Norwescy jurorzy

Bez notatek i komentarza

 Pokojową Nagrodę Nobla po raz pierwszy przyznano w 1901 r. Nagrodę otrzymują osoby, grupy osób bądź instytucje najlepiej działające na rzecz pokoju i braterstwa narodów.
 Wartość nagrody zmienia się w zależności od zysków osiąganych przez Fundację w danym roku: w 1901 wynosiła 150 tys. ówczesnych koron szwedzkich, czyli ok. 40 tys. ówczesnych dolarów USA, w następnych zaś latach zmalała, uwzględniając inflację walut, dopiero od lat 50. zaczęła ponownie ustawicznie wzrastać. W tym roku nagroda wynosi 9 milionów koron (915 tysięcy dolarów).
 Ceremonia wręczenia nagród odbywa się zawsze 10 grudnia, w rocznicę śmierci ich fundatora, jednak nazwiska ogłaszane są już kilka tygodni wcześniej. Przy okazji rozdania noblowskich nagród organizowane są liczne uroczystości - koncerty, wystawy. Udział znanych artystów odzwierciedla intencje Komitetu, aby popularyzować idee noblowskie wśród szerokiej publiczności.
 Jest to jedyna nagroda noblowska wręczana nie w stolicy Szwecji - Sztokholmie, lecz w stolicy Norwegii - Oslo. Zgodnie z testamentem Alfreda Nobla - decyduje o niej komitet wybierany przez Storting - norweski parlament (do 1905 r. Szwecja była zjednoczona z Norwegią).
 Kadencja komitetu trwa sześć lat i jak dotąd wszyscy jego członkowie byli obywatelami Norwegii (mimo braku takiego nakazu). Zgodnie z dokładnymi wskazówkami fundatora nie mogą oni robić żadnych notatek z dyskusji nad kandydatami, ani komentować swoich decyzji po ogłoszeniu nazwiska laureata.
 Każdego roku do tej prestiżowej nagrody zgłaszanych jest ponad sto osób i organizacji - kandydatów rekomendują członkowie parlamentów i rządów, sędziowie Międzynarodowego Trybunału w Hadze, profesorowie historii, prawa i filozofii oraz laureaci z poprzednich lat.
 Wybór pięcioosobowej komisji nie zawsze pokrywa się z przewidywaniami, a ostateczna decyzja nierzadko budzi kontrowersje. Nagroda 1973 r. wiązała się nawet ze skandalem - przyznano ją Henry’emu Kissingerowi i głównemu ideologowi wietnamskiej Partii Komunistycznej Le Duc Tho (odmówił jej przyjęcia). Negocjacje skończyły się niepowodzeniem, a Komitet Noblowski nagrodził ich at hoc. W rezultacie Henry Kissinger Nagrodę Pokojową odebrał w czasie trwania wojny wietnamskiej.
 Wybór samych kandydatów również bywa zdumiewający - świadczy o tym fakt, że w 1939 roku jednym z nominowanych był Adolf Hitler.
 Komitet Noblowski nigdy nie ujawnia przebiegu swych dyskusji i rzadko zdarza się, by wyjaśniał, dlaczego nagrody nie dostał ktoś inny. Stało się tak jednak w zeszłym roku, kiedy - w związku ze spekulacjami, że Komitet Pokojowej Nagrody Nobla w ostatniej chwili zmienił zdanie pod naciskiem Pekinu - przewodniczący Francis Sejersted wyjaśnił, że stanowisko Chin nie miało z tym nic wspólnego.

(MS)