Rak endometrium. Jak rozpoznać i pozbyć się wroga

Każdy, kto poszukuje odpowiedzi na pytania z zakresu chorób nowotworowych, może przesłać e-mail na adres Krakowskiego Komitetu Zwalczania Raka (KKZR), Stowarzyszenia działającego w Centrum Onkologii w Krakowie przy ulicy Garncarskiej: [email protected].

Lekarze onkolodzy odpowiedzą na Państwa pytania na łamach Dziennika Polskiego. Dziś poruszamy temat raka błony śluzowej macicy.

Mam 59 lat, jestem po menopauzie - pisze Czytelniczka. Do wizyty u ginekologa skłoniły mnie pojawiające się krwawienia z pochwy. Bo badaniach zdiagnozowano u mnie raka endometrium. Jestem przerażona i chcę się dowiedzieć czegoś więcej o tej chorobie.

Naszej Czytelniczce odpowiada prof. dr hab. nauk med. Kazimierz Karolewski, zastępca kierownika Kliniki Ginekologii Onkologicznej w Centrum Onkologii w Krakowie, prezes Stowarzyszenia Krakowski Komitet Zwalczania Raka.

Epidemiologia

Rak błony śluzowej macicy (synonimy: rak endometrium, rak trzonu macicy) jest w krajach rozwiniętych najczęstszym nowotworem narządów płciowych kobiety. W 2015 r. w Polsce zarejestrowano blisko 6 tys. nowych zachorowań i w tym samym roku zmarło ok. 900 chorych. Przewiduje się, że w 2025 r. na raka błony śluzowej macicy zachoruje ok. 9 tys. Polek, natomiast umieralność spadnie do 800 chorych. Jest to zazwyczaj choroba kobiet starszych, jakkolwiek w ostatnich latach obserwuje się obniżenie średniego wieku zachorowania.

Czynniki ryzyka

Do najczęściej wymienianych czynników zwiększających ryzyko zachorowania należą: opóźniona menopauza (powyżej 52 lat), nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, otyłość, wysoki status socjoekonomiczny (zamieszkiwanie w mieście), obciążony wywiad rodzinny (zachorowania w rodzinie), zespół policystycznych jajników i guzy wydzielające estrogeny oraz długotrwała terapia estrogenami.

Powszechnie uważa się, że liczne ciąże i porody, późna pierwsza miesiączka, stosowanie antykoncepcji oraz zrównoważonej hormonalnej terapii zastępczej w okresie okołomenopauzalnym mają działanie ochronne na błonę śluzową macicy przed nowotworzeniem.

Krwiste upławy, nieregularne krwawienia, rzadziej natomiast powiększenie obwodu brzucha to objawy, które - bez względu na wiek - powinny skłonić kobietę do wizyty u ginekologa.

Rozpoznanie

Podejrzenie choroby opiera się na wnikliwym wywiadzie (nadciśnienie, cukrzyca typu 2, występowanie w rodzinie raków jajnika, piersi, trzonu macicy lub jelita grubego), ogólnym badaniu fizykalnym pacjentki i badaniu ginekologicznym. Podstawą rozpoznania jest wynik badania histologicznego materiału uzyskanego w trakcie frakcjonowanego wyłyżeczkowania kanału szyjki i jamy macicy lub biopsji celowanej w trakcie histeroskopii. Pomocnymi w określeniu stopnia zaawansowania choroby są m.in. badania obrazowe (RTG płuc, USG jamy brzusznej i przezpochwowe terenu miednicy mniejszej) oraz badania laboratoryjne.

U większości chorych ostateczny stopień zaawansowania nowotworu jest ustalony poprzez zastosowanie klasyfikacji chirurgiczno-patologicznej Międzynarodowej Federacji Ginekologów i Położników zmodyfikowanej w 2008 r. Klasyfikację kliniczną stosuje się jedynie w odniesieniu do chorych zdyskwalifikowanych do leczenia operacyjnego z przyczyn onkologicznych (znacznego stopnia zaawansowanie nowotworu) lub ogólnoustrojowych (np. ciężkie choroby internistyczne).

Leczenie

Leczeniem z wyboru chorych na raka błony śluzowej macicy jest zabieg operacyjny polegający na wycięciu macicy z przydatkami, zbadaniem narządów jamy brzusznej i pobraniem tzw. popłuczyn z jamy otrzewnowej.

Często istnieją wskazania do wycięcia węzłów chłonnych zaotrzewnowych. W ostatnich dekadach coraz większą popularność zyskują operacje chirurgiczne drogą laparoskopową. U pacjentek z zaawansowanym nowotworem lub zdyskwalifikowanych do leczenia operacyjnego stosuje się napromienianie (radioterapia) oraz chemioterapię lub hormonoterapię - samodzielnie lub w różnych schematach leczenia skojarzonego.

Mimo postępującego wzrostu zachorowań na omawiany nowotwór, ogólna wyleczalność u chorych jest dobra. Wynika to przede wszystkim z korzystnego składu klinicznego pacjentek - u większości rak endometrium rozpoznany jest w I i II stopniu zaawansowania. Przeżycia 5-letnie kształtują się odpowiednio: I stopień zaawansowania - 86 proc., II - 66 proc., III - 44 proc., IV - 16 proc. Należy podkreślić, że na odsetek wyleczeń, oprócz stopnia zaawansowania nowotworu, mają wpływ takie m.in. cechy, jak typ choroby (hormonozależny - typ 1, niehormonozależny - typ 2), rodzaj histologiczny (endo-meroidalis, mesonephroidalis i inne), stopień zróżnicowania komórek nowotworowych (G1, G2, G3), głębokość naciekania mięśnia macicy oraz stan ogólny chorej.

Profilaktyka

Profilaktyka pierwotna raka trzonu macicy prawie nie różni się od zalecanej w odniesieniu do raka piersi. Utrzymanie należnej wagi, właściwa dieta, stosowanie terapii estrogenowej tylko w bezwzględnych wskazaniach oraz aktywność fizyczna stanowią jej kluczowe elementy. Do chwili obecnej nie opracowano profilaktyki wtórnej (skryningu). Podejmowane są próby łączenia okresowego badania ginekologicznego z przezpochwową ultrasonografią i oceną poziomu markera Ca 125. Zwraca się uwagę - jeżeli istnieją ku temu przesłanki - na wykonywanie badań genetycznych.

Macica zbudowana jest z mięśniówki gładkiej. Składa się z trzonu - który znajduje się wewnątrz miednicy kobiety i jest miejscem rozwoju ciąży - oraz z szyjki macicy. Szyjka macicy częściowo znajduje się w pochwie, a jej rola polega głównie na utrzymaniu wewnątrz macicy rozwijającej się ciąży poprzez ścisłe zamknięcie kanału. Rolą trzonu macicy jest głównie utrzymanie rozwijającego się płodu oraz jego dalszy rozwój. Wnętrze trzonu wyściela błona śluzowa, zwana endometrium. Ulega ona cyklicznym zmianom, powodującym regularne krwawienia menstruacyjne (przygotowania endometrium do zagnieżdżenia się zarodka). Miejscem rozwoju raka jest endometrium. Wyściela ono jamę macicy, przechodząc w śluzówkę kanału szyjki macicy.

Krakowski Komitet Zwalczania Raka został założony w 2010 r. przez grupę lekarzy z Centrum Onkologii. Jego celem są działania związane z profilaktyką, diagnostyką i leczeniem chorych na raka, wspieranie rozwoju naukowego. Stowarzyszenie współpracuje z dyrekcją Instytutu Onkologii wspierając ją w przedsięwzięciach związanych m.in. z zakupem sprzętu, pozyskiwaniem funduszy na inwestycje i remonty. KKZR jest Organizacją Pożytku Publicznego, którą można wspomóc: Bank Millenium SA w Krakowie: 48 1160 2202 0000 0001 7793 1405

ZOBACZ RÓWNIEŻ: Niezwykła historia o sile i przekraczaniu granic. Zumba dała jej drugie życie

Źródło:Dzień Dobry TVN