Energia z wnętrza Ziemi

Zakład Surowców Energetycznych AGH opracował dla wielu miejscowości z obszarów Niżu Polskiego projekty kompleksowego wykorzystania wód geotermalnych

     Energia geotermalna jest wewnętrzną energią Ziemi, zakumulowaną w wodach podziemnych lub w suchych skałach w obrębie skorupy ziemskiej w takich ilościach, że tworzy zasoby energii. Zbiorniki geotermalne tworzą z reguły skały o dużej porowatości i przepuszczalności. Szczególnie sprzyjające warunki do powstania takich systemów istnieją w obrębie krawędzi płyt litosfery. W takich strefach na głębokościach od kilkuset do kilku tysięcy metrów znajdują się w skałach złoża pary wodnej o temperaturze 130-150 st. C, wykorzystywane w różnych krajach do produkcji energii elektrycznej.
     Innym źródłem energii geotermalnej mogą być gorące, suche głębinowe skały wulkaniczne.
     - Polska, podobnie jak i inne kraje środkowej i zachodniej Europy, leży poza strefami współczesnej aktywności tektonicznej i wulkanicznej - mówi prof. Górecki - i dlatego uzyskanie złóż pary wodnej o dużej wydajności, wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej, praktycznie nie jest u nas możliwe. Posiadamy natomiast naturalne baseny sedymentacyjno-strukturalne, wypełnione wodami geotermalnymi o zróżnicowanych temperaturach.
     Udokumentowane temperatury eksploatacyjne tych wód wynoszą od 20 do 86 st. C, a istnieją możliwości odkrycia zasobów wód o temperaturach wyższych. Jest więc realne udostępnienie w Polsce zasobów geotermalnych o stosunkowo wysokich temperaturach i wydajnościach. Eksploatacja i wykorzystanie tych wód jest możliwe na dużych obszarach Niżu Polskiego, w większych aglomeracjach miejskich (np. Łodzi, Stargardzie Szczecińskim) oraz w większych ośrodkach wiejskich, na obszarze niecki łódzko-mogileńskiej i szczecińskiej, wreszcie na obszarze niecki podhalańskiej. Wodę eksploatuje się jednym otworem wiertniczym. Wykorzystuje się ją, w miarę spadku jej temperatury, do celów grzewczych, jako ciepłą wodę użytkową, w szklarniach, do celów technologicznych, rekreacyjnych. Wodę schłodzoną do temperatury 20-25 st. C zatłacza się z powrotem przez otwór chłonny i otrzymuje się w ten sposób zamknięty i czysty ekologicznie układ geotermalny.
     Podstawowe zasoby wód geotermalnych na Niżu Polskim nagromadzone są przede wszystkim w formacjach piaszczystych dolnej jury i dolnej kredy, na głębokościach 1000-3500 m i mają temperaturę około 60-85 st. C. Zakład Surowców Energetycznych AGH opracował dla kilkudziesięciu miejscowości z tych obszarów projekty kompleksowego wykorzystania tych wód dla celów grzewczych, szklarniowych i rekreacyjnych. Karpacką strefą geotermalną o największych perspektywach jest niecka podhalańska, o temperaturze wód około 85 st. C i dobrej ich wydajności w warunkach artezyjskich. W rejonie Białego Dunajca - Szaflar zaprojektowana została instalacja geotermalna wykorzystująca otwór BańskaIG-1 i Biały Dunajec. W Sudetach źródła geotermalne występują w Cieplicach i Lądku Zdroju i jest to obszar o dużej przyszłości dla poszukiwań tego typu wód.
     Należy jeszcze dodać, że wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, w tym energii geotermalnej, w Polsce odzwierciedla światowe tendencje zmierzające do zastępowania technologii szkodliwych dla środowiska technologiami bezpiecznymi.
HALINA JARZĘBIŃSKA