Godka wraca do łask [WIDEO]

Autor: Barbara Ciryt

Wśród wielu konkursów mnóstwo uwagi poświęcono gawędzie ludowej. 91-letnia Henryka Wiorek ze Smrokowa w gminie Słomniki, najstarsza uczestniczka konkursu wspomina, że na co dzień mówiło się gwarą. Ale konkurs ten wygrała Anna Madej z Grębynic w gminie Zielonki.

- Miesiąc ćwiczyłam przed lustrem - mówi pani Anna. Wnuki dopytywały, co mówi. - Ja nie mówi, ja gogom - odpowiadałam. Jej gawęda przypadła do gustu jurorom. Mówiła o swojej rodzinie, bo tak nazywa zespół ludowy z Grębynic, do którego należy razem z mężem. Opowiadała o członkach zespołu twierdząc, że jeden z nich to jej stryk (stryj - brat ojca), druga to ujno (żona stryja). Opowiadała rodzinne historie.

- Aaa, jescem se zabocyła ło mojym chłopie. Ni móg sie z chałpy wygramolić. Ledwie sie wyguzdroł. Nikaj ni moze jucha zdązyć - opisywała męża Anna Madej w języku gwary. - Łon jak sie chcioł żynić - to mi łobiecywoł: Andzia nie trop ze sie, nic nie bedzies w polu robić, ino tak sie bedzies krzontać po chałupie, bedzies wielko pani. A jo mu godom: idze, idze bajoku - kazdy tak łobiecuje. A jo teraz zaganiom. W polu muse syćko samiuśka wyciupać, gadzinie pozadawać. W chałupie łogarnąć, uwazyć jodło - casym pełny blasok garusu, co by sie mój nafutrowoł i nie forykowoł na mnie i nie skucoł za usami. Bo chłop jak głodny, to jojcy i jojcy, źwando i źwando. Ni mom nawet casu, zeby sie z niym posfarzyć - gawędziła pani Anna.

Dr hab. Kazimierz Sikora, językoznawca z Wydziału Polonistyki UJ podkreślał, że w zwycięskiej gawędzie było wiele słówek z języka gwary, prawidłowo użytych. - Poziom uczestników festiwalu jest średni. W wielu gawędach roi się od błędów. Młode pokolenie, żeby mówić gwarą, musi się jej uczyć jak języka obcego - ćwiczyć słówka. Festiwal, organizowany od pięciu lat sprawia, że chęci do propagowania gwary i kultury krakowskiej są coraz większe, ale możliwości maleją. To dlatego, że jest coraz mniej starszych ludzi, którzy dawniej używali gwary i są najlepszymi nauczycielami - mówi dr Sikora. O ile krakowska kultura, związana z tańcami i pieśniami była kultywowana, o tyle gwarę przez całe dziesięciolecia traktowano po macoszemu.

A ideą Festiwalu Godki jest promowanie dawnego języka krakowiaków. Maria Guzy, prezes Stowarzyszenia Bene Tibi, głównego organizatora tegorocznego festiwalu podkreśla, że gwarę krakowska cenili wielcy twórcy. Znaczna część „Wesela” Wyspiańskiego jest napisana gwarą. Na festiwalu młodzież miała okazję odegrać scenki z „Wesela” w towarzystwie znanych krakowskich aktorów. Aktorzy, reżyserzy, językoznawcy byli jurorami w festiwalowych konkursach - gawędziarskim, teatralnym, fotograficznym - teście znajomości gwary, filmowego nagrania, stroju krakowskiego oraz maratonie krakowiaka. Wśród nich byli: Anna Dymna, Jerzy Stuhr, Krzysztof Jasiński, Ryszard Melliwa, Kazimierz Sikora, Artur Czesak.

Zwycięzcy konkursów
fotograficzny - rodzina:
1. Tomasz Włodarczyk, 2. Dariusz Marchewka, 3. Sara Morawska.

teatralny Godka krakowska w scenach z „Wesela”:
1. Wiktoria Kieca, 2. Aleksandra Szybisty, 3. Dominik Rosek.

wygadana gmina:
1. Dominik Rosek, Justyna Ambrożkiewicz, 2. Katarzyna Krztoń, Adam Korpała, 3. Ewa Drożniak, Marek Nielepiec.

filmowy - Gadka krakowska - notacje:
1. Tomasz Struzik, 2. Stanisław Zarycki, 3 . Mateusz Mulak.

Konkurs Gawędy Ludowej:
1. Anna Madej, 2. Ewa Drożniak, 3. Janina Komenda.

Konkurs na kostium z „Wesela” (jedno miejsce):
Marta Jaśkowiec (w roli Hanusi).

Maraton tańca krakowiaka: dzieci:
1. Martyna Rączkowska i Kamil Czerw, 2. Ola Majewska, Patryk Cichy, 3. Klara Chmiel, Bartosz Ciobanu; dorośli: 1. Weronika Dyjach i Michał Sikora, 2. Iwona Florek i Mariusz Mularczyk, 3. Celina i Andrzej Gajewscy.