Barbórkowa wystawa w Wieliczce, czyli „Czym się różni pies od kogutka”

FLESZ - Maseczki w miejscu pracy? To pracodawca decyduje

Pies i kogutek z tytułu wystawy to narzędzia, używane w przeszłości przez wielickich górników.

Kogutki, czyli kilofy były narzędziami grupy kopaczy, za pomocą których górnicy nadawali bryłom soli kształt bałwanów (walców) oraz rozbijali duże bryły soli na mniejsze. Od końca XIII wieku do 1914 roku, gdy zakończono w wielickiej kopalni ręczną eksploatację soli, używano kilka rodzajów kilofów. Różniły się one budową - w zależności od przeznaczenia, posiadały też swoje odrębne nazwy, np. kogutek, kijania… A potem służyły już tylko do okruszania i wyrównywania ścian.

Z kolei górniczy pies to drewniany wózek, w formie skrzyni lub platformy umieszczonej na kółkach, służący do przewożenia soli. Tego typu wózki wprowadzili do wielickiej kopalni Austriacy, w 1785 roku.

- Skąd ich oryginalna nazwa? Jak wspomina Agricola, w czasie jazdy, szczególnie na zakrętach, wózki wydawały dźwięki podobne do szczekającego psa, innym dźwięk kojarzył się bardziej z psim skowytem. Początkowo wózki miały drewniane koła, a z czasem - chcąc wydłużyć wytrzymałość kół - zastąpiono je żeliwnymi. Psy dominowały w kopalni do 1861 roku, kiedy powstała pierwsza konna kolejka szynowa, która zaczęła spychać je stopniowo poza główne trakty

– podaje Muzeum Żup Krakowskich.

Ekspozycja „Czym się różni pies od kogutka?” to szeroka prezentacja tematu. Na wystawie pokazano mnóstwo narzędzi górniczych, używanych w kopalni w Wieliczce na przestrzeni wieków. Bo w zbiorach Muzeum Żup Krakowskich zachowało się ich wiele: od kilofków i klinów po młoty drewniane i żelazne, dłuta, wiertła, gracki, osełki, łopaty, taczki, psy i beczki…

W podziemiach nie można funkcjonować bez światła, lampka stanowiła także osobisty sprzęt górnika. Stąd na wystawie pokazano również kaganki i lampki górnicze z bogatej i ciągle powiększanej muzealnej kolekcji, a także przedmioty osobistego użytku wielickich górników: oryginalne czapki-kapelusze, buty, nakolanniki oraz gliniany garnuszek.

Górnicze urządzenia i narzędzia pokazano poprzez różne grupy pracownicze, które ich używały: kopaczy, nosiczy, pakowaczy soli oraz cieśli. A zabytkowe fotografie i dioramy tworzą klimat kopalni i jednocześnie przybliżają dawne metody wydobywcze. Aranżację wystawy wzbogacają efekty dźwiękowe: odgłosy pracy młotów i wiertarek.

Ekspozycja będzie prezentowana w okresie 4 grudnia 2020 – 7 luty 2021. Można ją zwiedzić poprzez portal internetowy www.muzeum.wieliczka.pl.