Podzieleni przez Wisłę

Powstające w Dworach Drugich (gm. Oświęcim) wały przeciwpowodziowe na Wiśle ochronią jedynie połowę wioski. Mieszkańcy drugiej części nadal nie będą mogli spać spokojnie, kiedy na rzece pojawi się wysoka woda.

Budowa nowego wału prowadzona jest na odcinku sześciu kilometrów. Roboty idą pełną parą. Ciężarówki nieustannie krążą z łupkiem, z którego usypywany jest wał. Jak mówi Edwar Kopeć, kierownik oświęcimskiego inspektoratu Małopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, jest to właściwie rozbudowa starych obwałowań, które powstały przed drugą wojną światową. Nowe będą wyższe o 100 - 130 cm i szersze o dwa metry. Mają kosztować 34 mln zł. Pieniądze pochodzą z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Podzielona ulica
Bronisław Chowaniak, mieszkaniec ulicy Oświęcimskiej w Dworach Drugich, którego dom stoi tuż za wałem, jest zadowolony, że w końcu ruszyły prace. - W 1997 roku cudem nas nie zalało. Rodzina była już ewakuowana. Wszystko, co się dało, wyniesiliśmy na strych - opowiada mężczyzna.

W 2010 r. była powtórka. Pod naporem żywiołu wały zaczęły przepuszczać wodę.
- W ciągu jednej nocy ułożyliśmy dwa tysiące worków z piaskiem, by ją zatrzymać - wspomina Józef Bartuś z tej samej części wsi.

Ma nadzieję, że dzięki nowym wałom jego rodzina nie będzie musiała już więcej martwić się o dorobek życia.

Rozbudowane groble ochronią ponad 50 domów. Jak zaznacza sołtys Dworów Drugich Stanisław Nowotarski, to połowa wsi. Reszta ciągle będzie zdana na los. Mieszkają na terenie uznanym za zalewowy, co oznacza, że nie wolno tutaj budować
nowych domów ani żadnych innych budynków, a nawet rozbudowywać już istniejących.

Tadeusz Bartula, także mieszkaniec tej zalewowej części ul. Oświęcimskiej, przypomina, jak w 2010 r. jego posesja była zalana do wysokości metra.

Przez pięć dni wszystko było pod wodą. Potem były długie miesiące suszenia domu i remontów.

Będą wały lub wysiedlenia
Sołtys Nowotarski mówi, że od co najmniej 16 lat trwa walka o budowę wałów w zalewowej części wsi na odcinku 2 km. Dotąd mieszkańcy słyszeli, że jest to nieopłacalne.

- Jesienią zapadnie decyzja, co będzie z tymi ludźmi i ich majątkiem - mówi Stanisław Nowotarski.

Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie analizuje, czy budowa kolejnych wałów jest uzasadniona i jak ostatecznie rozwiązać problem.

Edward Kopeć przyznaje, że w tym przypadku istnieje konflikt między interesem społecznym a rachunkiem ekonomicznym.

Szacuje się, że budowa wału na tym dwukilometrowym odcinku kosztowałaby także ponad 30 mln zł.

- Jedna z wersji zakłada, że mieszkańcy tej części Dworów Drugich mogą zostać wysiedleni - przyznaje Kopeć, dodając, że byłoby to mniej kosztowne rozwiązanie niż nowa inwestycja.

Ludzie w Dworach Drugich nie chcą jednak opuszczać swoich domów. - Dadzą mieszkania w bloku i to ma załatwić sprawę? - pyta 68-letni Tadeusz Bartula, który od urodzenia mieszka w Dworach Drugich. Tu ma kawał podwórka i ładnie utrzymany domek. On i jego sąsiedzi nie chcą wysiedlenia.

Fakty
Przybywa nowych wałów
* Jak wynika z danych Małopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych, plany budowy i rozbudowy wałów w powiecie oświęcimskim wzdłuż Wisły i Soły jest zaawansowana w 80 procentach. Jak zaznacza Edward Kopeć, kierownik oświęcimskiego inspektoratu MZMiUW, obecny etap prac przy umocnieniach brzegów Wisły i Soły został zapoczątkowany w 1999 r.

Aktualnie oprócz rozbudowy wału w Dworach Drugich prowadzone są podobne roboty w Jawiszowicach przy ul. Trzciniec. Z zapowiedzi MZMiUW wynika, że mają się zakończyć w tym roku.

Miejsca do ochrony
* Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych ma w planach jeszcze zabezpieczenie dwóch miejsc. Jedno to były obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau, który w 2010 r. był poważnie zagrożony przez wysoką wodę na Wiśle. W tej chwili na ukończeniu jest projekt tego przedsięwzięcia, natomiast nie jest jeszcze znane źródło finansowania.

Ponadto MZMiUW ma w planach budowę wałów w Broszkowicach przy ujściu Soły do Wisły. Gotowy jest już projekt. Pieniądze są zapewnione.