Sztuka w galeriach i na ulicy

Pil Peled na wernisażu w CKŻ. Od wczoraj tworzy w plenerze. FOT. WACŁAW KLAG

"Pamiątka, zabawka, talizman" to tytuł wystawy w Muzeum Etnograficznym (Dom Esterki przy ul. Krakowskiej w Krakowie), mającej za temat fenomen popularności figurek przedstawiających Żydów i - w odpowiednio mniejszym zakresie - przedstawień malarskich.

Na wystawie, której kuratorką jest Kanadyjka, dr Erica Lehrer, dominują figurki polskie. W tradycji i w praktyce polskiej sztuki ludowej znajdziemy odbicie dwóch członów tytułu wystawy, a dodać należy jeszcze trzeci charakter figurek - obrzędowy. To również pokazano w przeglądzie figurek z szopki bożonarodzeniowej.

Zabawkę, najdosłowniej pojmowaną, reprezentują dwa zaskakujące eksponaty: pluszowy miś-rabin i gumowa kaczuszka do kąpieli dla malucha przedstawiająca... chasyda. "Cadyk" - jak informuje metryczka - został zakupiony w sklepie z zabawkami w Berlinie, "rabin" w internetowym sklepie Benny's.

Jeszcze bardziej zaskakującym eksponatem jest wydruk listu skierowanego przez turystkę zagraniczną do ministra turystyki; autorka uważa figurki Żydów za obelżywe, paskudne i domaga się zakazu ich rozpowszechniania. Można i tak, ale gdyby przyjrzała się polskiej (i każdej) rzeźbie ludowej zauważyłaby pewnie, że w takiej samej konwencji rzeźbione jest wszystko. W pokazanym na wystawie zbiorze figurek (różnych) Adama Zegadły, wybitnego twórcy polskiej sztuki ludowej, Żyd różni się od szlachcica głównie ubiorem.

Od dziś do 4 bm. rzeźbiarz ludowy Józef Reguła będzie demonstrował na wystawie, jak powstają figurki. Do wystawy nawiążą również dwie debaty w Centrum Społeczności Żydowskiej przy ul. Miodowej 24.

W Centrum Kultury Żydowskiej (ul. Meiselsa 17) prezentuje się Pil Pelet, street-artowiec z Izraela, zajmujący się również projektowaniem plakatów, wnętrz, ubrań i gadżetów. Do jutra można go oglądać na rogu ulic św. Wawrzyńca i Wąskiej, gdzie tworzy mural, a jego interesujące, mocne w wyrazie graficzne prace - do niedzieli w CKŻ.

O wystawie fotografii Agnieszki Traczewskiej (synagoga Wysoka, ul. Józefa) już pisaliśmy. Rzeczywiście jest dobra. Oglądać ją można do 15 bm.