Unikatowe pamiątki po 72 Pułku Piechoty imienia Dionizego Czachowskiego. Ważna rocznica zasłużonej formacji

Sława 72 Pułku Piechoty imienia Dionizego Czachowskiego wykracza daleko poza Radom i region radomski. Stało się to także zapewne za sprawą życiorysu Andrzeja Wajdy, reżysera filmu „Katyń”, nagrodzonego Oskarem za całokształt twórczości. Wiele osób zadaje sobie w Polsce zapewne pytanie co wspólnego z Radomiem ma urodzony w Suwałkach i związany mocno z Krakowem, Łodzią i Warszawą Andrzej Wajda ? Otóż ojciec Andrzeja Wajdy Jakub był zawodowym wojskowym.

W 1934 roku cała rodzina sprowadziła się do Radomia, bo tutaj skierowano Jakuba Wajdę. W randze kapitana pod koniec sierpnia wraz z 72 Pułkiem Piechoty opuścił Radom Radom i wziął udział w przygotowaniach do obrony Polski przed niemiecką agresją. Jakub Wajda zginął w 1940 roku w Katyniu, a film Andrzeja Wajdy „Katyń” wszedł do kanonu światowej filmografii.

Zobacz wyjątkowe pamiątki po radomskiej jednostce

Andrzej Wajda spędził pierwsze lata wojny w Radomiu. Według niektórych źródeł między innymi w piwnicach Domu Towarowego Senior, niedaleko radomskich koszar zajmował się kiszeniem kapusty. Historia samego 72 Pułku Piechoty jest niezwykle bogata. Pułk został sformowany we Francji w 1919 roku. W połowie czerwca tego roku całą formację sprowadzono do Polski. Pułk uczestniczył w wojnie z bolszewikami.

Po zakończeniu walk z bolszewikami 145. Pułk Strzelców Kaniowskich stacjonował w Pińsku. Doskonałe opinie o jego żołnierzach i sława, jaką zdobyli oni podczas walk sprawiły, że Ministerstwo Spraw Wojskowych podjęło decyzję o konieczności istnienia pułku także w okresie pokoju.

W ramach reorganizacji Wojska Polskiego z dniem 5 marca 1921 roku otrzymał on nazwę 72. pułku piechoty. Wkrótce jego żołnierzy przeniesiono do miasta Sarny na Wołyniu, a następnie do Brześcia nad Bugiem, a wreszcie do Warszawy.

102 lata temu, 24 kwietnia 1922 r., pułk przybył do Radomia, który wyznaczono na stałe miejsce jego stacjonowania. Na potrzebny pułku przeznaczono koszary przy ulicy Warszawskiej, użytkowane wcześniej przez oddziały armii rosyjskiej i austro-węgierskiej. Już od 1922 roku były one systematycznie remontowane i rozbudowywane, otrzymując imię Marszałka Józefa Piłsudskiego. To właśnie rocznica sprowadzenia pułku stała się okazją do zorganizowania wystawy. Pułk wsławił się też udziałem w kampanii wrześniowej w 1939 roku.

Po sławnej formacji wojskowej zachowało się sporo pamiątek, w tym fotografii. Można znaleźć je między innymi izbie pamięci Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego imienia 72 Pułku Piechoty imienia Dionizego Czachowskiego w Radomiu, zdjęcia ma także Szkoła Podstawowa imienia 72 Pułku Piechoty w Konopnicy, gdzie radomska formacja brała udział w wojnie w 1939 roku. Pamiątki są także w archiwach rodzinnych, bo wielu mieszkańców Radomia to potomkowie żołnierzy sławnego pułku. Zdjęcia ilustrujące czas pokoju, działań poligonowych i wojennych dotyczą różnych okresów funkcjonowania pułku – od czasów francuskich po kampanię wrześniową. Pamięć o formacji jest żywa w Radomiu między innymi za sprawą nestora radomskiego dziennikarstwa Andrzeja Mędrzyckiego, którego ojciec służył w sławnym pułku. W licznych przedsięwzięciach upamiętniających formację uczestniczy też Stowarzyszenie Rodzin i Sympatyków Żołnierzy 72 Pułku Piechoty, radomscy rekonstruktorzy historyczni Marcin Tuzinek i Paweł Łuk – Murawski oraz prezes Radomskiego Samorządu Obywatelskiego Jarosław Kowalik.

Zobacz wyjątkowe pamiątki po radomskiej jednostce