Szczotka nie wystarczy na piękny uśmiech

Statystyki dotyczące higieny jamy ustnej nie pozostawiają złudzeń: na próchnicę cierpi aż 98 proc. dorosłych Polaków a 90 proc. ma paradontozę. Powszechnym zjawiskiem są braki w uzębieniu – osobom powyżej 35 lat brakuje średnio aż osiem zębów.

Przyczyną próchnicy i innych niepokojących schorzeń rozwijających się w jamie ustnej jest najczęściej niedostateczna dbałość o higienę. Zęby należy szczotkować trzy razy dziennie przy użyciu szczoteczki o odpowiedniej twardości, przy czym lepiej sięgnąć po zbyt miękką niż za twardą.

Ważna jest też technika, którą także należy dostosować do stanu uzębienia. Specjaliści polecają tzw. metodę roll, czyli wykonywanie kolistych ruchów czyszczących od dziąsła w kierunku zęba na powierzchniach pionowych, a na powierzchniach żujących ruchów posuwisto-zwrotnych.

Dla większości osób odpowiednia jest szczoteczka średnio twarda. Wyjątkiem są ludzie mający skłonność do cofania się dziąseł i odsłaniania szyjek zębowych. Oni powinni sięgać po szczoteczkę miękką lub bardzo miękką. Podczas czyszczenia powinni wykonywać szczoteczką ruchy wymiatające od dziąsła do zęba.

Kontrowersyjną jest wśród specjalistów kwestia używania szczoteczek elektrycznych. Faktem jest, że czyszczą one dokładniej od tradycyjnych, jednak zbyt twarde włosie połączone z dużą siłą nacisku podczas szczotkowania może niekorzystnie wpłynąć na stan naszego uzębienia. Najlepiej zamiar zakupu takiej szczoteczki skonsultować ze stomatologiem, który oceni stan zębów i zasadność zmiany szczoteczki, a w razie potrzeby poinstruuje, jak prawidłowo, przyjej użyciu zęby szczotkować. Przeciwwskazaniem okazuje się najczęściej wrażliwe na ścieranie szkliwo oraz odkryte szyjki zębowe.

Trzy w jednym

Droższą wersją szczoteczek elektrycznych, która dopiero zyskuje na popularności są szczoteczki soniczne.

Dzięki kilkukrotnie większej prędkości drgań niż w tradycyjnych szczoteczkach elektrycznych, płyn w jamie ustnej zostaje wprowadzony w wibrację, dzięki czemu dociera do miejsc niedostępnych dla włosia. To zaś sprawia, że resztki pokarmów oraz zalegający kamień nazębny wymywane są także z przestrzeni międzyzębowych oraz obszarów poniżej linii dziąseł.

Szczoteczki soniczne czyszczą więc zęby dokładniej, łącząc zalety szczotkowania zębów, płukania jamy ustnej płynem i nitkowania, jednocześnie nie powodując ścierania się szkliwa czy cofania się dziąseł.

Zakup szczoteczki sonicznej łączy się jednak z wysokim kosztem, na który nie każdy może sobie pozwolić. Aby osiągnąć ten sam efekt, osoby używające szczoteczek tradycyjnych lub elektrycznych oprócz czyszczenia zębów, które najlepiej wykonywać trzy razy dziennie, powinny codziennie, przed snem, czyścić przestrzenie międzyzębowe nicią dentystyczną.

Płukanie zębów specjalnym płynem do higieny jamy ustnej również jest zalecane minimum raz dziennie a skład środka powinien być adekwatny do naszych indywidualnych potrzeb. Składniki roślinne, z których najczęściej dodawanymi są szałwia i tymianek, w naturalny sposób działają antyseptycznie, ściągająco o kojąco. Obecna w płynie do płukania mięta łagodzi ból, syntetyczne substancje odkażające, takie jak chlor­heksydyna, będą także działać bakteriobójczo i grzybobójczo.

Z dzieckiem do dentysty

Niedostateczna dbałość o stan jamy ustnej przez dorosłych przekłada się na dzieci. Ponad połowa maluchów w ogóle nie odwiedza stomatologów, tymczasem na pierwszą wizytę należałoby zabrać niemowlę już w wieku 6-12 miesięcy.

To, że rodzice rzadko stosują się do tych zaleceń, nie jest wynikiem złej sytuacji materialnej – NFZ takie wizyty refunduje. Przyczyną jest z jednej strony, strach przed ewentualnymi przykrymi doznaniami, jakie towarzyszą badaniu dentystycznemu, jeszcze częściej zaś, pokutujące nadal dość powszechnie przekonanie, że zębów mlecznych nie trzeba leczyć.

Nic bardziej mylnego. Rozwijająca się w jamie ustnej dziecka próchnica, będąca niczym innym jak infekcją, ma bardziej intensywny niż u dorosłych przebieg, częściej prowadzi do powikłań. Takie dziecko, pomijając fakt ogromnego cierpienia, jakie sprawia mu postępujące ropienie tkanek zębowych, szybko zacznie gorączkować, cierpieć na nawracające zapalenie migdałków, uszu a nawet oskrzeli. Często zanim zidentyfikowana zostanie prawdziwa przyczyna dolegliwości, prowadzona jest długotrwała terapia lekami działającymi wyłącznie objawowo, które nie przynosząc poprawy, dają skutki uboczne.

W skrajnych, ale nie niemożliwych przypadkach nieleczona próchnica jest przeszkodą w podjęciu skutecznego leczenia nowotworu. Osłabiajaca odporność chemioterapia spowodowałaby rozsianie się zakażenia, dlatego można ją rozpocząć dopiero po zakończeniu leczenia dentystycznego.

Także u dorosłych schorzenia zębów nie są wyłącznie problemem dentystycznym. Bakterie namnażające się w jamie ustnej mogą doprowadzić do zakażeń ogólnoustrojowych, wśród których jednym z najgroźniejszych jest zapalenie mięśnia sercowego. Aby temu zapobiec, oprócz odpowiedniej pielęgnacji, należy także zadbać o dietę, bogatą w wapń i fluor.

Do stomatologa należy chodzić regularnie, przynajmniej raz w roku na kontrolę, a w przypadku bólu zęba – już przy pierwszych objawach bólowych, aby nie wyrządzić sobie większej szkody zażywając leki przeciwbólowe. Choć uśmierzą one ból, jednocześnie spowodują, że do specjalisty udamy się później a w tym czasie może już dojść do martwicy miazgi zębowej i rozsiania się stanu zapalnego na okoliczne tkanki.

WARTO PAMIĘTAĆ

Najczęstsze „grzechy”, jakie popełniany wobec uzębienia:
- używamy zbyt twardych szczoteczek
- stosujemy zbyt duży nacisk podczas szczotkowania
- wykonujemy nieprawidłowe ruchy szczoteczką podczas czyszczenia zębów
- pielęgnację jamy ustnej ograniczamy tylko do szczotkowania, pomijając nitkowanie i płukanie specjalnym płynem
- nie dbamy o uzębienie naszych pociech już od wieku niemowlęcego
- nie dbamy o wyrobienie nawyku dbania o zęby u naszych dzieci już od pierwszych miesięcy i lat życia.