Hejnał mariacki, czyli najstarsza na świecie cykliczna audycja radiowa. 16 kwietnia mija ważna rocznica z nim związana

Z liczącej 82 m wysokości wieży wygrywany jest hejnał. W niewielkim pomieszczeniu na wysokości 54 metrów całodobowe dyżury pełnią strażacy - trębacze. Do pomieszczeń zajmowanych przez hejnalistów prowadzi 239 schodów, których pokonanie przeciętnie zajmuje hejnaliście około 2,5 minuty.

Hejnał mariacki jest grany co godzinę, przez całą dobę, i zawsze na cztery strony świata. Najpierw w stronę Wawelu ‒ dla króla, następnie na Rynek Główny ‒ dla władz miasta (wieża ratuszowa traktowana jest jako symbol władz miasta), później w kierunku Bramy Floriańskiej ‒ dla przybywających do Krakowa i czwarty raz dźwięk hejnału kierowany jest w stronę Małego Rynku ‒ kiedyś dla kupców, dziś dla komendanta straży pożarnej.

Od czasów średniowiecza na wyższej wieży kościoła Mariackiego w dzień i w nocy czuwał strażnik, wypatrując pożarów, wrogów zbliżających się do Krakowa i innych niebezpieczeństw. Do jego obowiązków należało też granie na trąbce hejnału, początkowo tylko o świcie i o zachodzie słońca, jako sygnału do otwarcia i zamknięcia miejskich bram, później co godzinę.

Hejnał stał się muzycznym symbolem Krakowa i rozbrzmiewa do dziś: grany jest co godzinę przez całą dobę na cztery strony świata. Czemu jednak jego melodia tak nagle się urywa? Otóż w 1241 roku pod miasto nadciągnęli Tatarzy. Jak chce legenda, czuwający na wieży strażnik zaczął grać na alarm. Zdołał ostrzec miasto przed atakiem, lecz w pół taktu jego gardło przeszyła tatarska strzała. Właśnie dlatego melodia hejnału tak nagle się kończy – w tym samym miejscu, w którym przestał ją grać bohaterski strażnik.

Istnieje dokument, na podstawie którego możemy powiedzieć, że hejnał rozlegał się z wieży mariackiej w 1392 roku ‒ w rachunkach miasta Krakowa z tego roku znaleźć można wydatek ośmiu groszy tygodniowo na strażnika na wieży Mariackiej z dodatkiem pół grosza na trębaczy.

Służbę na wieży pełnią nieprzerwanie od 1874 roku strażacy zawodowej straży pożarnej. W czasie 24-godzinnego dyżuru każdy z dwóch hejnalistów gra hejnał 48 razy. Nie muszą już, jak ich poprzednicy, wypatrywać przez okienka, czy nie nadciąga na Kraków nieprzyjaciel albo czy gdzieś nie wybuchł pożar. Mają grać i grają najpiękniej jak potrafią.

Hejnał - świt, jutrzenkę, pobudkę. To jedna z najciekawszych krakowskich tradycji i ogromna atrakcja dla turystów. Bez tej melodii trudno dzisiaj wyobrazić sobie nie tylko Kraków, ale też Polskie Radio, które od 16 kwietnia 1927 r., z przerwą na czas okupacji, transmituje hejnał z wieży Mariackiej – transmisje te określane są mianem najstarszej cyklicznej audycji na świecie. Dodajmy, że Kraków jest jedynym miastem na świecie, w którym średniowieczna tradycja grania z wieży co godzinę hejnału przetrwała do dziś.

21 kwietnia odbędzie się II tura wyborów samorządowych