Książka i kawa mogą stworzyć idealną parę

Najpierw księgarnia Hetmańska na Rynku Głównym, później Skarbnica w Nowej Hucie, do których dołączył też Pałac Spiski, umiejscowiony w samym sercu Krakowa. Co łączy te trzy tradycyjne księgarnie? Wszystkie ogłosiły upadłość z przyczyn finansowych.

Ich właściciele zwracali na naszych łamach uwagę, że zyski ze sprzedaży książek nie pokrywają m.in. wysokiego czynszu za wynajem przestrzeni od prywatnego właściciela. Do konieczności wsparcia księgarzy przekonywał ostatnio radnych komisji kultury Robert Piaskowski, wicedyrektor Krakowskiego Biura Festiwalowego, koordynator projektu Kraków Miasto Literatury UNESCO.

Uważa on, że nie da się uratować księgarni działających w lokalach prywatnych, ale jest możliwość wpływania na powstawanie nowych miejsc w lokalach z zasobów miasta, przy wykorzystaniu programu wsparcia dla branż zagrożonych.

W uchwale Rady Miasta z 2009 r. widnieje zapis, że księgarze mogą liczyć na preferencyjne, niższe stawki czynszu.

– Ale pod jednym warunkiem _– zwraca uwagę Piaskowski. – _Sprzedaż książek musi stanowić ich jedyną działalność. Ten zapis znacząco ogranicza księgarzy, którzy wiedzą, że wyłącznie ze sprzedaży książek nie utrzymają się rynku. Marże na książki są bardzo niskie, a rentowność firmy waha się na poziomie 1-2 procent. Przetrwają zatem tylko miejsca interdyscyplinarne, gdzie nie tylko można kupić książkę, ale też spotkać się z przyjaciółmi, wypić kawę, zjeść ciastko – tłumaczy. Uważa także, że likwidacja ograniczającego zapisu jest szansą na rozwój małych księgarni w mieście, także poza ścisłym centrum.

_– Zanim wykreślimy zapis, musimy sporządzić katalog branż, które można łączyć z __prowadzeniem księgarni _– odpowiada radna Anna Szybist. Tłumaczy, że trzeba się wystrzegać sytuacji, gdy handlujący ubraniami będzie się starał o preferencyjny czynsz, tylko dlatego, że w sklepie ma jedną półkę z książkami.

– W celu uniknięcia takich absurdów chcemy powołać zespół działający przy __komisji kultury – zapowiada radna Szybist.

Czy połączenie działalności księgarskiej z kawiarnianą to rzeczywiście takie dobre posunięcie? Dla wątpiących odpowiedzią na to pytanie niech będzie przykład kawiarnio-księgarni „Kurant” na Rynku Głównym, która przetrwał tylko za sprawą interdyscyplinarnej działalności.

Alarmujące liczby

W ciągu pięciu ostatnich lat z mapy Polski zniknęło aż 700 księgarni i ich liczba zmniejszyła się do 1850 (z czego w Krakowie pozostało 77). Znikają nie tylko z miasteczek, ale też i z dużych miast, takich jak Kraków czy Wrocław. Z raportu Krakowskiego Biura Festiwalowego wynika, że nie o wszystko da się obwinić wielkie sieci handlowe. Większość istniejących księgarni nie potrafi dostosować się do wolnego rynku. Ich rentowność oscyluje wokół 1 procenta. Problemem jest też niewykształcona w zawodzie kadra.