Samorządy toną w długach

Wieliczka zaciągnęła największy kredyt na budowę kanalizacji. Inwestycja jest dotowana z funduszy unijnych. Fot. Jolanta Białek

Największe zadłużenie - prawie 66 proc., przy dopuszczalnej granicy 60 proc. - mają Niepołomice.

- Jesteśmy cały czas blisko "kreski", dlatego musieliśmy w tym roku wyhamować z inwestycjami. Z własnych pieniędzy nie jesteśmy w stanie zrobić wszystkiego, co byśmy chcieli. Tym bardziej, że spadają przychody do budżetu z podatków. A kredytu już nie za bardzo możemy wziąć - przyznaje burmistrz Niepołomic Roman Ptak.

Niepołomice: balansują na granicy od lat

Ten rok jest dla gminy bardzo trudny pod względem finansowym. - Musimy trochę pooszczędzać , by zmniejszyć zadłużenie. Jeśli sytuacja się nie poprawi, to w kolejnych latach może być problem z pieniędzmi na wkład własny przy inwestycjach z dotacji unijnych - twierdzi Roman Ptak.

Niepołomice od dawna balansują na granicy 60 proc. Na koniec 2010 roku zadłużenie całkowite gminy wynosiło 62,27 proc. (64,5 mln zł), w 2011 roku - 54,16 proc. (64 mln zł), a w 2012 roku - 78,03 proc.

Wskaźnik ten był podobny także we wcześniejszych latach, dlatego w 2008 roku zdecydowano o budowie szkoły i przedszkola na os. Jazy w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Nowa placówka oświatowa jest miastu niezbędna, a w budżecie gminy brakowało potrzebnych na tę inwestycję ok. 20 mln zł. Nie było też możliwości zaciągnięcia tak pokaźnego kredytu.

Procedury związane z rozpoczęciem w terenie inwestycji pod szyldem PPP trwały kilka lat. Obecnie sprawa jest blisko finału, ale w ostatnich dniach ją zawieszono, na razie - do września tego roku. - Otrzymaliśmy opinię Regionalnej Izby Obrachunkowej, z której wynika, że jest duże niebezpieczeństwo, iż pieniądze, które wyłożyłby na tę inwestycję prywatny partner, mogą zostać wliczone do długu gminy. A na to nie możemy sobie pozwolić - tłumaczy Roman Ptak.

Kłaj: gminie grozi bankructwo?

W ostatnich trzech latach zadłużenie Kłaja wzrosło o ok. 4 mln zł - do prawie 57 proc., czyli kwoty 15 mln zł. - Nie "przejedliśmy" tych pieniędzy, ale je zainwestowaliśmy. Zaciągnięcie kredytów było konieczne, byśmy mieli pieniądze na wkład własny, który jest obowiązkowy przy realizacji przedsięwzięć z funduszy unijnych. A w ostatnich trzech latach pozyskaliśmy aż 9 mln zł dotacji. Jak na tak małą gminę, to bardzo dużo - zaznacza wójt Kłaja Zbigniew Strączek.

- Gmina jest na granicy wypłacalności - twierdzą niektórzy radni opozycyjni z Kłaja. O tym, że grozi jej bankructwo piszą też internauci na portalu www.mamyobiecane.pl, będącym swoistym forum rozliczania Zbigniewa Strączka z realizacji obietnic wyborczych. Takie opinie podsyca też krążąca po gminie opowieść, że właścicielka firmy, która wybudowała niedawno w gminie kilka placów zabaw, chciała wyskoczyć z okna urzędu w Kłaju, a powodem tego miało być niezapłacenie jej przez gminę za wykonaną inwestycję.

Sekretarz gminy Kłaj Zbigniew Fic przyznaje, że tego typu sytuacji faktycznie miała miejsce, ale jej przyczyna była inna. - Place zabaw nie zostały wykonane tak jak powinny, dlatego poinformowaliśmy firmę, która je budowała, że gmina zapłaci jej dopiero wtedy, gdy niedoróbki zostaną usunięte. A właścicielka firmy chciała te pieniądze "wyciągnąć" od gminy natychmiast i usiłowała nas szantażować groźbą skoku z okna. Ta sytuacja była przykra dla wszystkich. Ostatecznie doszło do porozumienia - firma usunęła usterki i wtedy otrzymała zapłatę - twierdzi Zbigniew Fic.
Wójt Strączek uspokaja, że gmina nie straciła płynności finansowej i nie ma mowy o bankructwie. - Sytuacja jest trudna, ale z podobnymi problemami zmaga się także wiele innych polskich samorządów. Nie mamy wyjścia - jeśli chcemy inwestować, to musimy brać kredyty. Szukamy też sposobów na zmniejszenie zadłużenia. Powołaliśmy gminną spółkę, która zajmie się budową kanalizacji i zdobywaniem na to pieniędzy. To odciąży gminę, bo sanitarne inwestycje są najbardziej kosztowne - przekonuje wójt.

Wieliczka: kredyty to inwestycje

- Jeśli władze centralne nie spychałyby na lokalne samorządy coraz to nowych zadań, których realizacja nie leży w ich kompetencjach, to gminy nie musiałaby brać tak dużych kredytów, jak jest to obecnie - uważa burmistrz Wieliczki Artur Kozioł. Zaznacza, że gminy zostały "utopione" w wielu sprawach, które do nich nie należą. - Przykładem tego są choćby coraz to rozszerzane zadania z zakresu opieki społecznej. Gminne budżety "dobijają" także wydatki na oświatę - mówi burmistrz podkrakowskiego miasta.

Zadłużenie Wieliczki oscyluje od kilku lat w granicach 55 proc., obecnie jest to 53,21 proc. (ponad 114 mln zł). Gmina wyemitowała też obligacje o wartości 23,5 mln zł (w latach 2011-2013). - Nie jest łatwo także dlatego, że panuje zastój na rynku sprzedaży nieruchomości, zaś przychody z podatków maleją. Nasze zadłużenie jest wysokie, ale jednocześnie mieszczące się granicach bezpieczeństwa. Sytuacja finansowa Wieliczki jest stabilna - twierdzi Artur Kozioł.

Największy dotychczas kredyt gmina zaciągnęła na budowę kanalizacji - ok. 25 mln zł, które trzeba będzie spłacać przez 30 lat. - Wyjścia są dwa - albo rozwijać gminę, co nie obędzie się bez brania kredytów, albo nie robić właściwie nic, ponieważ z własnych pieniędzy nie starczy na wiele. Trzeba też pamiętać, że wiele wielickich przedsięwzięć jest prowadzonych z funduszy unijnych, a wszystkie inwestycje powodują wzrost wartości majątku gminy - podkreśla burmistrz Wieliczki.

Gdów i Biskupice: oszczędzają "na Unię"

Na koniec tego roku wskaźnik zadłużenia gminy Gdów ma wynosić prawie 33 proc. (16 mln zł). W jeszcze lepszej kondycji jest pod tym względem gmina Biskupice. Tam ma to być 17 proc. (4,8 mln zł).

Biskupice są jedną wielicką gminą, w której w ostatnich kilku latach spada wskaźnik zadłużenia. W 2010 roku było to 35 proc. (8 mln zł), w 2011 roku - 31 proc. (7,5 mln zł), a w 2012 roku - 21 proc. (6,1 mln zł).

- To świadoma polityka. Chcemy pospłacać teraz jak najwięcej długów, by w 2015 roku, kiedy ruszą pełną parą nowe programy unijne - mieć jak największą zdolność kredytową. Zamierzamy strać się wtedy o dotacje m.in. na wykonanie infrastruktury w strefie przemysłowej, mającej powstać w Bodzanowie i Przebieczanach, oraz na budowę kanalizacji. To kosztowane przedsięwzięcia i gmina nie będzie mogła wygospodarować ze swego budżetu pieniędzy na wkład własny. Pozostaną nam tylko kredyty - mówi wójt Biskupic Henryk Gawor.

Powiat: szkołę buduje spółka

Zadłużenie powiatu wynosi obecnie 44,4 proc. (25,3 mln zł). W poprzednich latach wskaźnik ten wynosił: w 2010 roku - 37,16 proc. (22,5 mln zł), w 2011 roku - 43,14 proc. (25,8 mln zł), a w 2012 roku - 44,2 proc. (24,6 mln zł).

Prze dwoma laty powiat powołał spółkę, która ma dokończyć budowę na os. Wincentego Pola w Wieliczce kompleksu oświatowego. Wartość tej inwestycji jest szacowana na 40 mln zł. - Powołanie spółki Powiatowy Park Rozwoju było konieczne ze względu na dokończenie budowy szkoły i jednoczesną możliwość prowadzeni innych inwestycji, m.in. przebudowę mostów i dróg, modernizację ewidencji gruntów i budynków, wyposażenie szkół oraz dofinansowanie zakupu sprzętu dla policji i straży pożarnej - mówi wielicki starosta Jacek Juszkiewicz.

Długi w liczbach

* Wieliczka - 51,21 proc. czyli 114,5 mln zł

* Niepołomice - 66,07 proc., czyli 64,3 mln zł

* Gdów - 32,87 proc., czyli 16,6 mln zł

* Kłaj - 56,24 proc., czyli 15,9 mln zł

* Biskupice - 17 proc., czyli 4,8 mln zł.

* Powiat - 41,41 proc., czyli 25,3 mln zł

[email protected]