Dla kogo emerytura częściowa i kiedy

Szeroko komentowana ustawa emerytalna, która wydłużyła nam wiek emerytalny, wprowadziła również emeryturę częściową. Mogą z niej skorzystać, oczywiście po spełnieniu określonych warunków, zarówno ci, którzy skończyli pracować, jak i osoby pracujące.

Zapamiętaj: ustawa z 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprowadziła możliwość przejścia na tak zwaną emeryturę częściową przed ukończeniem podwyższonego wieku emerytalnego.

Niestety, ta możliwość nie jest dla wszystkich
Możliwość ta nie dotyczy wszystkich ubezpieczonych, urodzonych po 31 grudnia 1948 roku. Ci, którzy chcą przejść na tak zwaną częściówkę, muszą spełnić dodatkowe warunki dotyczące:
* wieku;
* okresu składkowego i nieskładkowego - kobiety muszą udowodnić okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 35 lat, a mężczyźni - 40 lat.

Ważne! Oba warunki trzeba udowodnić jednocześnie.

Kwestia wieku
1. Kobiety, by móc przejść na emeryturę częściową, muszą ukończyć 62 lata. Mężczyźni - 65 lat.

2. Ani panie, ani panowie nie mogą mieć jednak ukończonego wieku emerytalnego (ustalonego według ich własnej daty urodzenia).

3. Jako pierwsi z możliwości przejścia na częściówkę mogli skorzystać mężczyźni urodzeni w pierwszym kwartale 1949 roku. Musieli to jednak uczynić przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego, który w ich przypadku wynosi 65 lat i 5 miesięcy.

4. Uprawnienie do emerytur częściowych dotyczy kobiet urodzonych po 31 grudnia 1958 roku. Dopiero bowiem w przypadku takich pań wiek emerytalny wydłużony będzie do 62 lat.

Zapamiętaj: pierwszymi kobietami, które będą mogły ubiegać się o emeryturę częściową - po ukończeniu 62 lat, a przed osiągnięciem ustalonego dla nich podwyższonego wieku emerytalnego, wynoszącego 62 lata i 1 miesiąc - są panie urodzone w pierwszym kwartale 1959 roku. Te urodzone w styczniu 1959 roku wnioski będą mogły złożyć w styczniu 2020 roku.

Staż pracy
Dodatkowym warunkiem, jaki muszą spełnić ubezpieczeni, mający ukończony wiek (62 lata dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn) jest udowodnienie okresu składkowego, a także nieskładkowego. Okres ten wynosi odpowiednio - co najmniej 35 lat dla kobiet oraz 40 lat dla mężczyzn.

Przy ustalaniu stażu emerytalnego, wynoszącego 35-40 lat, będą przyjęte wszystkie okresy składkowe oraz nieskładkowe (w wymiarze nie większym niż jedna trzecia udowodnionych okresów składkowych). Gdy będą one zbyt krótkie, mogą być uzupełnione (do wymaganych 35-40 lat) okresami:

* pracy w gospodarstwie rolnym lub jego prowadzenia;
* pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (w przypadku, gdy wnioskodawca utracił prawo do takiej renty).

W odniesieniu do ubezpieczonych posiadających oprócz polskich okresów składkowych i nieskładkowych również zagraniczne okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania w państwach członkowskich Unii Europejskiej, EFTA lub w krajach, z którymi Polskę łączą umowy dwustronne o zabezpieczeniu społecznym, ustalanie emerytury częściowej oraz jej wypłata następuje w oparciu o przepisy ustawy emerytalnej z zastosowaniem przepisów o tzw. koordynacji wspólnotowej i bilateralnej.
Źródła: ustawa z 11 maja 2012 roku, ZUS.

Dla kogo emerytura częściowa i kiedy
Pracujesz lub też pracowałeś za granicą? Sprawdź, na jakich zasadach takie osoby mogą przejść na częściówkę

Okres i praca za granicą
Przy ustalaniu prawa do emerytury częściowej - w celu zbadania warunku udowodnienia wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego - osobom, które nie spełniają warunku stażu w oparciu o polskie okresy ubezpieczenia, uwzględnia się zagraniczne okresy ubezpieczenia/zamieszkania oraz te zrównane z okresami ubezpieczenia przebyte w państwach członkowskich UE/EFTA i w krajach, z którymi wiążą Polskę dwustronne umowy w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. O ile nie pokrywają się one z okresami "polskimi", przebytymi zgodnie z naszym prawem.
Przykład: pan Marcin, urodzony 30 czerwca 1949, złożył kilka dni temu wniosek o częściówkę. Wykazał okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące odpowiednio w Polsce 35 lat, a w Niemczech - 5. W związku z tym, że do przyznania mu prawa do emerytury częściowej nie spełnia warunku stażu na podstawie wyłącznie polskich okresów ubezpieczenia (nie posiada co najmniej 40 lat okresów składkowych i nieskładkowych), ZUS zsumuje okresy w Polsce i w Niemczach. Na tej podstawie przyzna mu prawo do emerytury częściowej.

Dla pracujących poza Polską
Zagraniczne okresy ubezpieczenia/zamieszkania oraz te zrównane z okresami ubezpieczenia nie wpływają na wysokość emerytury częściowej. Ona zależy od wysokości składek zapisanych na indywidualnym koncie w ZUS-ie.

Przykład: pan Michał (urodzony 25 maja 1949 roku) ubiega się o częściówkę. Spełnia warunki do jej przyznania, bo 30 lat pracował w Polsce, a 10 lat w Anglii. Podstawę obliczenia wysokości częściówki stanowić będzie kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek na ubezpieczenia emerytalne w Polsce, zapisanych na indywidualnym koncie, podzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Częściówka wynosi połowę tej kwoty. Okres ubezpieczenia przebyty w Anglii nie jest w tym przypadku uwzględniany dla ustalenia wysokości świadczenia, ponieważ wysokość polskiej emerytury zależy wyłącznie od składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego w ZUS.

Ważne informacje
* Częściówka bez rozwiązania stosunku pracy
O emeryturę częściową może się ubiegać zarówno osoba, która nie osiąga żadnych przychodów (bo nie pracuje), jak też taka, która osiąga przychody z tytułu pracy. W tym drugim przypadku nie ma znaczenia, jaka jest wysokość tych przychodów. Dzieje się tak dlatego, że emerytura częściowa nie podlega ani zawieszeniu, ani zmniejszeniu z tytułu osiągania przychodów - bez względu na to, z jakiego tytułu są one osiągane.

Osoba, która ubiega się o emeryturę częściową, dla jej uzyskania nie musi rozwiązywać stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą - niezależnie czy to polskim, czy też z zagranicznym.

* Warto wiedzieć: prawo do emerytury częściowej może jednak ulec zawieszeniu na wniosek emeryta.
Osoba, której przyznana zostanie emerytura częściowa, może w terminie 30 dni od daty doręczenia decyzji (w terminie przewidzianym na uprawomocnienie się decyzji) wycofać wniosek o częściówkę.

* Z emerytury częściowej możesz przejść później na taką "normalną".
Korzystający z emerytury częściowej po osiągnięciu podwyższonego wieku emerytalnego, ustalonego indywidualnie dla niego według daty urodzenia, oraz dodatkowo po ustaniu stosunku pracy (jeżeli ktoś w nim pozostawał) może wystąpić z wnioskiem o przyznanie mu pełnej, normalnej emerytury.

* 1 stycznia 2013 roku weszły w życie przepisy ustawy z 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 6 czerwca 2012 r., poz. 637) zmieniające wiele regulacji z zakresu m.in. tzw. zaopatrzenia emerytalnego.

Najistotniejsza zmiana polega między innymi na stopniowym podwyższaniu wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn - aż do osiągnięcia jednakowego poziomu 67 lat. Dzieje się to stopniowo, począwszy właśnie od stycznia 2013 roku. Więcej informacji na temat zmian uzyskasz w każdym oddziale ZUS.