Minimal Wave

Absolute Body Control – Fot. My Space

Nowe gatunki muzyczne

Wielbicielem „Kraksy”, jak i całej twórczości brytyjskiego pisarza był Daniel Miller, student szkoły filmowej, pracujący wówczas jako montażysta. Ponieważ interesował się również muzyką, szczególnie elektroniczną, z czasem skierował swe działania w tym kierunku. Ponieważ był akurat rok 1978, a punkowa rewolta przyniosła ideę „Zrób to sam”, założył własną wytwórnię płytową Mute i pod pseudonimem The Normal nagrał singiel z utworem „Warm Leatherette”. Mimo, iż pojawił się on w nakładzie zaledwie 500 egzemplarzy – zrewolucjonizował spojrzenie na muzykę. Utwór Millera, zainspirowany powieścią Ballarda, miał prostą konstrukcję – mechaniczny bit niósł brzęczące akordy syntezatora, nad którym unosił się beznamiętny głos wokalisty opisujący przeżycia bohaterów „Crash”: _„A tear of petrol/ Is in your eye/The hand brake/ Penetrates your thigh/ Quick - Let's make love/Before you die”. _Niezwykłe brzmienie i tematyka piosenki sprawiły, że odbiła się ona szerokim echem w europejskim i amerykańskim undergroundzie.

Z pewnością była ona mocną inspiracją dla niemieckich muzyków z działającej w Düsseldorfie (tam, gdzie Kraftwerk) grupy Deutsch-Amerikanische Freundschaft (w skrócie DAF). Po wydaniu kraut-rockowego debiutu zmieniła ona gwałtownie styl, rezygnując z gitar na rzecz syntezatora. Już drugi album duetu (z szerokiego składu został tylko Robert Görl i Gabi Delgado-Lopez) – “Alles Ist Gut” – zmiażdżył wszystkich brutalnymi dźwiękami automatycznie dudniącej perkusji i rżężącego syntezatora Korg MS-20. DAF rozwijali na krążku brzmienie The Normal – a wydawcą płyty był nie kto inny, jak sam Daniel Miller i jego Mute.

Dwaj młodzi Niemcy szybko zrobili karierę – z płyty na płytę ich muzyka stawała się coraz bardziej taneczna, a oni sami, wystrojeni w skórzane uniformy, zostali ulubieńcami sadomasochistycznych gejów (choć nie byli homoseksualistami). Tworzona przez nich mroczna i niepokojąca muzyka zainspirowała wielu ich równieśników. Niebawem w europejskim podziemiu pojawiła się cała fala zespołów tworzących prostą elektronikę, która z jednej strony nadawała się do tańca, a z drugiej – zanurzona była w egzystencjalnym smutku.

Jeden z wczesnych członków DAF – Chrislo Haas – założył w 1980 roku duet z członkinią Ensturzende Neubauten i Malarii - Liaisons Dangereuses. Wyprodukowany przez samego Conny`ego Planka (realizator Kraftwerk) singiel “Los Niños del Parque” stał się wielkim klubowym przebojem, inspirując kilka lat później czarnoskórych muzyków z Detroit do stworzenia muzyki techno.
Wspaniałą muzykę pozostawił po sobie belgijski duet – Absolute Body Control. Pięć kaset wydanych przez Dirka Ivensa i Erica Van Wonterghema w latach 1981 – 1984 zawierało fascynujące dźwięki, łączące typowe dla Joy Division grobowe wokale i mroczne linie basu z zimnymi partiami syntezatorów i mechanicznymi rytmami (grupa miała w repertuarze covre “Warm Leatherette”). Po rozwiązaniu projektu, Dirk Ivens powołał do życia The Klinik – jeden z najważniejszych zespołów ze sceny EBM (czyli Electronic Body Music). Rok temu ABC powrócił na scenę – i to z dużym sukcesem.

Również w Belgii działali dwaj inni ważni producenci – Peter Bonne i Geert Coppens. Ich projekty – Autumn, Linear Movement i Twilight Ritual – firmowały niezwykłej urody nostalgiczną muzykę, skoncentrowaną na pastelowych pasażach klawiszy i  depresyjnych wokalizach. Z pewnością można się w niej było doszukiwać elementów zarówno gotyku, jak i ambientu. Po 1985 roku Bonne zwrócił się również w stronę EBM działając już w nowym projekcie – A Split Second.

Podobnych zespołów było setki. W Europie - Snowy Red, Cosmic Overdrive, Stratis, Oppenheimer Analysys, In Aeternam Vale, Doxa Sinistra czy Portion Control, a w Ameryce – Xen, Dark Day, Tone Set, Experimental Products czy League Of The Nation. Wszystkie one tworzyły swą muzykę chałupniczymi metodami – na tanim sprzęcie, często w domowych warunkach, wydając je głównie na kasetach magnetofonowych. Mechanicznym dźwiękom tworzyszyły przeważnie ponure teksty – pełne egzsytencjalnego bólu, opisujące mroczne strony współczesnego świata, postrzegające przyszłość przez pryzmat dystopii Orwella, Huxleya czy Ballarda. Kres działalności większości z tych zespołów położyło wprowadzenie na rynek w 1985 roku nowego typu syntezatora Mooga – dawał on zupełnie inne brzmienie, bardziej czyste i wygładzone, przez co elektronika tamtych czasów szybko się zmieniła, tracąc swój brudny charakter.

Przez ponad dwadzieścia lat nikt nie nazwał tego undergroundowego ruchu. W 2005 roku młoda nowojorska didżejka Veronica Vasicka odkryła przypadkowo nagrania tworzących go niegdyś zespołów. Zachwycona ich oryginalnością, powołała do życia wytwórnię Minimal Wave, która zajęła się reedycją nagrań z lat 1978 – 1985. Nazwa firmy została natychmiast wykorzystana przez dziennikarzy jako nazwa dawnego nurtu. Dziś przeżywa on swoją drugą młodość – oprócz wznowień starych płyt pojawiają się młode zespoły, które w swej twórczości nawiązują do archaicznej elektroniki sprzed trzech dekad – Cccandy, Cold Cave, Silk Flowers czy 2MV (prowadzony przez wspomnianą Vasicką).

Paweł Gzyl

P.S. Daniel Miller, który szybko zrezygnował z tworzenia muzyki, poświęcił się prowadzeniu Mute. Dzięki kontraktom z takimi wykonawcami, jak Depeche Mode, Nic Cave czy Moby jest ona nieprzerwanie od ponad 30 lat jedną z najbardziej prężnych i najbogatszych wytwórni niezależnych na świecie.

Posłuchaj minimal wave:

http://www.myspace.com/minimalwave

http://www.myspace.com/deutschamerikanischefreundschaft

http://www.myspace.com/liaisonsdangereuses

http://www.myspace.com/absolutebodycontrolbelgium

http://www.myspace.com/twilightritual

http://www.myspace.com/coldcave

http://www.myspace.com/cccandy3