Wojna w Krakowskim Towarzystwie Opieki nad Zwierzętami

Wiele wskazuje na to, że w Krakowskim Towarzystwie Opieki nad Zwierzętami (KTOZ) i w podległym mu schronisku, utrzymywanym z miejskich podatków, trwa poważny konflikt. Z docierających do naszej redakcji sygnałów wynika, że szerzą się tam nepotyzm i mobbing. A nieposłuszni pracownicy są zwalniani lub skłaniani do odejścia z pracy.

- W azylu panuje atmosfera donosów i zastraszania, uciekają nawet weterynarze, a kierownictwo ma niewielkie pojęcie o psach i kotach - informują nas działacze KTOZ, wolontariusze, byli pracownicy oraz osoby odwiedzające schronisko.

Środowisko jest wyraźnie podzielone. Po jednej stronie stoi prezes KTOZ Jadwiga Osuch, większość członków zarządu, część pracowników, na czele z pracującą w biurze córką pani prezes i jej partnerem, p. o. kierownika schroniska Szymonem Ziemką. Po drugiej stronie są dwie osoby z zarządu, przebywający obecnie na urlopie kierownik azylu Andrzej Jaworski oraz część byłych i obecnych pracowników. Podzieleni są również współpracujący ze schroniskiem wolontariusze.

Od 2008 do 2014 r. schroniskiem kierował Andrzej Jaworski, który objął to stanowisko w wyniku konkursu. - Przez długie lata miałem wolną rękę i mogłem podejmować samodzielne decyzje - mówi Andrzej Jaworski. - Kiedy jednak „centrum decyzyjnym” schroniska stało się biuro KTOZ przy ulicy Floriańskiej, a w zasadzie sama pani prezes, sytuacja stała się trudna do zniesienia. Wiceprezes KTOZ Monika Krzyżanowska dodaje, że od kiedy wystąpiła w obronie Jaworskiego, odcięto ją od wszelkich informacji - zarówno dotyczących zatrudniania pracowników, jak i finansów. - Wszystkie decyzje podejmowane są przez jedną osobę - panią prezes - potwierdza.

Działająca od 40 lat na tym stanowisku prezes KTOZ Jadwiga Osuch zarzuca Jaworskiemu m.in. zaniedbanie stanu technicznego schroniska oraz odmienną ocenę pracy jednego z weterynarzy. Twierdzi, że to nie mobbing - którego jej zdaniem nie ma - jest przyczyną rotacji pracowników. Według niej w ciągu ostatnich dwóch lat 12 razy rozwiązano umowy o pracę na zasadzie porozumienia stron. - Jeśli chodzi o wypowiedzenia umowy, były tylko dwa takie przypadki w ciągu ostatnich dwóch lat. Dotyczyły pielęgniarki i jednej pracownicy biura KTOZ - dodaje prezes Osuch.

Jednak osoby, które ze schroniska odeszły, twierdzą, że na ich decyzję wpłynęły wydarzenia, które bez ogródek nazywają mobbingiem.

- Ta fatalna atmosfera przekłada się już bezpośrednio na zwierzęta - mówią nasi informatorzy. Ich zdaniem przykładów nie trzeba szukać daleko. Odeszli doświadczeni weterynarze, a wolontariusze, którzy sygnalizują nieprawidłowości, są odsuwani od opieki nad zwierzętami. W azylu nie ma już beha-wiorysty (zwierzęcy psycholog). KTOZ zaprzestało też prowadzenia edukacji w szkołach. A krakowianie skarżą się, że mają kłopoty ze zgłoszeniem interwencji w biurze towarzystwa lub z adopcją zwierząt.

Jadwiga Osuch i towarzyszący jej w rozmowie z „Dziennikiem Polskim” pełnomocnik Piotr Rachwał są oburzeni takimi zarzutami. Stanowczo im zaprzeczają. Twierdzą, że nie rozumieją, jak konflikty personalne w KTOZ czy w azylu mogłyby wpłynąć negatywnie na opiekę nad zwierzętami.

- Jesteśmy organizacją, która działa transparentnie. Jeśli ktoś się martwi o zwierzęta, powinien przyjść z tym do zarządu, a nie do prasy - kwitują. Dodają, że azyl jest w rozkwicie. Na potwierdzenie tego przedstawiają zdjęcia wyremontowanego wejścia do budynku schroniska, kociarni, szatni dla wolontariuszy, odnowionej kotłowni, budowanego szpitala.

- W stowarzyszeniu jest pewna różnica zdań, ale to nasza wewnętrzna sprawa, z którą sobie poradzimy na najbliższym walnym zgromadzeniu - mówią i dodają, że to „nie jest pierwsza próba rozwalenia KTOZ od środka”.

Według pani prezes i pełnomocnika stowarzyszenia niekorzystne opinie na temat KTOZ są przekazywane m.in. przez wrogów organizacji, którym wytoczono sprawy o znęcanie się nad zwierzętami.

Jan Machowski z biura prasowego Urzędu Miasta Krakowa przyznaje, że zdarzają się skargi na działalność KTOZ . - To jednak organizacja niezależna od miasta. Nie mamy na nią przełożenia. Możemy jedynie kontrolować wywiązywanie się z umowy w zakresie prowadzenia schroniska. Tutaj nic niepokojącego nie odnotowywaliśmy - zapewnia.

Wszyscy kochają zwierzęta - jak dwa obozy walczą o wpływy w Krakowskim Towarzystwie Opieki

Przeciwnicy pani prezes Osuch (w większości obawiają się ujawnić nazwiska) zarzucają jej, że zatrudnia w organizacji i w schronisku członków swej rodziny. Ostatnio do biura KTOZ dołączyła córka pani prezes Kinga Osuch, a pełniącym obowiązki kierownika schroniska jest partner córki, Szymon Ziemka.

- Nie mam nic do ukrycia. Córkę musiałam prosić o pomoc w organizacji cyklicznych imprez, gdyż groziło nam ich odwołanie - tłumaczy Jadwiga Osuch. - W biurze dwie osoby odeszły na długotrwałe zwolnienie lekarskie (ciąża i urlop macierzyński) i nie miał kto zająć się m.in. naszym największym koncertem „Granie na szczekanie”.

Pani prezes dodaje, że „na swoje nieszczęście Kinga ma doświadczenie w prowadzeniu eventów”. Podkreśla, że ta sytuacja jest dla niej bardzo niewygodna, ale w kalendarzu KTOZ jest jeszcze „koci” koncert i przygotowanie akcji jednego procenta. Ubłagała więc córkę, aby została na miesiąc czy dwa.

- Schronisko i KTOZ to specyficzne miejsca, w których nie powinni pracować ludzie z ulicy. Od dawna więc zdarzało się, że zatrudnialiśmy osoby, do których mieliśmy zaufanie - Jadwiga Osuch nie rozumie zarzutów o nepotyzm i wylicza, że ojciec skarbniczki, pani Katarzyny Turzańskiej, był kierowcą schroniska, siostra pani kadrowej - księgową, a lekarz weterynarii Olga Jaworska poprosiła o zatrudnienie męża, który potem wystartował w konkursie na kierownika schroniska. Natomiast zatrudniony na umowę-zlecenie Adam Bartkowiak jest partnerem życiowym pani wiceprezes. - Z panią Krzyżanowską (wiceprezes KTOZ przyp. red.) zgodziłyśmy się też, aby po przejściu kierownika Jaworskiego na „tacierzyński”, jego obowiązki pełnił partner mojej córki Szymon Ziemka - stwierdza prezes.

Mobbing?

Właśnie z zastępcą kierownika wiążą się kolejne oskarżenia. Nasi rozmówcy podkreślają, że nie jest on przygotowany zawodowo do takiej pracy, gdyż jest politologiem. Ponadto zarzucają mu, że nie umie się dogadać z załogą i ją zastrasza.

- Ktoś wysłał do Zarządu KTOZ anonim, podpisany „pracownicy schroniska” - mówi była już pracownica. Opisano w nim, że Szymon Ziemka wulgarnie odnosi się do pracowników, wykazuje brak kultury osobistej i wydziela nieodpowiednie w stosunku do pory roku i stanu zwierząt racje pokarmu, w sytuacji, gdy magazyny są pełne.

- Forma tego listu była niedopuszczalnie wulgarna - przyznaje wieloletni kierownik schroniska Andrzej Jaworski. - Ale, niestety, jego treść w znacznej części zgodna z prawdą, co potwierdziłem w rozmowie z panią prezes.

I tu kierownik miał popełnić błąd, bo od tej pory zaczęło się uprzykrzanie mu życia. Dla Jaworskiego, jak sam mówi, najtrudniejszy do zniesienia był fakt, że stracił możliwość podejmowania decyzji - „centrum decyzyjnym” schroniska stało się biuro KTOZ na ul. Floriańskiej, a w zasadzie sama pani prezes. Koniec końców zdecydował się odejść na urlop „tacierzyński”.

Byli pracownicy i wolontariusze mówią nam, że od tego czasu atmosfera w schronisku zaczęła się robić wyjątkowo ciężka. - Ludzie są zastraszani - sugeruje im się zajęcie stanowiska po „właściwej” stronie konfliktu. Kierownik Ziemka podczas zebrań najpierw proponuje, żeby szczerze porozmawiać, a potem stwierdza, że nie będzie z nami dyskutował - mówi jedna z pracujących jeszcze w azylu osób.

Szymon Ziemka zaprzecza, jakoby w schronisku panowały zastraszanie i mobbing. - Wprowadziłem zasadę partnerstwa, porozumienia i dialogu z pracownikami i wolontariuszami. Nie ma w moim zachowaniu autorytaryzmu - zapewnia. - Te zarzuty to jakieś pomówienia.

Jadwiga Osuch podkreśla, że mówienie o mobbingu jest nadużyciem. Przyznaje, że w październiku minionego roku wpłynął do niej anonim na temat zachowania Szymona Ziemki, ale anonimami się zarząd nie zajmuje. Poza tym, żadne inne skargi się nie pojawiały. Jeśli są jakieś problemy w schronisku prezes jest dostępna 24 godziny na dobę i może reagować. - Nie można tego powiedzieć o innych członkach zarządu - dodaje.

- Żadnej sprawy o mobbing nie prowadzimy, zgłoszeń nie było - zapewnia mecenas Piotr Rachwał, pełnomocnik KTOZ.

Tylko dwa wypowiedzenia

Nasi informatorzy zwracają uwagę na wyjątkowo dużą rotację pracowników schroniska i KTOZ.

- W ciągu ostatnich dwóch lat 12 razy rozwiązano umowy o prace - na zasadzie porozumienia stron - mówi prezes Osuch. - Z tym, że pięć wynikło ze zmiany miejsca zamieszkania, dwa z powodu konfliktu z poprzednim kierownikiem. Jedna z lekarek weterynarii przeniosła się na uczelnię, ale u nas została na umowę-zlecenie, pewien pan nadużywał alkoholu, pani księgowa sama rozwiązała z nami umowę o pracę. Jedna pani odeszła z uwagi na stan zdrowia, a jeszcze inna straciła motywację do prowadzenia dalszej edukacji w szkołach.

Wszyscy weterynarze mieli umowy na czas określony. W azylu pracuje od 4 do 5 lekarzy. - I to jest stan zgodny z umową koncesyjną - wyjaśnia pani prezes. - Z dwiema lekarkami nie przedłużaliśmy umowy z uwagi na ich wyniki pracy. Przeprowadzały m.in. zbyt wiele nieuzasadnionych eutanazji. Jeśli chodzi o wypowiedzenia umowy, były tylko dwa takie przypadki w ciągu ostatnich dwóch lat. Dotyczyły pielęgniarki i jednej pracownicy biura KTOZ - na wyraźne żądanie mojej zastępczyni pani Moniki Krzyżanowskiej.

Awantura o eutanazję

Jedną z przyczyn konfliktu jest też ocena pracy dotychczasowego kierownika Andrzeja Jaworskiego. Pełni tę funkcję od 2008 roku po wygraniu konkursu zorganizowanego przez KTOZ w porozumieniu z Urzędem Miasta Krakowa, który finansuje działalność tej placówki.

Jak podkreśla Andrzej Jaworski, przez długie lata miał wolną rękę i mógł podejmować samodzielne decyzje. O tym, że były one korzystne dla schroniska, świadczą liczne dokumenty: wyniki kontroli dziesięciu uprawnionych do tego instytucji (m.in. KTOZ, UMK, inspekcji sanitarnych i weterynaryjnych oraz NIK). Zastrzeżeń nie zgłaszały też inne instytucje, a lektura dziennika kontroli udowadnia, że także wpisy wizytujących schronisko członków Zarządu KTOZ przeważnie kończyły się stwierdzeniem, że zwierzęta znajdują się w dobrej kondycji i mają zapewnioną odpowiednią opiekę bytową i weterynaryjną.

Prezes Jadwiga Osuch w rozmowie z nami przyznaje, że pierwsze lata współpracy z Andrzejem Jaworskim były satysfakcjonujące. Sytuacja pogorszyła się jednak w ostatnich latach, m. in. z powodu stanu technicznego, do którego doprowadził schronisko oraz z powodu różnic w ocenie lekarza weterynarii. Pani prezes miała do pracy lekarzy wiele zastrzeżeń. W efekcie pracująca w schronisku ekipa weterynarzy w większości odeszła. Przez jakiś czas zwierzętami zajmowało się zaledwie dwóch, potem trzech lekarzy; ostatnio zatrudniono kolejnego.

- Ale to nadal zbyt mało - twierdzi lekarka weterynarii. - Kiedy tam pracowałam kilka lat temu, było nas pięcioro, a i tak, gdy ktoś szedł na urlop lub zwolnienie, ciężko było ze wszystkim sobie poradzić.

Dlaczego odeszła ze schroniska? - Od kiedy KTOZ - niewątpliwie mając jak najlepsze intencje - zaczął się wtrącać do leczenia zwierząt, blokować usypianie ślepych miotów i zwierzaków chorych zakaźnie, co groziło epidemią, miałam dość - mówi lekarka. - Zwłaszcza, kiedy zabrakło Jaworskiego, który czasem potrafił postawić się zarządowi.

Tymczasem pani prezes ponad rok temu wykryła zbyt dużą liczbę eutanazji w azylu. Według niej nieuzasadnionych. Wcześniej nic na ich temat nie wiedziała. Po przeprowadzonej kontroli okazało się, że jeden lekarz weterynarii hołdował teorii, że koty chorujące na białaczkę mogą nią zarażać ludzi. Dlatego je zlikwidował

- Inna pani doktor również przeprowadziła nieuzasadnione eutanazje. Gdy pytałam, czy nie jest jej przykro, gdy robi takie zabiegi, odpowiedziała, że gdy uśpiła jednego dnia 11 zwierząt, to faktycznie było jej przykro - mówi Jadwiga Osuch.

Dziś zasady przeprowadzania eutanazji się zmieniły. Decyduje o niej sama pani prezes, którą lekarze mają powiadomić o stanie zwierzęcia, rokowaniach i ewentualnym leczeniu (w tym wypadku nie ma decyzji o przeprowadzeniu eutanazji). Aby zwierzę powypadkowe nierokujące nadziei na wyleczenie nie cierpiało, eutanazję wykonuje się natychmiast. W innych przypadkach zwoływana jest konsultacja lekarzy. Generalnie liczba eutanazji znacząco spadła.

- Jeśli cokolwiek się kontroluje, wywołuje to dużo negatywnych emocji. W tym samym czasie zaczęłam dostawać anonimy z pogróżkami, a mieszkanie mojej córki zostało ostrzelane. Teraz łączę te fakty - stwierdza Jadwiga Osuch.
Wolontariusze podzieleni

Swojej złej opinii o kierowniku Jaworskim nie ukrywa A., wieloletnia wolontariuszka. Przyznaje jednak, że przez pierwsze lata jego pracy jako kierownika kontakty z nim były dobre, negatywnie ocenia natomiast ostatnie 2-3 lata. Zarzuca mu m.in. wydzielanie zbyt małych ilości karmy dla zwierząt i zaniedbanie koniecznych remontów. - No i te masowe eutanazje - całych chorych miotów - dodaje nasza rozmówczyni. - Na szczęście pani prezes, gdy się o tym dowiedziała, zabroniła tego procederu.

Wolontariuszka podkreśla, że nie interesują jej rozgrywki personalne, a jedynie stosunek poszczególnych osób do zwierząt i nie ma wątpliwości, że pani prezes Jadwiga Osuch kocha i troszczy się o nie jak nikt. - Dzięki organizowanym przez nią koncertom powstały dwie sale operacyjne, kilkadziesiąt oddzielnych klatek dla agresywnych psów - wylicza. - A co do pana Ziemki - to bardzo młody człowiek, od którego ludzie wymagają cudów, a który został wrzucony na głęboką wodę, choć powinien na początku pracować pod kierunkiem kogoś doświadczonego, kto by go wspierał.

Jej opinię podziela wolontariuszka Magda Majewska. - Jaworski zapuścił schronisko, a potem je pozostawił - mówi. - Teraz sytuacja w schronisku jest trudna - dodaje. - Trwa remont, budowa szpitala, ale nawet bez tego praca w azylu jest piekielnie ciężka i wymaga dużej odporności psychicznej.

Diametralnie odmienną opinię prezentują wolontariusze, którzy - po latach współpracy ze schroniskiem - przestali tu przychodzić. - Bardzo brakuje mi schroniska. Ale nie mogę się zgodzić na to, co się tam dzieje - mówi wolontariuszka C. - „Starych” lekarzy z sercem tam już nie ma. Ci młodzi, tuż po studiach weterynaryjnych, nie mają doświadczenia. Jest jedna lekarka, która jeszcze jakoś to ogarnia, ale ileż można pracować. Fajna księgowa odeszła, bo miała już dość bycia zaszczuwaną. To, że kierownik odszedł na urlop i pewnie już do schroniska nie wróci, to „zasługa” pani Osuchowej.

Kolejna wolontariuszka Ewa Bochenek podkreśla, że jest ogromnie wdzięczna pani prezes Osuchowej za pomoc, której udzieliła jej, gdy miała poważne kłopoty związane z jej zaangażowaniem w pomoc bezdomnym zwierzętom. - Ale na pana Jaworskiego nie dam powiedzieć złego słowa - zastrzega pani Ewa. - To człowiek, który naprawdę kocha zwierzęta. W sprawie kastracji wolno żyjących na działkach kotów właśnie on pomógł mi najbardziej. Udostępnił klatki łapki, przyjmował złapane koty do schronisku i oddawał je po zabiegu już wyleczone.

Konflikt w zarządzie

O konflikcie w samym KTOZ mówi też wiceprezes zarządu tej organizacji Monika Krzyżanowska. Przypomina, że kiedy dotarły zarzuty dotyczące zastępcy kierownika, Szymona Ziemki, sugerowała, żeby odwołać go ze schroniska i zatrudnić w biurze.

Próbowała też ustalić, jakie konkretne zastrzeżenia ma reszta zarządu do Andrzeja Jaworskiego. Ale ostatnio porozumiewa się z zarządem głównie za pomocą składanych pism. - Od kiedy wystąpiłam w obronie Jaworskiego, odcięto mnie od wszelkich informacji - zarówno dotyczących zatrudniania pracowników, jak i finansów. Wszystkie decyzje podejmowane są przez panią prezes - mówi.

Zapewnia, że o tym, co dzieje się w schronisku wie więcej, bo często tam bywa. - Widzę, że ludzie ciężko pracują, są oddani zwierzętom, ale wyczuwa się atmosferę nerwowości, że p.o. kierownika ma o opiece nad zwierzętami bardzo nikłe pojęcie. I przypomina - w piśmie do zarządu - pozytywne zmiany, jakie wprowadzono w schronisku za czasów kierownika Jaworskiego: spadek zagryzień wśród psów - do jednego przypadku w 2014 roku; spadek umieralności psów (z 528 w 2001 roku do 97 w 2014 r.) i kotów (z 36,8 proc. w 2003 do 30,5 proc. w 2014); wzrost liczby kojców pojedynczych z 20 do 92 i wybiegów trawiastych z 8 do 18; wprowadzenie do ewidencji komputerowej i zaczipowanie wszystkich psów; rezygnacja z zakupu mięsa itp. oraz gotowania, co przyniosło oszczędności ok. 270 tys. zł, gdyż karmy gotowe pochodzą głównie od darczyńców.

Wreszcie podkreśla, że to kierownik Jaworski doprowadził do zawarcia aktualnej umowy koncesyjnej (obowiązującej do końca 2017 r.) na kwotę o 1,5 mln zł wyższą niż w latach poprzednich, „albowiem wobec braku decyzji Zarządu w tym zakresie sam określił cenę zlecenia” - czytamy w piśmie Moniki Krzyżanowskiej.

Skargi mieszkańców

KTOZ - organizacja licząca 27 członków (aby nim zostać, trzeba mieć rekomendację innego członka oraz odbyć 6-miesięczny staż kandydacki) - prócz pracowników schroniska zatrudnia także osoby do pracy w biurze. Do ich zadań należy m.in. przeprowadzanie interwencji i przyjmowanie zgłoszeń - o chorych lub błąkających się zwierzętach, o złym ich traktowaniu, próśb o dofinansowanie kastracji i leczenia, także zwierząt mających ubogiego właściciela.

I na tę działalność też są skargi. Z naszą redakcją skontaktowała się osoba, która zadzwoniła do siedziby KTOZ z prośbą o pomoc dla bezdomnego, ciężko chorego, dokarmianego przez tę osobę kota i usłyszała, że zanim azyl podejmie się leczenia, musi zostać złożone odpowiednie podanie. Kot zmarł w nocy.

Z kolei inna karmicielka zwróciła się do KTOZ z prośbą o pomoc w sterylizacji dokarmianych przez nią wolno żyjących kotów; polecono jej, by te koty sama wyłapała i wykastrowała na własny koszt. Co ciekawe, działo się to w listopadzie tego roku, kiedy to Urząd Miasta dał pieniądze KTOZ na sterylizację bezdomnych kotów.

Prezes Osuch, pytana przez nas o te incydenty stwierdziła tylko, że takie sytuacje są niedopuszczalne i ubolewała, że skargi nie trafiły do KTOZ. - Byłoby to pisanie na Berdyczów - komentują nasi rozmówcy.