Kamica układu moczowego

Choroba może wystąpić w każdym wieku. Polega na tworzeniu się kamieni (złogów) w drogach moczowych. Kamica układu moczowego może dotyczyć każdego odcinka dróg moczowych (nerek, moczowodów, pęcherza moczowego, cewki moczowej), powodując bóle, nudności, wymioty, wzdęcia oraz zatrzymanie gazów i stolca (jako objaw odruchowej niedrożności jelit) czy krwawienia.

W 80 proc. złogi składają się z wapnia (szczawiany, fosforany, węglowodany wapnia).

Do zaburzeń chorobowych prowadzi m.in. nadmierna podaż wapnia w diecie, przedawkowanie witaminy D3, pierwotna nadczynność przytarczyc, zakażenia dróg moczowych, gwałtowne odchudzanie się, pobieranie małej ilości płynów, przerzuty nowotworowe do kości. W większości przypadków skuteczne jest leczenie farmakologiczne i dietetyczne.

Kamienie mogą być też zbudowane z kwasu moczowego. Kamica tego typu występuje w dnie moczanowej, chorobach układu czerownokrwinkowego i w białaczkach przewlekłych.

Wyjątkowo spotyka się kamienie ksantynowe i cystynowe.

Silne (trudne do zniesienia) napadowe bóle w okolicy lędźwiowej, promieniujące w kierunku przemieszczania się kamienia, w dół – tzw. kolka nerkowa, pojawiająca się nagle, zazwyczaj po wysiłku fizycznym. Może być incydentalna lub powtarza się co jakiś czas. Chory odczuwa ponadto bolesne parcie na mocz, często oddaje mocz kroplami, dokucza mu pieczenie w cewce. W niektórych przypadkach może wystąpić bezmocz. Niekiedy bóle głowy, nudności, wymioty i wzdęcia brzucha.

Lekarz ustala rozpoznanie dzięki wywiadowi, badaniu fizykalnemu, analizie moczu, USG, badaniu rentgenowskiemu (zdjęciu przeglądowemu jamy brzusznej, czasem urografii – badaniu rtg funkcji nerek z podaniem kontrastu).

Kamicę układu moczowego leczy się operacyjnie lub zachowawczo, choć leczenie nie zawsze jest konieczne – zwłaszcza w przypadku istnienia kamieni niepowodujących dolegliwości. Zabieg operacyjny wskazany jest, gdy kamienie powodują powikłania, a ich samoistne wydalenie nie jest możliwe. Do najistotniejszych powikłań kamicy układu moczowego należą: wodonercze, odmiedniczkowe zapalenie nerek, ropnie okołonerkowe, niebezpieczeństwo posocznicy oraz ostra niewydolność nerek pozanerkowa, wywołana całkowitym zatkaniem dróg moczowych.

Zalecenia dietetyczne to ograniczenie pokarmów mlecznych, soli, słodyczy (w kamicy wapniowej), produkty zbożowe i warzywa. Chorzy powinni pić dużo płynów, zwłaszcza wieczorem i w nocy (składniki mineralne w moczu ulegają rozcieńczeniu, zapobiega to tworzeniu się złogów). Powinno się używać filtrów do uzdatniania wody (wapń).