ministerstwami Zdrowia i Sprawiedliwości. Wspólnie pracujemy nad rozwojem usług medycznych oraz szerokim dostępem do bezpłatnych porad prawnych.

Dla mnie osobiście bardzo ważne jest odczarowanie wizerunku seniora jako osoby słabszej i mniej wartościowej. Rodzicom i dziadkom zawdzięczamy wychowanie, to, jacy jesteśmy. Naszym wspólnym obowiązkiem jest traktować ich z szacunkiem i wspierać w trudnych momentach.