Cudowna umiejętność dziwienia się

Michał Rusinek Fot. Andrzej Banaś

MICHAŁ RUSINEK, autor "Wierszyków domowych", o tym, jak bardzo dorośli są podobni do dzieci

- Owszem. Bo to Stephen King mówił, że najbardziej przerażają nas te rzeczy, które są najbliżej. Na przykład mikser nagle buntuje się przeciwko nam i zaczyna nas torturować...

- ...a z kolei auto zmęczone wieczorem, "zdejmuje za oponą oponę".

- Właśnie.

- Na czym polegał Twój pomysł?

- Wymyśliłem sobie, ze można spojrzeć na świat tak jak patrzyło się w czasach PRL-u. Mieliśmy wtedy co prawda niewiele zabawek, ale potrafiliśmy się bawić byle czym. W ten sposób z rury do odkurzacza i poduch do tapczanu robiło się wieżyczkę strzelniczą czołgu Rudy 102.

- Działała wyobraźnia!

- W ten sposób można było popatrzeć na każdy przedmiot. Teraz też powinniśmy ćwiczyć wyobraźnię. Umiejętność bawienia się byle czym w rzeczywistości, gdzie zabawki są gadżetami, jest niezwykle przydatna. Dla dzieci, i dla dorosłych.

- To znaczy?

- Widać to w literaturze. Powinna ona nieść jakąś aluzję, którą odczytają dorośli. Tak są zresztą robione współczesne filmy typu "Shrek". Z jednej strony są zabawną produkcją dla dzieci, a z drugiej rodzice też się na nich bawią.

- To "Shrek". A tu, my - umiemy się jeszcze bawić byle czym?

- Różnie. Rzeczywistość podtyka nam gotowe zabawki. I reklamy pokazujące, jak się nimi bawić. Nie musimy się starać, bo mamy gotowy zestaw do czegoś tam. To nie rozwija wyobraźni. Przecież najfajniej jest budować z klocków Lego nie to, co w instrukcji, ale coś własnego! Często podczas długiej podróży pociągiem albo czekania na samolot - nagle okazuje, że grozi nam straszna nuda. I wtedy zaczyna znów działać wyobraźnia.

- I powstają absurdalne pomysły. Jak w Twoich "Wierszykach domowych". Swoją drogą, konkretne pomysły rodzą się na bieżąco czy budujesz je na zasadzie gry słów?

- To jest oczywiście intymne pytanie. Ale poważnie mówiąc, o ile pamiętam, przypominałem sobie różne skojarzenia z dzieciństwa. I obawy. Bałem się na przykład dzwoniącego telefonu czy mroków piwnicy. Z drugiej strony, tak, bardzo lubię grę słów. To, co nazywasz absurdem, jest zapewne umiejętnością mieszania czegoś materialnego z materią stworzoną ze słów. Przynajmniej u mnie w domu tak to działa.

- Ciekaw jestem, jak to wygląda w praktyce. Może jakiś przykład?

- Na przykład kiedyś mój syn wymyślił własną krainę. Grejfrucję - zapewne skrzyżowanie Grecji, w której byliśmy wówczas, z grejfrutami. Sporo nam o niej opowiadał, ale niestety głównie w języku grejfruckim, którego nie znaliśmy. Ta Grejfrucja miała swoją mitologię i historię. A raczej to, co my, dorośli, nazywamy "mitologią" i "historią"...

- Dzieciom przychodzą takie zmyślenia z łatwością, wyobraźniadziała. A dorosłym?

- Czasem też. W ogóle myślę, że podział na dzieci i dorosłych jest nieco sztuczny i kulturowy. Mamy rok Korczaka, więc przypomnę za nim, że dziecko wcale nie jest nie w pełni ukształtowanym człowiekiem. Dziecko już jest człowiekiem. Dorosły to taki człowiek, który utracił np. cudowną dziecięcą umiejętność dziwienia się światu. Taka umiejętność zostaje chyba tylko poetom, i chyba tylko niektórym.
- Dla dzieci świat jest zawsze ciekawy, straszny. Albo śmieszny. Tak jak w Twoich wierszykach. Nudy w każdym razie nie ma.

- Nuda to mój największy wróg. Te wierszyki są po to, żeby się nie nudzić.

Rozmawiał Marcin Wilk

Michał Rusinek: "Biblioteka"

Każdy zakątek domu

potrafi po kryjomu

pobudzić najwyraźniej

dziecięcą wyobraźnię.

Przychodzi mi do głowy

też jeden wyjątkowy;

nie szukaj go daleko

bo on jest - biblioteką.

Tam przecież każda książka

jest jak takie ziarenko,

z którego w wyobraźni

wyrasta wielkie drzewo.

Wiem. To się nie rymuje.

Mam dość już rymowania.

Już idę spać. Przed snem

poczytam sobie chwilę.

Dobranoc, dzieci!