Obraz Józefa Chełmońskiego po latach wraca do Polski

Dotąd obraz znany był tylko z czarno-białej fotografii, przechowywanej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Ale kiedy do warszawskiego domu aukcyjnego zgłoszono propozycję wystawienia dzieła na sprzedaż, Anna Tyczyńska, emerytowana pracowniczka Muzeum Narodowego w Warszawie i ekspertka w dziedzinie malarstwa, nie miała wątpliwości.

- Mimo że obraz był mocno zabrudzony, właściwie od razu pojawiło się podejrzenie, że to właśnie „Zachód słońca...” - mówi Konrad Szukalski, wiceprezes Agra Artu.

Obraz ma ciekawą historię. Namalowany został przez Józefa Chełmońskiego, jednego z najbardziej znanych malarzy polskich przełomu XIX i XX w., w 1900 roku. Był to efekt pobytu artysty na Polesiu. Wcześniej powstawały szkice, a także mniejsza wersja obrazu (znana ze słynnej kolekcji Barbary Piaseckiej-Johnson). Na płótnie widzimy rozlewisko rzeki Styr, skąpane w promieniach popołudniowego słońca.

Pierwszym właścicielem płótna był dr Samuel Goldflam (1852-1932), wybitny lekarz neurolog, społecznik i filantrop, współzałożyciel szpitala dla nerwowo chorych „Zofiówka” w Otwocku, a także znany przedwojenny kolekcjoner. W swoich zbiorach miał dzieła m.in. Juliana Fałata, Maurycego Gottlieba, Jacka Malczewskiego oraz Leona Wyczółkowskiego. Całą swoją kolekcję (czyli niemal 300 obrazów i rzeźb), wraz z bogatym księgozbiorem, postanowił podarować Uniwersytetowi Hebrajskiemu na Górze Skopus. Był to rodzaj wsparcia dla rodzącego się wówczas państwa Izrael.

Wyjazd tych dzieł z Polski zapewne wiele z nich uratował (ul. Graniczną w Warszawie, gdzie znajdowało się mieszkanie Goldflama, zrównano z ziemią w czasie II wojny światowej). W latach 40., po tym, jak uniwersytet sprzedał dzieło w prywatne ręce, trop się urwał...

Dom aukcyjny Agra Art uznał losy obrazu za tak interesujące, że postanowił nakręcić na jego temat krótkometrażowy film dokumentalny. Zaprezentowany zostanie we wtorek, o godz. 12, przy ul. Wilczej 55 w Warszawie.

Aukcja odbędzie się 6 grudnia.