Prokurator to ma klawe życie

Zarobki prokuratorów zaczynają się od 6 tys. zł brutto. Mają "trzynastkę", ale też dłuższy urlop, bo zamiast normalnych 20-26 (w zależności od stażu pracy), prokuratorzy dostają dodatkowych sześć po 10 latach pracy i dwanaście dni po 15 latach (okres zatrudnienia liczony jest od asesury). W sumie 38 dni roboczych, czyli prawie dwa miesiące wakacji. Poza tym zamiast emerytury, przechodzą w stan spoczynku, na którym otrzymują średnio od 5,5 do 6 tys. zł miesięcznie. Dodać warto, że prokuratorzy mogą brać pożyczki mieszkaniowe na warunkach, o jakich tzw. zwykły śmiertelnik może jedynie marzyć.

Mimo to twierdzą, że zarabiają marnie. W przyszłym tygodniu zaprotestują przeciwko niskim wynagrodzeniom, choć ostatnią podwyżkę otrzymali rok temu. - Te żądania psują nasz, mocno nadszarpnięty wizerunek. Nie popieram tego protestu - mówi jeden z krakowskich prokuratorów. Stowarzyszenie Przeciwko Bezprawiu Sądów, Prokuratury i ZUS przypomina natomiast, że ofiarami złej pracy śledczych padło już wiele tysięcy Polaków.

Dni wolne od czynności procesowych związek zawodowy prokuratorów zaplanował na 16 i 19 listopada. Wtedy śledczy nie postawią zarzutów, nie skierują aktu oskarżenia, nie będą przesłuchiwać świadków. I choć twierdzą, że ich postulaty dotyczą przede wszystkim wzmocnienia pozycji prokuratora generalnego, a także zapewnienia prokuraturze autonomii budżetowej, to jednak eksponowane jest również żądanie zmiany wynagrodzeń.

Asesor prokuratury dostaje ok. 4,8 tys. zł brutto. Nauczyciele stażyści od września tego roku mają zarabiać średnio 2,4 tys. zł brutto. Prokurator prokuratury rejonowej - ponad 6 tys. zł, a potem - w miarę pokonywania kolejnych szczebli kariery, wynagrodzenie rośnie. I tak prokurator prokuratury okręgowej otrzymuje pensje w wysokości ok. 7 tys. zł, zaś prokuratury apelacyjnej - ok. 8 tys. zł. Dochodzi do tego dodatek za wysługę lat, który rośnie do maksymalnych 20 proc. po dwudziestu latach służby. Szefowie prokuratur mają jeszcze dodatki funkcyjne przekraczające 1 tys. zł miesięcznie. Po ukończeniu 65. roku życia każdy prokurator przechodzi w stan spoczynku, zachowując 75 proc. uposażenia. Pewność zatrudnienia to też jeden z ważniejszych przywilejów tego zawodu. Prokuratorowi, jeśli nie popełni przestępstwa albo nie zostanie wydalony z zawodu, nie grozi utrata pracy.

Prokuratorzy twierdzą, że ich koledzy z większości krajów europejskich zarabiają więcej. Zapominają, że również inne grupy zawodowe dostają mniej niż ich odpowiednicy w Europie. I tak np. nauczyciel kontraktowy, którego można porównać do prokuratora rejonowego, dostaje przeciętnie - według danych MEN - 2,7 tys. zł. - Jeżeli ktoś twierdzi, że praca nauczyciela jest łatwiejsza i mniej odpowiedzialna niż prokuratorów rejonowych, ten kompletnie nie wie, na jakim świecie żyje - mówi jedna z nauczycielek z Zabierzowa.

- Jesteśmy ostatnią grupą zawodową, która powinna domagać się podwyżek. Nie czas na protesty, zwłaszcza gdy rząd planuje 10-procentową redukcję zatrudnienia w wymiarze sprawiedliwości - mówi jeden z prokuratorów rejonowych w Krakowie.
Prok. Mateusz Martyniuk, rzecznik prokuratora generalnego, twierdzi, że prokurator generalny rozumie roszczenia płacowe swych podwładnych, ale formy protestu nie popiera.

Dziś w Polsce pracuje ponad 6 tys. prokuratorów i asesorów prokuratorskich. Obłożenie pracą największe jest jednak w prokuraturach wielkomiejskich, gdzie śledczy muszą zmagać się z bardzo poważnymi sprawami gospodarczymi i kryminalnymi. W peryferyjnych prokuraturach poważne śledztwa należą do rzadkości. A jeżeli trafi się poważniejsza sprawa, to z reguły jest im zabierana i zajmują się nią prokuratorzy z dużych miast.

Ci - z dużych miast - nie kryją, że mają znacznie trudniejszą pracę, a pieniądze takie same. I z tym pogodzić się nie mogą. Zamiast podwyżek dla całej grupy, woleliby więc walczyć o tzw. dodatek wielkomiejski wyrównujący różnice w kosztach utrzymania.

- Wprowadzenie takich dodatków byłoby sprawiedliwe. Taka możliwość jest rozważana - mówi prok. Mateusz Martyniuk.

Jacek Skała, szef Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury, twierdzi, że związek domaga się tego, co przed laty śledczym obiecano. Przypomina, że wraz z wejściem do UE wynagrodzenia prokuratorów i sędziów miały być takie jak w innych krajach Unii.

Niedawno 53-letni Edward Zalewski, który przez rok był szefem Prokuratury Krajowej, wystąpił do sądu, bo uznał, że za mało zarabia w stanie spoczynku. Andrzej Seremet, prokurator generalny, ustalił jego wynagrodzenie na 15 tys. zł. Zalewski chciał, by do podstawy uposażenia wliczać także jego dodatek funkcyjny, jaki pobierał z racji pełnienia funkcji szefa PK. Mogłoby to zwiększyć jego uposażenie o kolejne 3 tys. zł. Zaskarżył więc decyzję Seremeta do Sądu Najwyższego. Sąd wniosek oddalił.

- Polscy prokuratorzy zarabiają lepiej tylko od swych kolegów w Rumunii - mówi jednak Skała. - Wielu z nas ma propozycje przejścia do innych zawodów. Ostatecznie niewielu jednak decyduje się na przywdzianie adwokackiej czy radcowskiej togi. Dlaczego? Bo wraz z otwarciem zawodów prawniczych konkurencja na tym rynku staje się coraz większa. W ostatecznym rozrachunku lepiej więc dostawać stałą pensję, niż uganiać się za klientami.

A jak oceniają pracę prokuratorów sędziowie? Barbara Piwnik, była minister sprawiedliwości, sędzia z zawodu, przekonuje, że to, iż procesy często toczą się latami, jest przede wszystkim efektem tego, co sędziowie dostają z prokuratury. Piwnik twierdzi, że często są to tomy kserokopii, ale ilością prokuratorzy próbują przykryć brak jakości. Ocenia ona, że jakość pracy prokuratorów stale się obniża, m.in. z powodu zbyt szybkich awansów.

MAGDALENA STRZEBOŃSKA

WŁODZIMIERZ KNAP