Kraków. Konkurs na wystawę stałą Muzeum KL Plaszow. Poszukiwany autor estetycznej i atrakcyjnej koncepcji

Celem konkursu jest wybranie spośród zgłoszonych prac - jak wylicza muzeum (w organizacji) - estetycznej, atrakcyjnej i funkcjonalnej koncepcji aranżacji plastycznej wystawy stałej w Muzeum - Miejscu Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942-1945), która będzie zgodna z charakterem miejsca pamięci.

Muzeum KL Plaszow obejmuje obszar 37 ha powierzchni byłego obozu wraz z zachowanym historycznym budynkiem, tzw. Szarym Domem, a także Memoriał, który powstanie poza terenem dawnego KL Plaszow.

"Te trzy autonomiczne elementy będą ze sobą ściśle powiązane i stworzą narracyjną całość. Dominującym przekazem jest autentyzm zaświadczający o historii miejsca, wciąż zapisany w terenie poobozowym" - podkreśla muzeum, informując o ogłaszanym konkursie.

W ramach konkursu uczestnicy przygotowują:

• propozycję aranżacji sali ekspozycyjnej w Szarym Domu;
• koncepcję rozplanowania wystawy w Memoriale;
• szczegółowe rozplanowanie jednego segmentu ekspozycji w Memoriale;
• koncepcję prezentacji zabytków archeologicznych.

Planowana wystawa stała będzie się składać z dwóch uzupełniających się części prezentowanych zarówno w Memoriale, jak i Szarym Domu.

- Szary Dom będzie miejscem, w którym głos oddany zostanie przede wszystkim świadkom. Przez ich wypowiedzi dotyczące doświadczeń obozowych odwiedzający zapoznają się z emocjonalną, osobistą stroną historii KL Plaszow. Oprócz wystawy w budynku znajdą się również sala kontemplacji oraz mediateka. Z kolei ekspozycja prezentowana w Memoriale w chronologiczny sposób wprowadzi odwiedzających w historię KL Plaszow i przygotuje do wizyty w miejscu pamięci - informuje Jacek Stawiski z Muzeum KL Plaszow.

W założeniach i wytycznych dla uczestników konkursu zapisano m.in., że wystawa stała usytuowana w Szarym Domu i Memoriale ma pełnić rolę edukacyjną i "uczytelniającą nie zawsze jasny dla odwiedzającego przekaz historyczny zapisany w obszarze poobozowym". Oba budynki ekspozycyjne mają być dostępne zarówno dla indywidualnych odwiedzających, jak i dla grup zorganizowanych. Wystawa w Memoriale przeznaczona jest szczególnie dla dużych grup zorganizowanych, które będą spędzać na niej około 30-45 min. Natomiast wystawa w Szarym Domu, z uwagi na przepustowość budynku, będzie zwiedzana przez mniej liczne grupy i osoby indywidualne. Muzeum nie przewiduje eksponowania na wystawie oryginalnych dokumentów papierowych.
Głównymi zabytkami prezentowanymi na ekspozycji będą artefakty pozyskane w trakcie badań archeologicznych.

"Kolorystyka wystawy powinna być wyważona. Zastosowanie barw agresywnych i krzykliwych jest niedopuszczalne, z wyjątkiem sytuacji, w której tak dobrany środek przekazu niesie ze sobą istotny przekaz. Materiały, z których powinna zostać skonstruowana wystawa powinny mieć szlachetne pochodzenie, takie jak: drewno, metal, szkło, kamień, papier, tkanina" - czytamy w materiałach konkursowych.

Konkurs na opracowanie koncepcji aranżacji wystawy stałej jest kontynuacją procesu upamiętnienia KL Plaszow powierzonego w 2016 r. Muzeum Krakowa, a od ubiegłego roku kontynuowanego przez nową instytucję kultury - Muzeum KL Plaszow. Celem konkursu jest ostateczne wyłonienie najlepszej pracy konkursowej, której autorzy oprócz nagrody pieniężnej otrzymają zaproszenie do negocjacji umowy na kompleksowe wykonanie projektu całej wystawy stałej.

Na jakim etapie jest dziś tworzenie Muzeum - Miejsca Pamięci KL Plaszow w Krakowie? Obecnie trwa remont Szarego Domu, jedynego zachowanego historycznego budynku byłego niemieckiego nazistowskiego obozu Plaszow.

- Prace te związane są z wykonaniem hydroizolacji fundamentów oraz remontem istniejącego drenażu opaskowego. Wykonawca robót został wyłoniony w postępowaniu przetargowym. Prace są prowadzone pod nadzorem budowlanym, konserwatorskim oraz archeologicznym - przekazuje Jacek Stawiski.

Przedstawiciel muzeum przypomina, że Szary Dom został zbudowany w 1925 r., pełnił funkcję budynku administracyjnego cmentarza Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie i siedziby Bractwa Przedpogrzebowego Chewra Kadisza. W czasie funkcjonowania KL Plaszow mieściły się w nim biura zarządu obozu, a w piwnicach areszt. Po wojnie w budynku urządzono mieszkania komunalne i prywatne.

W ramach remontu Szarego Domu zabezpieczone zostaną między innymi napisy znajdujące się w piwnicach tego budynku. W dwóch pomieszczeniach zachowały się inskrypcje i napisy pozostawione przez żołnierzy sowieckich, więzionych tam najpewniej za wykroczenia przeciw regulaminowi - oddziały Armii Czerwonej stacjonowały na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu Plaszow od stycznia do października 1945 roku.

Po niezbędnym remoncie i dostosowaniu budynku do potrzeb muzealnych na parterze i w piwnicach powstanie wystawa stała, a na piętrze znajdą się pomieszczenia edukacyjne, ogólnodostępna mediateka i miejsce kontemplacji.

Minister Niedzielski o trudnym czasie pandemii i rodzinie