Oscar kontra Oskar, czyli walka o nazwę

Oscary walczą z Oskarami Fot. AP Photo/Matt Sayles

KONTROWERSJE. Czy skromne Stowarzyszenie Twórców Ludowych jest w stanie pokonać w sądzie prawników reprezentujących interesy Hollywood?

Stowarzyszenie Twórców Ludowych z siedzibą w Lublinie wręcza "Ludowego Oskara" od 2002 roku. Geneza nazwy tej nagrody, przyznawanej za najciekawsze osiągnięcia w dziedzinie kultury ludowej, ma jak najbardziej polski charakter. - Patronem nagrody, którą wręczamy artystom czy instytucjom popularyzującym naszą sztukę ludową, jest Oskar Kolberg, wybitny badacz kultury polskiego narodu - wyjaśnia Waldemar Majcher, prezes stowarzyszenia. - W przyszłym roku wypada dwusetna rocznica jego urodzin.

W ubiegłym roku do Stowarzyszenia Twórców Ludowych wpłynęło pismo od kancelarii prawnej reprezentującej amerykańską Akademię Wiedzy i Sztuki Filmowej, w której domaga się ona zmiany nazwy polskiej nagrody, ponieważ jej zdaniem "pasożytuje" ona na dorobku instytucji zza oceanu, który był "budowany latami" i wiązał się "z wysokimi nakładami".

- Ujawniliśmy sprawę i dostaliśmy ogromne wsparcie medialne - uśmiecha się Majcher. - Poczuliśmy się, jakby w Polsce roztoczono wręcz nad nami parasol ochronny. Poza tym, wszyscy dowiedzieli się o istnieniu naszego stowarzyszenia. Pod tym kątem sprawa nam się... przysłużyła.

Medialna burza sprawiła, że stowarzyszenie, które początkowo miało ugiąć się przed żądaniami hollywoodzkiego giganta, zmieniło zdanie. Do ludowców zgłosiło się kilku prawników, którzy bezinteresownie postanowili pomóc im w sądzie. Wtedy sprawa ucichła na kilka miesięcy. Ostatnio stowarzyszenie dostało jednak kolejne pismo w tej sprawie.

- Tym razem prawnicy Akademii sugerowali ugodę, proponując zmianę nazwy naszej nagrody na "Ludowe Kolbergi" lub "Laury Oskara Kolberga". Odezwał się do nas nawet prof. Miodek, który podał kilka propozycji nowych nazw, ale przyznał jednocześnie, że "Ludowe Oskary" są... najlepsze. Dlatego odrzuciliśmy tę propozycję i sprawa trafiła do sądu - podkreśla Majcher.

Prawnicy Amerykanów stwierdzają, że Akademia zastrzegła w polskim Urzędzie Patentowym słowo "Oscar" w odniesieniu do swoich nagród i działalność stowarzyszenia sprawia, że "zachodzi naruszenie prawa do znaków towarowych".

9 lipca sąd w Świdniku rozstrzygnie, czy rację mają polscy wielbiciele sztuki ludowej, czy hollywoodzki gigant.

- Polska i USA są wśród 70 państw, które podpisały konwencję berneńską, chroniącą prawa autorskie na ich terenie - podkreśla dr Marek Chyliński, specjalista od prawa autorskiego z Uniwersytetu Warszawskiego. - Sąd powoła zapewne kilku ekspertów, których w Polsce nie brakuje. Jego wyrok może stanowić ciekawy casus w podobnych sprawach na przyszłość.

Ludowcy bronią się zasadami pisowni - wszak imię Oskara Kolberga pisze się przez "k", a nazwę amerykańskiego Oscara - przez "c".

- To może być za mało - wszak imię ma te same korzenie, nawet mimo innej pisowni - zaznacza Chyliński.

Stowarzyszenie pokłada całą nadzieję w wyroku sądu. "Ludowy Oskar" za 2012 rok ma być przyznany pod koniec tego roku. Czy wybrany twórca lub instytucja dostaną wyróżnienie pod tą nazwą?
Sławomir Idziak, członek Akademii, ceniony operator filmowy, nie ma jednak złudzeń.

- Znam amerykańskich adwokatów i wiem, że z nimi nie ma żartów - podkreśla. - Oni traktują takie sprawy wręcz w kategoriach politycznych. Przecież Hollywood to wielki przemysł, który przynosi ogromne dochody i zapewnia USA hegemonię kulturalną na całym świecie. Dlatego są bezlitośni. Raczej doradzałbym więc stowarzyszeniu ugodę, bo potem Amerykanie mogą zażądać ogromnegoo odszkodowania i nawet doprowadzić do jego ruiny.

[email protected]