Nasza Historia. Stanisław Wodzicki, pan Wolnego Miasta Krakowa

W tym roku przypada dwusetna rocznica powstania, powołanego przez kongres wiedeński, Wolnego Miasta Krakowa. Lata istnienia Rzeczpospolitej Krakowskiej (pod taką nazwą często występuje) to okres szerzej nieznany. W powszechnym odczuciu kładące kres polskiej państwowości rozbiory zakończyły się dopiero w 1918 roku.

Mało kto uzmysławia sobie, że w XIX wieku przez ponad 30 lat istniało jednak państwo z urzędowym językiem polskim, własną konstytucją, herbem, flagą i odrębną monetą. Na dodatek, jako republika, stanowiło w monarchicznej Europie ewenement. Postacią, która w dużej mierze zdeterminowała losy Wolnego Miasta Krakowa, a praktycznie nim rządziła przez ponad 15 lat, był hrabia Stanisław Wodzicki.

Prezes Senatu Rządzącego Wolnego Miasta Krakowa to jedna z najbardziej wpływowych osobistości pierwszej połowy XIX wieku. Arystokrata i przedstawiciel pokolenia księcia Józefa Poniatowskiego, w młodości popierał reformy Konstytucji 3 maja i uczestniczył w powstaniu kościuszkowskim.

Był też prefektem departamentu krakowskiego w napoleońskich czasach Księstwa Warszawskiego. Ten wszechstronnie wykształcony człowiek miał silną, lecz egocentryczną osobowość. Dlatego nie cieszył się w Krakowie popularnością. Zwłaszcza że jako przywódca krakowskiego stronnictwa arystokratycznego wierzył w cara Aleksandra I i ideę Królestwa Polskiego pod berłem Moskwy.

Z jednej strony autokrata Wodzicki ograniczył autonomię Uniwersytetu Jagiellońskiego,zwalczał parlamentaryzm i przywileje mieszczaństwa, czego symbolicznym wyrazem było wyburzeniu krakowskiego Ratusza (została tylko wieża). Z drugiej – jego rządy, obok wielu negatywnych aspektów, łączą się także z szeregiem ważnych postanowień, które miały znaczenie dla rozwoju miasta i podniesienia jego znaczenia. W 1815 r. hrabia był współorganizatorem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, zalążka późniejszej Akademii Umiejętności.

W 1816 r. powstało - również przy udziale Wodzickiego - Towarzystwo Dobroczynności, instytucja o wielkim znaczeniu społecznym. Jedną z najważniejszych zasług hrabiego dla Krakowa było z pewnością założenie Plant w miejskich zniszczonych murów obronnych i fos miejskich.

Jak zatem wypada bilans tej niejednoznacznej postaci? Przeczytasz o tym we wrześniowym numerze miesięcznika „Nasza Historia” - do nabycia w kioskach i salonikach prasowych.

Ponadto w numerze m.in.:
Wrzesień generała Szyllinga. W 1939 r. Armia „Kraków” stała na przegranej pozycji. Słabsze liczebnie i gorzej uzbrojone polskie oddziały szybko oddały Niemcom Górny Śląsk i Kraków.

Franciszek Kleeberg - ostatni generał Września.Samodzielna Grupa Operacyjna Polesie walczyła w 1939 r. do końca. Skapitulowała dopiero 6 października, po wygranej bitwie.

Germanizacja Krakowa.Przez pięć lat okupanci starali się udowodnić, że Kraków to „staroniemieckie miasto”. Jak naziści zmieniali nazwy ulic?

Czemu świat nie uwierzył Janowi Karskiemu? Max Hastings z „The Times” przypomina wojenne losy kuriera polskiego państwa podziemnego, który przekazał na Zachodzie pełne informacje o Holokauście.

Skandal w Pałacu Sztuki. Krakowskie wątki w życiu Stanisława Szukalskiego, genialnego rzeźbiarza i szalonego artysty.

Jak wytresować perfekcyjną panią domu? Mroczne sekrety XIX-wiecznych poradników dla kobiet.

Naczelny kat Wielkiej Brytanii. Albert Pierrepoint wykonał ponad 300 egzekucji. To on uśmiercił faszystów skazanych w Procesach Norymberskich.

Trójkąt miłosny Karola Dickensa. Pikantne szczegóły życia erotycznego literata ujrzały światło dzienne dopiero wiek po jego śmierci.

W serwisie prasa24.pl można kupić e-wydanie „Naszej Historii” lub zamówić prenumeratę.