Jak chronić zasoby przyrodnicze? Czy są szanse na pracę po Zarządzaniu Środowiskiem Przyrodniczym?

Program studiów – licencjackich (a w niedalekiej przyszłości i magisterskich) – oferuje szeroki wachlarz zajęć, przy czym znaczna ich część odbywa się w warunkach terenowych, często w najciekawszych przyrodniczo miejscach Polski. Dodatkowo zajęcia prowadzone są przez praktyków nie tylko z Uniwersytetu Rolniczego, ale i instytucji współpracujących przy tworzeniu kierunku.

Studia stwarzają niepowtarzalną szansę na kontakty z osobami i instytucjami zawodowo zajmującymi się przyrodą i ochroną środowiska w naszym kraju. To możliwość uzyskania nie tylko szerokiej wiedzy teoretycznej, ale również umiejętności praktycznych niezbędnych przy podejmowaniu pracy zawodowej.

O perspektywach pracy opowiedzą praktycy.

Wyzwania przyszłości to właśnie miejsce dla absolwentów Zarządzania Środowiskiem Przyrodniczym – mówi dr inż. Waldemar Pietrasik, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach

Jakie widzi Pan perspektywy uzyskania pracy po ukończeniu nowopowstałego kierunku Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym na Wydziale Leśnym UR w Krakowie, Wydziale, który poprosił Pana o członkostwo w Radzie Konsultacyjno-Społecznej?

Aby właściwie ocenić perspektywy na uzyskanie pracy po tym kierunku, należy jak się wydaje, właściwie określić wyzwania, które stawia nam postęp gospodarczo-techniczny. Gospodarka, nawet najbardziej innowacyjna wywiera jednak wpływ na środowisko przyrodnicze, którego przecież sami jesteśmy częścią. Konieczna jest zatem stała troska o jego ochronę i właściwe wykorzystanie potencjału globalnego ekosystemu. Gdy tak spojrzymy na wyzwania, dostrzeżemy, że perspektywy zatrudnienia są dość szerokie.

Może to być praca w instytucjach zajmujących się zarządzaniem zasobami środowiska przyrodniczego takich jak np. parki narodowe czy krajobrazowe, ogrody botaniczne, placówki prowadzące monitoring przyrodniczy, urzędy ochrony środowiska na różnych szczeblach administracji państwowej. Mam tutaj na myśli na przykład wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska, regionalne dyrekcje ochrony środowiska. Absolwenci mogą również sprawdzić się w przedsiębiorstwach produkcyjnych jako specjaliści i konsultanci w zakresie ochrony środowiska, ale także w firmach prywatnych specjalizujących się w opracowaniu raportów, ekspertyz, biurach zajmujących się planowaniem przestrzennym, placówkach naukowo-badawczych.

Ponadto może to być również praca w różnego rodzaju stowarzyszeniach i fundacjach zajmujących się ochroną przyrody. Możliwości jest zatem wiele, musimy sobie w końcu uświadomić, że postęp w zakresie ochrony środowiska to całkowita koniczność. Należy jednak pamiętać, że działania przyniosą skutek, gdy uda się je zsynchronizować na wszystkich poziomach aktywności człowieka.

Pogodzenie warunków postępu technicznego z jednoczesną ochroną środowiska stanowi największe zadanie nauki. Chociaż osiągnięcia mogą napawać optymizmem, to jednak przed nami nadal wiele do zrobienia. Odpowiedź na wyzwania przyszłości to właśnie miejsce dla absolwentów Zarządzania Środowiskiem Przyrodniczym.

Na czym może polegać praca specjalisty/absolwenta z zakresu zarządzania środowiskiem przyrodniczym?

Odpowiedź na to pytanie wynika w pewnym zakresie z perspektyw, o których już wspominałem. Praca ta może polegać na zarządzaniu zasobami środowiska przyrodniczego skupiającymi się w szczególności na terenie obszarów chronionych, w tym na opiniowaniu i uzgadnianiu realizacji przedsięwzięć w ramach oceny oddziaływania na środowisko.

To także wykonywanie planów/programów w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, wykonywanie inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczych, ewaluacji planów ochrony np. dla parków narodowych, opracowań ekofizjograficznych na potrzeby sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Bardzo ważnymi działaniami mogą być także opracowywania raportów oddziaływania na środowisko przyjmowanych do realizacji przedsięwzięć gospodarczych.

To także prowadzenie dialogu i współpracy na rzecz zachowania zasobów środowiska, w tym konsultacji społecznych dotyczących opracowania planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 i wiele innych.

Zapytam wprost – biorąc pod uwagę Pana doświadczenie i aktualne potrzeby kierowanej przez Pana instytucji – czy jest zapotrzebowanie na specjalistów z zakresu zarządzania środowiskiem przyrodniczym?

W przypadku naszej jednostki, aktualnie nie posiadamy wolnych etatów. Jest jednak duże zapotrzebowanie na rynku pracy, w szczególności na specjalistów posiadających umiejętności zastosowania w pracy technik informatycznych, w tym zwłaszcza oprogramowania GIS.

Jaki był cel utworzenia nowego kierunku „Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym” – mówi – dr hab. inż. Marcin Pietrzykowski – prodziekan ds. Nauki i Rozwoju na Wydziale Leśnym Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie

– Tworząc kierunek Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym braliśmy pod uwagę analizę i wyczucie rynku pracy i istniejącego – naszym zdaniem, wyraźnego zapotrzebowania na specjalistów, którzy będą w stanie rozumieć np. proces tworzenia raportów o stanie oddziaływania na środowisko wszelkiego rodzaju inwestycji, opracowywać takie raporty, oceniać je od strony organów państwowych.

Do tego dochodzą kwestie dynamicznie zmieniających się przepisów z zakresu środowiska, wdrażania w życie coraz to nowych dyrektyw unijnych, wymuszających dostosowanie procedur postępowania w zakresie zarządzania środowiskiem na poziomie lokalnym (urzędy gminy, urzędy powiatowe) i wyższym – regionalnym i krajowym. Ważną przesłanką było również przygotowanie kadry do tworzenia własnych firm usługowych i eksperckich w tej branży.

Od dawna leśnicy mają wiedzę ogólnoprzyrodniczą oraz inżynierską, pozwalającą zarządzać ekosystemem leśnym. Rozszerzenie tej wiedzy o aspekty z zakresu zarządzania środowiskiem przyrodniczym, w ujęciu nie tylko leśnym, pozwoliło utworzyć profil zawodu inżyniera Zarządzania Środowiskiem Przyrodniczym. Ponadto, z mojego osobistego doświadczenia wynika, że brakuje nam kardy, specjalizującej się w przestrzeni usytuowanej pomiędzy leśnictwem a ochroną środowiska. To ważny obszar, zwłaszcza w Polsce, gdzie lasy stanowią 30 proc. powierzchni kraju. Niejako, więc siłą rzeczy, bardzo wiele inwestycji ingeruje w kwestie leśne i środowiskowe.

Jestem przekonany, że ani absolwent ochrony środowiska ani leśnictwa nie jest w stanie w pełni sprostać zadaniom rodzącym się w zasadzie na styku tych dziedzin. O potrzebie kształcenia na tym kierunku i doskonalenia programu utwierdziło nas też ostatnie posiedzenie rady Konsultacyjno-Społecznej Wydziału Leśnego, na którym o tej inicjatywie bardzo pozytywnie wypowiadali się dyrektorzy RDOŚ w Kielcach, Wrocławiu i Rzeszowie, podając szereg praktycznych wskazówek programowych i wskazując konkretne potrzeby z punktu widzenia kierowanych przez Nich instytucji.