Chorzy coraz częściej bez opieki

Kolejne ostrzeżenia o zbliżającym się krachu z powodu braku pielęgniarek ekipy rządzące bagatelizowały. W efekcie w maju Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych (NRPiP) rozpoczęła akcję „Ostatni Dyżur” - kampanię społeczną informującą o skutkach niedoboru białego personelu. W ciągu 7 miesięcy petycję o natychmiastowe przystąpienie do działań, które mają temu przeciwdziałać, podpisało aż 532 tys. Polaków, w tym ok. 150 tys. Małopolan. Przed świętami NRPiP w Kancelarii Premiera złożyła 45 kartonów z petycjami.

- Dziś niejednokrotnie jedna osoba obsługuje 30-osobowy oddział. Jest to niezwykle niebezpieczne zarówno dla chorych, jak i dla pielęgniarki. A wkrótce w naszym zawodzie powstanie dramatyczna luka pokoleniowa i pacjenci pozostaną bez jakiejkolwiek opieki! - denerwuje się Stanisław Łukasik, sekretarz Małopolskiej Izby Pielęgniarek i Położnych. Jego zdaniem jedna pielęgniarka powinna zajmować się od 6 do maksimum 10 chorymi. Ale to całkowicie nierealne.

W małopolskich placówkach sytuacja jest bardzo trudna: na 1000 mieszkańców przypada w naszym województwie zaledwie 5,2 pielęgniarki!

Dyrektorzy zdają sobie sprawę z powagi sytuacji. - U nas dramatu jeszcze nie ma, bo niektóre panie po przejściu na emeryturę wciąż pracują. Ale ich definitywne odejście z pracy to kwestia czasu. Równocześnie pielęgniarek odchodzących z zawodu przybywa - mówi Adam Styczeń dyrektor szpitala w Myślenicach.

- Nasze pielęgniarki odchodzą, bo za 1800 zł pensji zasadniczej nie chcą tak ciężko pracować. Kierownictwo szpitala godzi się na podwyżki, ale po ich przyznaniu pojawiłyby się problemy w rozliczeniach z NFZ - zauważa Agata Misiura, przewodnicząca Związku Zawodowego Pielęgniarek i Pielęgniarzy w Szpitalu im. Rydygiera w Krakowie.

Lecznice coraz częściej przyjmują pielęgniarki w ramach tzw. kontraktu, dzięki czemu mogą one pracować 24 godziny non-stop (na etacie „tylko” 12 godzin). Tak jest m.in. w Olkuszu. - Zatrudniona w tym trybie osoba jest skrajnie przemęczona, nie ma ciągłości pracy z pacjentem i musi odgadywać jego potrzeby - komentuje Grażyna Gaj, przewodnicząca małopolskiego oddziału Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych. Ale szpital nie ma wyjścia. - Bez pań na kontraktach nie mielibyśmy kim obsadzić dyżurów - odpowiada rzeczniczka olkuskiego szpitala Marta Pióro.

Co na to wszystko resort zdrowia? Jego rzeczniczka Milena Kruszniewska informuje, że na poprawę atrakcyjności zawodów pielęgniarki i położnej ministerstwo przeznaczyło fundusze unijne w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój. Projekt przewiduje dofinansowanie ich kształcenia, a także stypendia dla najlepszych studentów. Dzięki temu do 2023 roku uprawnienia do wykonywania zawodu ma uzyskać o 10 625 osób więcej, niż zakładano wcześniej.

Eksperci uważają jednak, że konieczne są zmiany systemowe, które m.in. podniosłyby prestiż tego zawodu. Dr Adam Kozierkiewicz zaznacza, że coraz więcej pielęgniarek legitymuje się dyplomem magistra. - Słusznie nie chcą wykonywać prostych czynności, do których studia nie są potrzebne -- komentuje. Za niezbędne uważa on ustanowienie zawodu pomocy pielęgniarskiej.

Polska w ogonie UE
W Polsce przypada 5,4 pielęgniarki na 1000 mieszkańców, podczas gdy np. w Szwajcarii - 16, w Danii - 15, w Szwecji - 11, a Czechach i w Słowenii - 8. Średnia wieku naszych pielęgniarek to 48 lat, zatrudnionych jest więcej osób powyżej 65 lat niż w wieku 21-25 lat.

Polska jest jednym z nielicznych krajów, w których - wbrew stanowisku Komisji Europejskiej -pielęgniarki zatrudniane są w ramach kontraktów i umów-zleceń. KE stoi na stanowisku, że w tej branży medycznej dopuszczalne są tylko u mowy o pracę.