Marginalizacji seniorów mówimy: nie

Fot. Theta

REKOMENDACJE. Pełnomocnicy ds. osób starszych na każdym szczeblu administracji samorządowej

Uczestnikami spotkania były osoby, które w swojej codziennej pracy spotykają się z problemami osób starszych, ich potrzebami, a także dostrzegają marginalizację osób po 50. roku życia. Analizowano sytuację społeczną seniorów w województwie małopolskim oraz wypracowano rekomendacje i wskazano kierunki działań dla urzędów i instytucji. Staną się one podstawą do określenia polityki wobec seniorów nowych władz po wyborach samorządowych.

Uczestnicy spotkania starali się odpowiedzieć na pytania: Jaka jest pozycja osób starszych w społeczeństwie? Z jakimi problemami borykają się osoby starsze? Jakie działania są już podejmowane w odniesieniu do seniorów? Które z nich należy szczególnie wzmacniać? Co powinniśmy robić, (jako przedstawiciele różnych urzędów i instytucji), jakie kroki należy podjąć, aby przeciwdziałać marginalizacji i wykluczeniu osób starszych?

Brak dostatecznych środków do życia, wystarczającej sieci usług opiekuńczych, samotność i sieroctwo, trudności w korzystaniu ze swoich praw, niezaradność życiowa - to główne czynniki, wpływające na ubóstwo tej grupy społecznej, a tym samym stwarzające zagrożenie wykluczeniem osób starszych. Niebezpieczna jest izolacja, która powoduje wycofanie się, zamykanie we własnym domu, samotność. Współcześnie obserwuje się zerwanie lub rozluźnienie więzi rodzinnych skutkujące niemożnością lub niechęcią przejęcia opieki nad osobami starszymi przez młodsze pokolenie. Osoby starsze ze względu na ograniczone możliwości poruszania się i gorsze zdrowie mniej intensywnie uczestniczą w życiu rodziny. Wiek podeszły to także czas, kiedy coraz trudniej jest zawierać nowe znajomości, a dotychczasowi znajomi stopniowo odchodzą.

Niebezpieczna dla osób, które w okresie aktywności zawodowej nie mieli poza obowiązkami zawodowymi innych zainteresowań, okazuje się bezczynność. Szansą stają się uniwersytety trzeciego wieku i wolontariat osób starszych.

Niebezpiecznym zjawiskiem dla osób starszych jest rozczulanie się nad sobą, które spowodowane jest postrzeganiem starości jako wieku gorszego, niechcianego i niepotrzebnego. Osoby starsze często pielęgnują żal i pretensje "do całego świata". Jednym z rozwiązań może być promocja aktywnego i zdrowego trybu życia oraz zasad zdrowego odżywiania się dostosowanego do wieku.

Uczestnicy spotkania fokusowego wskazali na różne przejawy marginalizacji i wykluczenia osób starszych w polskiej rzeczywistości. Przejawem marginalizacji społecznej jest w dużej mierze brak odpowiedniej ilości miejsc czy lokali na działalność seniorów. Wiąże się to z brakiem dotacji dla organizacji zajmujących się działalnością na rzecz tej grupy społecznej. Dotyczy to zarówno organizacji pozarządowych, jak i finansowania działalności na rzecz seniorów w samorządach lokalnych. Zewsząd słyszy się deklaracje, decydenci coraz częściej zauważają problem starości, eksperci ostrzegają przed konsekwencjami zmian w strukturze demograficznej, ale w Polsce wciąż nie ma podejścia systemowego do starości.
Spotkanie w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim nie zmieni niczego na tym poziomie podejmowania decyzji. Ale może wprowadzić innowacje nieco niżej. Chodzi o powoływanie pełnomocników do spraw osób starszych na wszystkich szczeblach administracji samorządowej (np. przy prezydencie miasta, burmistrzu, wójcie). Taka funkcja z jednej strony pokazuje, jak wielką wagę włodarze przywiązują do spraw seniorów, z drugiej zaś stwarza stanowisko do podejmowania i koordynowania szerokich działań i kreowania polityki senioralnej. To najważniejsza sprawa poruszona podczas spotkania zorganizowanego przez ROPS. Miejmy nadzieję, że nowo wybrane władze samorządowe przychylnie zareagują na tę rekomendację.

Uczestnicy spotkania uznali, że warto wprowadzić do polityki prorodzinnej problematykę osób starszych. Nie można się zajmować samą starością, gdyż jest częścią polityki rodzinnej i w jej ramach powinna być wyraźnie zaakcentowana. Należy również docenić znaczenie i aktywność organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych. To oznacza wsparcie dla stowarzyszeń, które są najbliżej osób w podeszłym wieku.

EP