Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Kraków wciąż w czołówce miast z największym smogiem

Agnieszka Maj
Agnieszka Maj
Kraków ma problem nie tylko z pyłami, ale także z rakotwórczym benzopirenem
Kraków ma problem nie tylko z pyłami, ale także z rakotwórczym benzopirenem Fot. Anna Kaczmarz
Środowisko. Muszyna-Zdrój i Piwniczna-Zdrój przekraczają sześciokrotnie roczne normy pod względem niebezpiecznego dla zdrowia benzopirenu. Kraków też ma dużo rakotwórczych związków w powietrzu, a dodatkowo bije rekordy, jeśli chodzi o zapylenie.

Choć Kraków wydaje miliony na likwidacje węglowych pieców, nadal jest najbardziej zanieczyszczonym miastem w Małopolsce. Pod względem zapylenia w ubiegłym roku zajął niechlubne pierwsze miejsce razem ze Skawiną - wynika z najnowszych danych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

WIDEO: "Czysty protest" w Krakowie. Mieszkańcy walczą ze smogiem

Źródło: TVN24/x-news

W obu tych miastach roczne stężenie pyłu PM10 wyniosło 43 mikrogramy na metr sześcienny. To powyżej polskiej, bardzo liberalnej normy, która wynosi 40. Według Światowej Organizacji Zdrowia bezpieczne dla zdrowia roczne stężenie PM10 to 20 mikrogramów.

Na Alejach Trzech Wieszczów normy zapylenia przekroczone były przez 165 dni - to rekord w 2016 r.

W Krakowie od 2019 roku nie będzie już można palić węglem ani drewnem, natomiast w Skawinie walka ze smogiem jest na razie w powijakach. - Do tej pory w budżecie Skawiny liczącym 180 mln zł tylko 300 tys. zł było przeznaczane na wymianę pieców. Chcielibyśmy zwiększyć tę kwotę do 2,7 mln zł. W ciągu najbliższych lat chcemy wymienić około połowy pieców, czyli 3 tysiące - mówi Łukasz Kurlit ze Skawińskiego Alarmu Smogowego.

Pył PM10 to jednak tylko jedna z trucizn w małopolskim powietrzu. Jeszcze gorzej wypadają badania stężenia rakotwórczego benzopirenu. Roczna średnia w Krakowie to 5 nanogramów na metr sześcienny, natomiast norma wynosi 1, co oznacza, że została przekroczona o 500 proc.

Pod tym względem najgorzej w Małopolsce jest jednak w Kalwarii Zebrzydowskiej, gdzie stężenie benzopirenu w ubiegłym roku wyniosło aż 9,9 ng/m sześc., czyli prawie 1000 proc. normy! Bardzo dużo tego trującego związku jest także w miejscowościach uzdrowiskowych. Muszyna-Zdrój ma średnio rocznie 6,1 ng/m sześc. benzopirenu, a większość europejskich dużych miast nie przekracza 1 nanograma na metr sześcienny. Jan Golba, burmistrz Muszyny, nie dowierza wynikom zebranym przez WIOŚ.

- Nie mamy problemu ze smogiem. Być może winne są jednostkowe paleniska albo nielegalny przejazd TIR-ów przez miasto - przypuszcza Jan Golba.

Ryszard Listwan, zastępca wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, odpowiada jednak, że to nie wina TIR-ów. - Za tak wysokie stężenia benzopirenu odpowiada w 80 procentach spalanie drzewa, zwłaszcza mokrego, oraz węgla - wyjaśnia Ryszard Listwan. Dodaje, że w Muszynie nie ma dużo pieców, ale te, które działają, są bardzo złej jakości.

Poważny problem z benzopirenem ma także inne małopolskie uzdrowisko - Piwniczna, gdzie w ubiegłym roku stężenie tego związku wyniosło 6,6. Zbigniew Janeczek, burmistrz Piwnicznej, mówi, że gmina zaczęła prace nad poprawą jakości powietrza.

- Zatrudniliśmy ekodoradcę, prowadzone są rozmowy w zakresie gazyfikacji gminy - wylicza Zbigniew Janeczek. To jednak może być za mało. Jeśli gminy szybko nie zlikwidują smogu, mogą stracić status uzdrowiska. Muszą się także liczyć z tym, że WIOŚ może na nie nałożyć kary w wysokości nawet do 500 tys. zł.

W stolicy Małopolski największe zapylenie pokazała stacja na Alejach Trzech Wieszczów. Tam średnia roczna wyniosła aż 57, normy były przekroczone przez 165 dni - to rekordowo wysokie stężenia. Bardzo źle było także na stacji przy ul. Dietla, gdzie normy były przekroczone przez 118 dni w roku.

- Obie te stacje badają zanieczyszczenia komunikacyjne, które w Krakowie są w 40 proc. źródłem smogu, podczas gdy w Warszawie - w 70 procentach. Okazuje się, że sporo trzeba jeszcze zrobić, aby zmniejszyć właśnie ten rodzaj zanieczyszczeń - mówi Ryszard Listwan, zastępca wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

Jan Machowski z biura prasowego krakowskiego magistratu podkreśla, że miasto już teraz walczy ze smogiem komunikacyjnym. - Promujemy komunikację zbiorową, byliśmy pierwszym miastem, które uruchomiło regularne połączenia autobusem elektrycznym. Obecnie po Krakowie jeździ sześć takich autobusów. Rozbudowujemy także linie tramwajowe - wylicza Jan Machowski. Władze Krakowa chciały także zakazać wjazdu do centrum starym, trującym autom, ale posłowie PiS ostatnio odrzucili projekt Nowoczesnej, który miałby to umożliwić.

Kraków ma jednak nie tylko problem z trującymi pyłami, ale także z rakotwórczym benzopirenem. Roczne stężenie tej trucizny wyniosło pod Wawelem 5 jednostek, co oznacza, że normy przekroczone zostały o 500 proc. Pod tym względem wyprzedzają nas inne miejscowości w Małopolsce. W Nowy Sączu stężenie benzopirenu wyniosło w ubiegłym roku aż 9,7 - to prawie 1000 procent normy! Tragicznie jest pod tym względem także w Nowym Targu i Tuchowie, gdzie normy benzopirenu były przekroczone o ponad 800 proc. Gorzej niż w Krakowie jest także w Zakopanem, gdzie roczne stężenie benzopirenu wyniosło 6,4 (640 proc. normy).

- To efekt tego, że w tych miejscowościach pali się mokre drewno i węgiel w starych piecach, na większą skalę niż w Krakowie - ocenia Ryszard Listwan.

WIOŚ podał dane tylko z kilkunastu miejscowości, w których stoją stacje państwowego monitoringu. W innych, np. w Skale, może być jeszcze gorzej, tylko nie ma tam stałych pomiarów.

Benzopiren to wyjątkowo niebezpieczny związek. Jego szkodliwy wpływ na ludzkie zdrowie badał krakowski profesor Wiesław Jędrychowski. Udowodnił on, że z powodu narażenia wysokimi stężeniami tego związku dzieci w Krakowie rodzą się z mniejszym obwodem głowy, mają mniejszą wagę urodzeniową, a w wieku późniejszym wykazują mniejszą odporność organizmu na choroby i mają obniżony iloraz inteligencji w skali IQ.

Nawet najczystsze miejscowości w Małopolsce nie są wolne od benzopirenu. Za jedną z nich uchodzą Gorlice, które jako jedyne w Polsce spełniły w 2016 r. normę, zgodnie z którą w ciągu roku nie powinno być więcej niż 35 dni z zanieczyszczeniem przekraczającym 50 mikrogramów pyłu PM 10 na metr sześcienny. W Gorlicach dni z przekroczeniami było 33. Stężenie beznopirenu wyniosło tu jednak 250 proc. normy. Jeśli weźmiemy pod uwagę standardy europejskie, to pod względem zawartości benzopirenu nawet „czyste” miejscowości w naszym województwie wypadają bardzo źle. Większość europejskich miast ma stężenie benzopirenu poniżej 1.

Benzopiren W powietrzU

Stężenie benzopirenu w ubiegłym roku (norma wynosi 1 nanogram na m sześc.):

  • Kalwaria Zebrzydowska - 9,9
  • Nowy Sącz - 9,7
  • Nowy Targ - 8, 2
  • Tuchów - 8,1
  • Piwniczna - 6,6,
  • Zakopane - 6,4
  • Bochnia - 6,4
  • Wieliczka - 6,2
  • Muszyna - 6,1
  • Trzebinia - 5,5
  • Niepołomice - 6
  • Kraków - 5
  • Tarnów - 4,2
  • Gorlice - 2,5

Co pokazały stacje Monitoringu powietrza

Stężenie pyłu zawieszonego PM10 w 2016 roku

  • Kraków, al. Krasińskiego: 57 jednostek - stężenie PM10 (norma wynosi 40), 165 dni z przekroczeniami norm;
  • Kraków, ul. Dietla: 49 jednostek pyłu PM10, 118 dni z przekroczeniami;
  • Kraków, ul. Złoty Róg: 41 jednostek pyłu PM10, 85 dni z przekroczeniami;
  • Kraków, ul. Bulwarowa: 40 jednostek pyłu PM10, 74 dni z przekroczeniami;
  • Kraków, ul. Bujaka: 39 jednostek pyłu PM10, 78 dni z przekroczeniami;
  • Kraków, os. Piastów: 37 jednostek pyłu PM10, 69 dni z przekroczeniami;
  • Skawina: 43 jednostki pyłu PM10, 87 dni z przekroczeniami norm;
  • Nowy Sącz: 41 jednostek pyłu PM10, 83 dni z przekroczeniami;
  • Tuchów: 39 jednostek pyłu PM10, 74 dni z przekroczeniami;
  • Tarnów, ul. Księdza R. Sitko: 37 jednostek PM10, 65 dni z przekroczeniami;
  • Tarnów, ul. Bitwy pod Studziankami: 31 jedn. PM10, 39 dni z przekroczeniami;
  • Bochnia: 35 jednostek pyłu PM10, 62 dni z przekroczeniami;
  • Niepołomice: 35 jednostek pyłu PM10, 62 dni z przekroczeniami;
  • Nowy Targ: 34 jednostki pyłu PM10, 43 dni z przekroczeniami;
  • Trzebinia: 34 jednostki pyłu PM10, 69 dni z przekroczeniami;
  • Zakopane: 31 jednostek pyłu PM10, 44 dni z przekroczeniami;
  • Olkusz: 31 jednostek pyłu PM10, 43 dni z przekroczeniami;
  • Gorlice: 26 jednostek pyłu PM10, 33 dni z przekroczeniami norm.

[email protected]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Kraków wciąż w czołówce miast z największym smogiem - Dziennik Polski

Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski