Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Po grosiku dla pisarza

Paweł Gzyl
archiwum
Prawo. Od stycznia będzie obowiązywała nowelizacja ustawy o prawie autorskim. Nie wpłynie to na funkcjonowanie czytelnictwa, ale sprawi, że konta autorów zasilą drobne kwoty.

Zmiany te zostały przygotowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mają na celu dostosowanie polskiego prawa autorskiego do przepisów Unii Europejskiej. Nowelizację podpisał już prezydent Andrzej Duda.

Pierwszy z zapisów wprowadza bardzo ważną zmianę w funkcjonowaniu bibliotek. Od stycznia żyjący autorzy oraz reprezentujące ich wydawnictwa będą otrzymywać tantiemy od każdego wypożyczenia ich książki.

- Wśród bibliotekarzy krążą już plotki, że będą musieli zbierać od czytelników po 50 groszy od wypożyczenia. Tymczasem to nieprawda - nie będą płacić ani czytelnicy, ani biblioteki - wyjaśnia Piotr Dobrołęcki, redaktor naczelny magazynu „Książki”.

Fundusz wsparcia

Na wypłaty dla autorów stworzony zostanie przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego specjalny fundusz. Wynagrodzenie będzie przysługiwać autorom piszącym w języku narodowym, tłumaczom na język polski oraz twórcom ilustracji, które są częścią danego utworu.

- Wysokość wynagrodzenia będzie zależeć od tego, ile razy dana książka zostanie wypożyczona. Statystyki wypożyczeń będą tworzone na podstawie danych zbieranych z wybranych bibliotek publicznych. Zdecydowano, że biblioteki szkolne i uczelniane nie będą uwzględniane w tym systemie rozliczeń - tłumaczy Jędrzej Maciejewski ze Stowarzyszenia Autorów i Wydawców Copyright Polska.

Wypłaty będą finansowane z Funduszu Promocji Kultury, którego przychody pochodzą z gier hazardowych objętych monopolem państwa i wynoszą 160 mln zł rocznie.

Do 20 listopada Ministerstwo Kultury ma ogłosić konkurs na organizację zbiorowego zarządzania, która będzie zajmować się rozliczaniem i wypłacaniem tantiem autorom i wydawcom książek.

- Kwota przeznaczona na te wynagrodzenia to 5 proc. wartości zakupów materiałów bibliotecznych dokonanych przez biblioteki publiczne w poprzednim roku kalendarzowym - mówi Anna Biernacka z ZAiKS-u.

Dzieła osierocone pod lupą

Druga ważna nowelizacja dotyczy dzieł osieroconych, czyli takich, do których jeszcze nie wygasły prawa autorskie, ale do właścicieli których nie można dotrzeć. Istnieje obecnie wiele utworów, które są wyłączone z publicznego użytkowania ze względu na wątpliwości prawne. Teraz będzie można je eksploatować, ale pod jednym warunkiem.

- Każda instytucja, która będzie chciała skorzystać z dzieła osieroconego, będzie musiała odszukać autora lub wydawcę, żeby wypłacić należne im tantiemy - podkreśla Anna Biernacka z ZAiKS-u.

Dziełami osieroconymi są utwory muzyczne oraz literackie, które powstały przed 1994 rokiem i nie są obecnie dostępne na rynku.

- Dzięki nowelizacji takie dzieła wrócą do obrotu kulturowego - zaznacza Marcin Maj, specjalista od prawa autorskiego z „Dziennika Internautów”.

Wyjęci spod prawa autorskiego

Trzecia zmiana wzbudza najwięcej kontrowersji - i dotyczy utworów będących w domenie publicznej, czyli nieobjętych ochroną praw autorskich. Nowe przepisy sprawią, że bezpłatnie będą mogły z nich korzystać instytucje oświatowe - szkoły i uczelnie. Zdaniem specjalistów od prawa autorskiego w Polsce to zbyt wąski krąg.

Marcin Maj zwraca uwagę, że ustawa w swym pierwotnym kształcie proponowała, by z utworów w celach dydaktycznych mogły korzystać różne instytucje, jeśli nie będzie się z tym wiązać osiąganie korzyści majątkowych. Potem jednak ustalono, że ten rodzaj dozwolonego użytku będzie dostępny tylko dla szkół i uczelni.

- Działalność edukacyjną prowadzą także muzea, biblioteki i organizacje pozarządowe, które też powinny mieć możliwość korzystania z dozwolonego użytku edukacyjnego - puentuje Marcin Maj.

NOWELIZACJA PRAWA AUTORSKIEGO W LICZBACH

1-2 grosze
Najprawdopodobniej tyle będzie otrzymywał pisarz za jedno wypożyczenie jego książki w publicznej bibliotece w Polsce

3,7-3,8 milionów złotych
Tyle będzie musiało zgromadzić Ministerstwo Kultury w ciągu roku na wypłaty dla wszystkich pisarzy, grafików i wydawców za wypożyczanie ich książek w bibliotekach

37,6 milionów złotych
To kwota, którą trzeba będzie zebrać w ciągu dekady na honoraria dla pisarzy. W innych krajach UE są to zdecydowanie większe sumy

[email protected]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski