Objawy zauważa tylko 10 procent pacjentów

Neuropatia cukrzycowa to zespół zaburzeń układu nerwowego, który może wystąpić w wyniku źle leczonej cukrzycy, a dokładnie - uszkodzenia włókien nerwowych z powodu nadmiaru glukozy we krwi. W większości przypadków rozwija się bezobjawowo i jest jednym z najistotniejszych czynników ryzyka rozwoju zespołu stopy cukrzycowej (ZSC).

Neuropatia cukrzycowa może dotyczyć nawet 80 proc. pacjentów chorych na cukrzycę, ale tylko 10 proc. z nich zauważa u siebie objawy.

- Jest to bardzo trudna sytuacja, ponieważ występowanie samej neuropatii zwiększa ryzyko amputacji stopy 1,7-krotnie - mówi diabetolog prof. dr hab. n. med. Waldemar Karnafel, ekspert programu Zdrowa ONA. - Jeżeli dodatkowo występuje deformacja stóp - 12-krotnie. Łącznie neuropatia odpowiada za 50-75 proc. amputacji nieurazowych, czyli takich, które nie są wynikiem wypadków. Co najważniejsze, aż 75 proc. z nich można zapobiec.

Objawy neuropatii
Objawy mogą różnić się w zależności od tego, jakie włókna ulegają uszkodzeniu (cienkie czy grube). Jednak w przypadku wystąpienia każdego z poniższych objawów, należy koniecznie zgłosić się do lekarza:

bóle powierzchowne, pieczenie, palenie, kłucie (we wczesnym okresie) lub bóle głębokie, rwące i trudne do zniesienia, nasilające się w nocy

utrata doznań bólowych, nazywana też niedoczulicą (w późnym okresie)

brak czucia w stopach podczas chodzenia

utrata równowagi przy wstawaniu lub chodzeniu

przykre doznania w kontakcie z pościelą, ubraniem, itp.

zaburzenia odczuwania ciepła (uczucie zimnych stóp)

sucha skóra w obrębie stóp (zmniejszenie lub zanik potliwości skóry)

zaburzenia w odczuwaniu wibracji, lekkiego dotyku

uczucie osłabienia mięśni stóp i nóg

chód z unoszonymi stopami, czyli tzw. chód kaczy

palce młoteczkowate

zaczerwienienie i zwiększenie temperatury skóry stopy.

Jak ją wykryć?
Zaburzenia czucia bólu, dotyku, temperatury i wibracji powodują, że pacjent nie odczuwa ucisku obuwia, otarć, ostrych przedmiotów w bucie. Czasami wręcz nie wie, że w stopę wbija się pinezka, szkło, itp. Dodatkowo nie czuje zbyt wysokiej temperatury, przez co może dochodzić do poparzeń. Osłabienie siły mięśniowej może prowadzić do deformacji kształtu stopy i przeciążenia na wysokości śródstopia. To natomiast jest przyczyną powstania owrzodzenia. Zmniejszenie lub zanik potliwości skóry stóp to częsta przyczyna głębokich pęknięć na piętach. Ze względu na utratę czucia bólu, w pęknięciach może rozwijać się owrzodzenie.

W wielu przypadkach neuropatia czuciowa ze względu na większe prawdopodobieństwo powstania urazów i brak odczuwania bólu prowadzi do zespołu stopy cukrzycowej.

- Dlatego ważne jest wczesne jej wykrycie i edukacja pacjenta na temat postępowania w __takich sytuacjach - tłumaczy prof. Karnafel. - Ze względu na często bezobjawowy charakter neuropatii badani pod tym względem powinni być wszyscy pacjenci chorzy na cukrzycę typu 2 zaraz po jej rozpoznaniu, a cukrzycy typu 1 - po pięciu latach trwania choroby.

Oczywiście, dodatkowo badany powinien być każdy pacjent, u którego występują już objawy neuropatii. W celu ewentualnego jej wykrycia wykonuje się badanie przedmiotowe (oglądanie, dotykanie stóp), ocenę czucia temperatury (urządzeniem wywołującym uczucie zimna), czucia bólu (specjalną igłą), czucia lekkiego dotyku i nacisku itp.