Jak „Russkij Inwalid” pisał o klęsce armii Napoleona

Gdy 16 października 1813 pod Lipskiem stanęły naprzeciw siebie uciekająca spod Moskwy Wielka Armia Napoleona (z niebagatelnym kontyngentem sił polskich) oraz połączone wojska koalicji Austrii, Prus, Rosji i Szwecji, nikt nie mógł przypuszczać, że to starcie przejdzie do historii jako Bitwa Narodów. A tak właśnie określił je korespondent wojskowego czasopisma „Russkij Inwalid” („Russische Invalide”), które jako pierwsze podało informację o tym wydarzeniu. I tak owo pismo przeszło do historii, a teraz stało się największą atrakcją najbliższej krakowskiej aukcji antykwarycznej, przygotowanej tym razem przez Antykwariat Wójtowicz.

Gazeta, uważana za najważniejszy wojskowy magazyn XIX wieku, ukazywała się w Petersburgu, w latach 1813-1821, równocześnie po rosyjsku i niemiecku; później, do roku 1917, tylko w wersji rosyjskiej (reaktywowano ją w roku 1992). Tempem publikacji wiadomości z dziedziny wojskowości przewyższała wszystkie inne tytuły. A dochód z jej sprzedaży przeznaczano na pomoc dla inwalidów, wdów i sierot po żołnierzach.

Na krakowską aukcję trafił niemal kompletny (brak zaledwie 4 numerów) zestaw gazety w języku niemieckim, czyli z lat 1813-1821. Jak stwierdza współwłaściciel antykwariatu Piotr Wójtowicz, WorldCat (czyli największa światowa baza opisująca zawartość 71 000 bibliotek) nie odnotowuje nigdzie kompletnego egzemplarza. Gazeta jest oprawiona, stan dobry, cena wywoławcza to 45 tys. zł.

Oczywiście to niejedyne aukcyjne cymelium, które może wzbogacić najbardziej nawet wyrafinowane zbiory. Kolejne to „Volumina Legum”, czyli wydawany w Warszawie w latach 1732-1782 siedmiotomowy zbiór (w 8 woluminach) zawierający „Prawa konstytucye i przywileie; Królestwa Polskiego, y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, y wszystkich prowincyi należących” - czyli wydany po raz pierwszy zbiór wszystkich praw polskich, uchwalonych od roku 1347 począwszy (czyli od Statutów Wiślickich Kazimierza Wielkiego) „aż do ostatniego Seymu”. Pierwsze tomy ukazały się z inicjatywy Józefa Załuskiego, założyciela sławnej biblioteki, oraz Stanisława Konarskiego. Cena wywoławcza wynosi 30 tys. zł.

Inny interesujący starodruk to wydane w Gdańsku w latach 1634/1635 „Doctrina astronomiae” i „Praxis trigonometriae”, dzieła Piotra Krugera, znanego astronoma, ucznia Jana Keplera, a zarazem pierwszego nauczyciela samego Jana Heweliusza. C. w. - 36 tys. zł.

Bardzo ciekawie prezentuje się zestaw wystawionych na licytację rękopisów. Jego ozdobą z kolei jest zbiór 7 odręcznych listów Elizy Orzeszkowej (z lat 1897-98) do Antoniego Wodzińskiego, polsko-francuskiego pisarza, współautora przekładu na francuski „Trylogii”. Autorka „Nad Niemnem” pisze w nich o wielu, najintymniejszych nawet, sprawach prywatnych, w tym o żałobie i myślach samobójczych po śmierci swego drugiego męża, adwokata Stanisława Nahorskiego, podpisując się podwójnym nazwiskiem Orzeszkowa-Nahorska. Cena wywoławcza wynosi 25 tys. zł.

Gwoli kronikarskiej ścisłości dodajmy, że tym razem w katalogu aukcyjnym nie ma pozycji fundamentalnej, czyli I wydania „Pana Tadeusza”. Wygląda na to, że wszystkie egzemplarze, które w ostatnim czasie mogły zmienić właściciela, już to zrobiły.

Licytacja rozpocznie się w sobotę o godzinie 11 w krakowskim Domu Polonii.