Matura 2014: Dziś język polski, poziom rozszerzony [ARKUSZE, ODPOWIEDZI]

Na napisanie wypracowania na jeden z dwóch podanych tematów było 180 minut.

Matura 2014: język polski, poziom rozszerzony [ARKUSZE]
Matura 2014: język polski, poziom rozszerzony [ARKUSZE PDF]
Matura 2014: język polski, poziom rozszerzony [ODPOWIEDZI]

Temat 1. Literackie obrazy miłości i sposoby ich kreowania we fragmentach "Don Kichota z La Manchy" Miguela de Cervantesa oraz "Romea i Julii" Williama Szekspira.

Zdaniem eksperta:
Wypracowanie warto zacząć od tego, że miłość jest jednym z najczęściej podejmowanych tematów w literaturze. Wskazać na jej symbolikę, że bywa szczęśliwa, tragiczna, platoniczna, patriotyczna itd.
Zdefiniowanie miłości pomoże wskazać, o jakim typie uczucia mówią oba utwory.

Rozwinięcie tematu można podzielić na dwie części.
W pierwszej opisujemy miłość z „Don Kichota" jak uczucie tragiczne, przynoszące cierpienie i troski. Zniewalające człowieka i prowadzące nawet do szaleństwa. Miłość platoniczna, nieodwzajemniona, nieszczęśliwa. Jest siłą nadprzyrodzoną, której człowiek nie potrafi się przeciwstawić. Rządzi nim, doprowadzając do zazdrości. W swoim demonicznym wymiarze jest tak silna, że nawet śmierć nie daje pewności, uwolnienia się od niej. Warto dodać, że miłość i śmierć idą tutaj w parze, bowiem nieszczęśliwa miłość zabija duszę człowieka.

na przykład:
Każde z tych nieszczęść samo zabija… a przecie
Moc nieznana mą duszę z ciałem spaja dzielnie,
Dręczony podejrzeniem, muszę żyć na świecie,
Z dala od niej, wzgardzony, zazdrosny śmiertelnie.

Symboliką miłości w „Don Kichocie” są kruki, sowy, sępy i dzikie zwierzęta. To dodatkowo buduje aurę grozy miłości. Użyte w tym fragmencie środki stylistyczne, takie jak porównania i hiperbole i ciemne barwy podkreślają negatywny obraz miłości.

na przykład:
(...) Drapieżne sępy, głoście mój żal swymi krzyki,
Sowy, kruki, połączcie swój głos z moim głosem!
(...) Lwy, tygrysy, hieny, niedźwiedzie, lamparty,
Pomóżcie mi wyrazić ból rozpaczy srogiej!

"Romeo i Julia" to z kolei miłość szczęśliwa, odwzajemniona. I choć w szekspirowskim dramacie ukazana jest jako uczucie nadprzyrodzone, to nie ma mocy niszczycielskiej. Uskrzydla zakochanych, dodaje siły do walki o swoje uczucie. Jest uczuciem czystym, pięknym, daje szczęście i poczucie bezpieczeństwa.

na przykład:
Na skrzydłach miłości
Lekko, bezpiecznie mur ten przesadziłem,
Bo miłość nie zna żadnych tam i granic;
A co potrafi, na to się i waży;
Krewni więc twoi nie trwożą mię wcale.

Temat 2. Porównaj obrazy miasta przedstawione we fragmentach opowiadania Brunona Schulza "Sierpień" i powieści Leopolda Tyrmanda "Zły". Omów sposoby ukazania przestrzeni i funkcje, jakie ona pełni w obu utworach.

Zdaniem eksperta:
Na wstępie warto zdefiniować miasto, pokazać czym różni się od małych sielankowych miasteczek czy wsi. To pomoże lepiej scharakteryzować Drohobycz i Warszawę i skonfrontować je w rozwinięciu tematu. Ważne jest też rys historyczny obu utworów i czas w jakim opisywane są oba miasta.

W rozwinięciu warto rozpocząć o „Sierpnia” Bruno Schulza, opisuje ono małe miasteczko, w którym centralnym miejscem jest mały ryneczek.
Malowniczy, pełen emocji, smaków, kolorów. Tu warto postawić tezę, że takie miasteczka jak Drohobycz są zupełnie inne niż duże miasta takie jak Warszawa.

Opis Schulza jest metaforyczny, pełen barw i porównań. Bajkowy wręcz opis pozwala nam wczuć się w rolę dorastającego Józefa, który w upalny sierpniowy dzień spaceruje po rynku z matką. Miasto to jest symboliczne, odrealnione, trochę wymyślone, wyobrażone, wręcz biblijne.

na przykład:
Rynek był pusty i żółty od żaru, wymieciony z kurzu gorącymi wiatrami, jak biblijna pustynia. Cierniste akacje, wyrosłe z pustki żółtego placu, kipiały nad nim jasnym listowiem, bukietami szlachetnie uczłonkowanych filigranów zielonych, jak drzewa na starych gobelinach.

Zobacz także:
Matura 2014: język polski, poziom podstawowy [ARKUSZE]
Matura 2014: język polski, poziom podstawowy [ARKUSZE PDF]
Matura 2014: język polski, poziom podstawowy [ODPOWIEDZI]
Matura 2014: matematyka, poziom podstawowy [ARKUSZE]
Matura 2014: matematyka, poziom podstawowy [ARKUSZE PDF]
Matura 2014: matematyka, poziom podstawowy [ODPOWIEDZI]
Matura 2014: język angielski, poziom podstawowy [ARKUSZE]
Matura 2014: język angielski, poziom podstawowy [ARKUSZE PDF]
Matura 2014: język angielski, poziom podstawowy [ODPOWIEDZI]