Pyłomierz prawdę powie

Mieszkańcy, którzy po opublikowaniu smogowego raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), brak w gronie największych trucicieli Wieliczki, tłumaczyli sobie tym, że „widocznie w miasteczku nie robiono badań” - mają rację. Jak mówi Ryszard Listwan, zastępca Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska - raport jest oparty na danych z 2013 roku, kiedy jakości wielickiego powietrza po prostu nie badano. - Jednak od stycznia pyłomierz zaczął pojawiać się także w Wieliczce. I wyniki badań z pierwszych miesięcy tego roku pokazują, że z wielickim powietrzem nie jest dobrze - stwierdza Ryszard Listwan.

Niepołomice: te wyniki są wypaczone i wpływają źle na wizerunek miasta

Takie są pierwsze reakcje władz miasteczka na dane zawarte w raporcie WHO. - Nie twierdzę, że u nas nie ma smogu, ale nie wiem z czego to wynika, że znaleźliśmy się wśród miast, gdzie powietrze jest najbardziej zanieczyszczone. Jestem tym zaskoczony, bo sporo się u nas dzieje - i to już od jakiegoś czasu - w zakresie likwidacji niskiej emisji - mówi burmistrz Niepołomic Roman Ptak. Dodaje jednak od razu, że w kwestii jakości powietrza jest w gminie jeszcze wiele do zrobienia

Zdziwieni tym, że Niepołomice wypadły aż tak źle są także mieszkańcy. Nasi rozmówcy są zdania, że dobrze nie jest, ale niepołomicki smog nie jest aż taki straszny - np. w porównaniu do Krakowa - jak przedstawiono to w raporcie. Mieszkańcy zwracają jednak też uwagę, że w ostatnich latach zanieczyszczenie powietrza daje się odczuć nawet w rejonie zielonych płuc Niepołomic, czyli Puszczy Niepołomickiej.

Raport WHO powstał w oparciu o średnie roczne stężenie pyłu zawieszonego PM2,5 uważanego za szczególnie niebezpieczny dla ludzkiego zdrowia. Niepołomice znalazły się na 15 miejscu spośród miast Unii Europejskiej, pod względem tego rodzaju zanieczyszczeń. Średnioroczne stężenie pyłu PM2,5 nie powinno przekraczać 25 mikrogramów na metr sześcienny. W przypadku Niepołomic wartość ta wynosi 36.

Wykorzystane przez Światową Organizację Zdrowia dane dla Niepołomic pochodziły ze stacji monitoringu powietrza, znajdującej się w mieście, przy ul. 3 Maja. Niepołomicki magistrat wydał wczoraj specjalne oświadczenie w sprawie „awantury o smog”. W dokumencie tym napisano m.in., że informacje w raporcie WHO „są wybiórcze i wypaczają prawdziwy obraz środowiska w gminie Niepołomice”. Chodzi m.in. o to, że nie-połomicka stacja jest manualna co oznacza, że wykazuje obecność pyłu PM10, ale PM2,5 już nie. Dlatego zawarte w raporcie dane dotyczące zanieczyszczenia pyłem zawieszonym nie są efektem pomiarów, ale obliczeń statystycznych (jest to obliczane według reguły, że wpyle PM10 jest 75 proc. PM2,5).

Jednak dane dotyczące pyłu PM10 w niepołomickim powietrzu też nie są najlepsze. W minionych dwunastu miesiącach jego dopuszczalne stężenie - 50 mikrogramów na metr sześć. było przekroczone przez 93 dni roku. Natomiast w roku 2013, który był podstawą do przygotowania raportu WHO takich przekroczeń było 104. - Stacja pomiaru w Niepołomicach już od lat pokazuje, że jakość powietrza nie jest tam najlepsza, ale w ostatnich latach obserwujemy pod tym względem „tendencję ku poprawie” - mówi Ryszard Listwan.

Wieliczka: pyłomierz stanął po raz pierwszy. Na razie trudno o optymizm

Badania jakości powietrza w Wieliczce są prowadzone od tego roku, każdego miesiąca przez okres dwóch tygodni. Pyłomierz jest lokowany przy ul. Dembowskiego. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska podsumował na razie badania ze stycznia i lutego.

Pierwsze pomiary wykonano w dniach 7-22 stycznia. Średnie stężenie pyłu PM10 wynosiło wtedy 71 mikrograma na metr sześć. (dla porównania w Niepołomicach było to za cały styczeń 84 mikrograma na metr sześć, a stężenie PM10 było tam przekroczone przez 23 dni). Potem było już lepiej.

W dniach 8-23 luty średnie stężenie PM10 wynosiło 36 mikrogramów na metr sześć. i było przekroczone przez osiem dni. Porównawcze dane z Niepołomic to za cały luty - średnia 38 mikrogramów na metr sześć. i czternaście przekroczeń.

- Na razie mamy za mało danych, by „definitywnie” oceniać jakość powietrza w Wieliczce, ale wygląda na to, że sytuacja jest tam podobna do Niepołomic - uważa Ryszard Listwan.

***

Jak walczą ze smogiem

Niepołomice

- nie ma planów wprowadzenia zakazu palenia węglem

- od trzech lat realizowany jest programu budowy kolektorów słonecznych. W takie instalacje zaopatrzono ponad 600 domów oraz kilka budynków użyteczności publicznej. W tym roku, podczas ostatniego etapu tego projektu zostaną wykonane ekologiczne inwestycje (m.in. termomo-dernizacja i montaż instalacji fotowol-taiczych) w kilkunastu szkołach, domach kutury i innych instytucjach publicznych

- przed kilku laty wymieniono paleniska węglowe na kotły gazowe we wszystkich budynkach komunalnych w gminie

- w najbliższych latach domowe piece węglowe będą wymieniane na ekologiczne źródła ciepła (z funduszy unijnych)

- przeprowadzane są liczne akcje edukacyjne uświadamiające mieszkańcom, jak istotne jest dbanie o środowisko, w tym o ograniczenie niskiej emisji (m.in. kalendarze ekologiczne, gry miejskie

- każde przedsiębiorstwo działające w Niepołomickiej Strefie Inwestycyjnej jest zobowiązane do przestrzegania wysokich norm środowiskowych

Wieliczka

- wprowadzenie zakazu palenia węglem nie jest brane pod uwagę

- gmina bierze udział w programie LIFE zakładającym zatrudnienie tzw. ekodoradców, którzy będą wspierać wdrażanie programu ochrony powietrza

- realizowany jest programu budowy kolektorów słonecznych (analogicznie do Niepołomic).

- w minionych latach z funduszy unijnych zaopatrzono w ekologiczne ogrzewanie kilkanaście szkół

- domowe piece węglowe będą wymieniane na ekologiczne źródła ciepła, kontynuowana będzie także termomodernizacja obiektów publicznych (gmina ma otrzymać na to w sumie 12 mln zł z funduszy unijnych)

- zakup autobusów niskoemisyjnych i rozwijanie transportu publicznego (także z funduszy unijnych)