Nowy Świat będzie chroniony

Wojewódzki konserwator postanowił wpisać do rejestru zabytków układ urbanistyczny oraz zespół zabudowy dawnej (z lat 1859-1948) dzielnicy katastralnej Krakowa "Nowy Świat". Granice obszaru, który dostanie konserwatorską ochronę, wytyczają: od północy - ul. Piłsudskiego, od zachodu - al. Krasińskiego, od wschodu - ul. Straszewskiego, a od południa - ul. Powiśle.

- Chcę przez wpis do rejestru zwrócić uwagę, że ten obszar to też kawałek historycznego śródmieścia, który zasługuje na uwagę i zainteresowanie - mówi wojewódzki konserwator zabytków Jan Janczykowski.

Układ ulic został tu ukształtowany w XIX w. (są też elementy starsze). Zachowały się na tym obszarze zespoły historycznej zabudowy z różnych okresów: zespoły klasztorne sióstr Felicjanek i Bożego Miłosierdzia, pojedyncze, założenia o charakterze pałacowym (ul. Straszewskiego 14-16), historyzujące kamienice czynszowe, kamienice secesyjne i modernistyczne (ul. Retoryka, ul. Piłsudskiego, al. Krasińskiego). Zachowane są również formy komponowanej zieleni (np. na pl. Na Groblach), ogrody na zapleczach kamienic (przy ul. Piłsudskiego) i willi (Kossakówce, pałacu Czapskich) oraz ogród klasztorny ss. felicjanek.

Konserwator wskazuje, że ten wpis do rejestru to też nadrabianie zaległości. W 1994 roku bowiem "Nowy Świat" - z uwagi na szczególne walory historyczne i architektoniczne - rozporządzeniem prezydenta RP został już uznany za Pomnik Historii. Wraz ze Starym Miastem, Wawelem, Stradomiem, Piaskiem, Kazimierzem i Podgórzem.

Co zmieni wpis? Część budynków na tym terenie znajduje się w rejestrze lub ewidencji zabytków i w nich remonty czy przebudowy mają określone ograniczenia. Teraz zmieni się sytuacja pozostałych obiektów: planowane w nich przekształcenia będą musiały uzyskać aprobatę konserwatora. Chroniony będzie wygląd zewnętrzny kamienic, a więc kompozycja, kolorystyka i dekoracja elewacji frontowych, także stolarka okienna i drzwiowa. Nie będzie natomiast ograniczeń dla remontów wewnątrz mieszkań.

Okna będzie można wymienić pod warunkiem odtworzenia wymiarów, podziałów i kolorystyki. Docieplanie elewacji styropianem ma być dopuszczalne tylko w uzasadnionych przypadkach. Gdy chodzi o witryny sklepowe i bramy, powinno się sukcesywnie wymieniać współczesną, bezstylową stolarkę - na nawiązującą do charakteru poszczególnych budynków. Ograniczone będzie umieszczanie na budynkach reklam, jak i neonów.

Ewentualna nowa zabudowa w obrębie podworców i dziedzińców będzie możliwa, jednak z rygorystycznym poszanowanie terenów zielonych. Adaptacja strychów oraz nadbudowa ma być możliwa w ograniczonym zakresie.

Wpisanie do rejestru zabytków powinno przyczynić się do poprawy wizerunku tej części miasta, zachowania i rewitalizacji obiektów o walorach historycznych i architektonicznych, uporządkowaniu przestrzeni publicznej. Obszar zyska też ochronę przed niechcianymi nowymi obiektami.

- Na tym obszarze były już realizowane kontrowersyjne inwestycje - nowoczesne budynki, hotel Sheraton przy ul. Powiśle. Jeśli obszar nie ma urbanistycznego wpisu do rejestru, konserwator nie może wtedy nic zrobić - zwraca uwagę Jan Janczykowski.
Wpis do rejestru prawdopodobnie nastąpi w kwietniu. Wojewódzki konserwator dodaje, że byłoby dobrze, aby również regulacje parku kulturowego były rozszarzane na całe śródmieście, więc i na ten obszar.