Seks nocy letniej

   Kończy się lato, a wraz z nim gorące, letnie noce, podczas których niejedno mogło się wydarzyć... Tych, którzy sprawy seksu, a tym samym własnego zdrowia, traktują zbyt lekko i nieodpowiedzialnie, po powrocie z wakacyjnych wojaży mogą czekać niemiłe niespodzianki.
   
   Zagrożenia związane z życiem seksualnym kojarzą się na ogół z możliwością zarażenia się AIDS lub znanymi powszechnie chorobami wenerycznymi, takimi jak kiła czy rzeżączka. Tymczasem chorób, którymi można się zarazić uprawiając seks, jest znacznie więcej. Obecnie wszystkie schorzenia, jakich można się nabawić w wyniku współżycia seksualnego z osobą chorą, określa się wspólnym terminem: choroby przenoszone drogą płciową (STD - sexually transmitted diseases) i należą tu, oprócz chorób stricte wenerycznych, także choroby zakaźne i pasożytnicze.
   Najczęstszymi zmianami w przypadku chorób przenoszonych drogą płciową są objawy zakażenia w obrębie skóry i błony śluzowej narządów płciowych oraz krocza. W przypadku kontaktów oralnych zmiany mogą również dotyczyć okolic jamy ustnej i twarzy; w kontaktach analnych dolegliwości pojawią się w dolnym odcinku przewodu pokarmowego, odbycie i w okolicach pośladków. Jakiekolwiek niepokojące objawy, np. wyciek z cewki moczowej, zmieniona wydzielina z pochwy czy inne ogólne, jak np. gorączka, wysypka, złe samopoczucie to sygnał do natychmiastowej wizyty u lekarza. Podejmowanie prób samoleczenia, wstyd przed wizytą u specjalisty są niebezpieczne dla naszego zdrowia. Choroby przenoszone drogą płciową mogą wieść bowiem do groźnych powikłań wczesnych (tygodnie od zakażenia) i późnych (lata od zakażenia), dlatego nie wolno ich lekceważyć. Jednak podjęcie leczenia to tylko połowa sukcesu - leczony musi być również nasz partner.

Te najgroźniejsze: AIDS, kiła, rzeżączka, wrzód miękki

   Obecnie do najgroźniejszych chorób przenoszonych drogą płciową należy AIDS - zespół nabytego upośledzenia odporności. Czynnikiem wywołującym jest human immunodeficiency virus, a okres bezobjawowy trwa kilka tygodni. Objawami są: gorączka, złe samopoczucie, wysypka, bóle stawów, powiększenie węzłów chłonnych - często mylone z grypą.
   Przypadki kiły i rzeżączki, chorób przez całe wieki nękających ludzkość, nie są teraz zbyt częste. W powojennej Polsce szczyt zachorowań na kiłę przypadał na lata 60. i początek 70. - na 100 tys. ludności notowano wtedy 50 przypadków świeżych zachorowań; w roku 1999 już tylko 2,7. Rzeżączka zbierała żniwo w latach 50-55 i 68-70 - na 100 tys. ludności 150 świeżych zachorowań; w 1999 r. - 2,8. Objawami kiły (syphilisu) są niebolesne, pojedyncze owrzodzenia z twardą podstawą na narządach płciowych oraz powiększenie węzłów chłonnych. Kiła nie leczona doprowadza do degradacji fizycznej i psychicznej. Rzeżączka (tryper) u mężczyzn manifestuje się ropnym wyciekiem z cewki moczowej, u kobiet upławami, może też występować bezobjawowo. Nie leczona u mężczyzn wywołuje zapalenie najądrza, u kobiet jajowodów - a w konsekwencji niepłodność. Wrzód miękki, inaczej szankroid albo wrzód weneryczny, doprowadzający do rozległych, miejscowych zniekształceń narządów płciowych, współcześnie w Polsce nie występuje.

Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej

   Infekcja drobnoustrojami chlamydii to najczęstsza przyczyna niespecyficznego zapalenia układu moczowo-płciowego. U kobiet mogą się pojawić śluzowo-ropne upławy, nadżerka szyjki macicy. Objawami choroby są ponadto pieczenie i wodnisty wyciek z cewki moczowej, bolesne i częste oddawanie moczu, ale często ma ona również przebieg bezobjawowy. Powikłaniem nieleczenia chlamydiozy może być odczynowe zapalenie stawów, zapalenie spojówek, rogówki i tęczówki oka, przydatków u kobiet i najądrzy u mężczyzn oraz zmiany skórne (tzw. zespół Reitera) mogące prowadzić do bezpłodności. Leczenie polega na podawaniu antybiotyku. Skutkiem infekcji chlamydialnych może być również mykoplazma hominis i ureoplazma urealyticum, wywołujące zapalenie cewki moczowej, zapalenie stercza lub zapalenie pochwy.

Ziarniniak weneryczny pachwin i ziarniniak pachwinowy

   Po kilku dniach od zakażenia ziarniniakiem wenerycznym na sromie lub prąciu pojawiają się małe pęcherzyki i szybko gojące się owrzodzenia. Może wystąpić powiększenie węzłów pachwinowych, bóle lędźwiowe, bóle stawów, gorączka i wymioty. Nieleczenie prowadzi do rozrostu tkanki włóknistej sromu lub prącia i moszny.
   Ziarniniak pachwinowy występuje głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych. Objawami są rozległe, jasnoczerwone, pojedyncze lub mnogie owrzodzenia, które następnie bliznowacieją. Powikłaniem jest rozległe uszkodzenie sromu, u mężczyzn m.in. stulejka, zwężenie cewki moczowej.

Opryszczka narządów płciowych

   Czynnikiem etiologicznym jest wirus herpes simplex. Zakażenie przenosi się drogą płciową, ale jest również możliwe poprzez brudne ręce. Wyróżnia się dwa typy wirusa: typ I powoduje zwykłą opryszczkę wargową, typ II - zmiany w obrębie narządów płciowych. Objawami są: bolesne, małe pęcherzyki, potem owrzodzenia, nadżerki i strupki, także gorączka, złe samopoczucie, twarde i bolesne powiększone okoliczne węzły chłonne. Powikłaniem może być zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zaburzenia w oddawaniu moczu, impotencja. Bardzo często obserwuje się nawroty opryszczki. Zakażenie wirusem opryszczki płciowej jest bardzo niebezpieczne dla kobiet w ciąży, ponieważ może spowodować ciężkie powikłania u płodu. Leczenie polega na miejscowym stosowaniu maści wysuszających i odkażających; w ciężkich przypadkach podaje się leki przeciwwirusowe.

Rzęsistkowica

   Rzęsistkowicę wywołuje pierwotniak rzęsistek pochwowy, który u kobiet osiedla się w pochwie, jej przedsionku, w cewce i pęcherzu moczowym. Najczęściej zakażenie następuje podczas stosunku płciowego, ale zarazić się można również, używając wspólnie z osobą chorą ręczników, bielizny, przyborów do mycia, sanitariatów. Objawy to przede wszystkim obfite, szare lub zielono-żółte pieniste upławy, pieczenie sromu i krocza, bolesne i częste oddawanie moczu. U mężczyzn zakażenie często skąpoobjawowe - niekiedy przejściowo ropna wydzielina z cewki moczowej, pieczenie; nie leczone może prowadzić do zapalenia najądrzy. W terapii rzęsistkowicy stosuje się antybiotyki.

Kłykciny kończyste

   Objawami kłykcin, zwanych też brodawkami narządów płciowych, są miękkie, wilgotne, różowe lub szare przerosłe polipy podobne do kalafiora. U kobiet miejscem zmian jest srom i krocze, u mężczyzn napletek, ujście cewki moczowej, trzon prącia. Zmiany występują zwykle po 30-90 dniach od kontaktu z osobą zakażoną. Skutkiem nieleczenia kłykcin u kobiet może być powstanie stanów przednowotworowych szyjki macicy. Leczenie niewielkich zmian polega na miejscowym stosowaniu środków osuszających. Większe zmiany mrozi się płynnym azotem, niszczy za pomocą lasera bądź usuwa chirurgicznie.

Grzybica i inne

   Grzybicę najczęściej wywołują drożdżaki Candida albicans. Do zarażenia może dojść podczas stosunku płciowego, gdy jeden z partnerów jest zainfekowany grzybem, ale także po długotrwałej terapii antybiotykami o szerokim spectrum. U kobiet typowymi objawami są: świąd, pieczenie i bolesność pochwy oraz gęste, białe, serowate upławy. U mężczyzn przebieg często jest bezobjawowy, choć może wystąpić pieczenie cewki moczowej, zaczerwienienie żołędzi i napletka, a w rowku zażołędnym pojawia się serowata wydzielina. W cięższych przypadkach grzybicy możliwe jest zapalenie cewki moczowej, przydatków lub gruczołu krokowego. W leczeniu obojga partnerów stosuje się środki przeciwgrzybicze miejscowo i ogólnie.
   Podczas kontaktów seksualnych można również nabawić się świerzbu (zakażenie wywołuje świerzbowiec ludzki, wewnętrzny pasożyt skóry należący do pajęczaków), wszawicy łonowej (winna jest wesz łonowa, która umiejscawia się na wzgórku łonowym, a u mężczyzn także na klatce piersiowej) oraz wirusowego zapalenia wątroby, zarówno typu B, jak i C, szerzącego się najczęściej poprzez zabrudzone strzykawki, zainfekowaną krew, ale także przez intymne kontakty.
   W przypadku chorób przenoszonych drogą płciową tylko stały związek z jedną osobą eliminuje zagrożenia - oczywiście pod warunkiem dotrzymywania sobie wierności. Ryzyko przygodnych kontaktów może być zmniejszone - jednak nigdy nie wyeliminowane całkowicie - przez stosowanie środków mechanicznych, takich jak prezerwatywy czy kapturki naszyjkowe oraz środków chemicznych.
(DD)
Konsultacja: specjalista
dermatolog i wenerolog
lek. med. Danuta Sztencel