Uczelnie same rezygnują z opłat za drugi kierunek

To już pewne - studenci, którzy od października rozpoczną naukę na drugim kierunku, nie będą za to płacić. Nadal nie wiadomo jednak, czy tak samo zostaną potraktowani wszyscy, którzy drugie studia rozpoczęli w kończącym się właśnie roku akademickim.

Zamieszanie związane z odpłatnością za drugi kierunek to efekt niedawnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Wprawdzie sędziowie uznali, że czesne za drugie studia narusza gwarantowane w konstytucji prawo do bezpłatnej nauki, ale zdecydowali też, że zakwestionowane przez nich przepisy stracą moc dopiero 30 września 2015 roku. W ten sposób Trybunał ochronił finanse uczelni, którym budżet państwa nie zapewniał pieniędzy za studentów na drugim kierunku i brak opłat oznaczałby dla szkół wyższych kłopoty.

Odroczenie ma jednak specyficzny charakter. Niekonstytucyjne przepisy można nadal stosować tylko wobec tych studiujących na dwóch kierunkach, którzy w tym roku akademickim mieli być objęci opłatami. Im może być wystawiony rachunek za kończący się właśnie rok nauki oraz za rok przyszły; dopiero od października 2015 roku uczelnie nie mogą żądać od studentów pieniędzy.

O ile wszystkie krakowskie uczelnie oficjalnie potwierdziły, że w przyszłym roku akademickim nie będą pobierać opłat od rozpoczynających studia na drugim kierunku, to tylko niektóre zrezygnowały z nich także w przypadku studentów już pobierających naukę. W ubiegłym tygodniu taką decyzję podjął np. Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tak samo zrobiły władze Uniwersytetu Pedagogicznego.

W nietypowy sposób problem rozwiązała Politechnika Krakowska. Władze tej uczelni zdecydowały, że każdy student uczący się na dwóch kierunkach powinien zwrócić się do dziekana z podaniem o zwolnienie z opłat. - Prośby takie będą rozpatrywane pozytywnie - zapewnia Małgorzata Syrda-Śliwa, rzeczniczka PK. - Dotyczy to zarówno osób już studiujących, jak i tych, które dopiero rozpoczną studia w nowym roku akademickim - dodaje.

Jedną z pierwszych szkół wyższych w Krakowie, które zrezygnowały z opłat za drugi kierunek od października 2014 r., był Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Ale jego rzeczniczka Monika Wiertek przyznaje, że na razie nie wiadomo, co zrobić z tymi, którzy powinni zapłacić za kończący się rok.

- Nadal trwają konsultacje w tej sprawie - zaznacza Bartosz Dembiński, rzecznik prasowy Akademii Górniczo-Hutniczej. Rezygnację z opłat w roku akademickim 2014/2015 Senat podejmie na początku lipca. Być może wtedy zdecyduje też, że zwolnienie obejmie wszystkich, a nie tylko rozpoczynających naukę. - Dla nas brak opłat za drugi kierunek to nie jest problem finansowy. Dotyczy to bowiem niespełna 2 procent studentów, a ponadto połowę dochodów uczelnia sama wypracowywuje; my na studentach nie zarabiamy - mówi Bartosz Dembiński.

Z problemu zdaje sobie sprawę Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dlatego zamierza szybko przygotować projekt zmian w ustawie o szkolnictwie wyższym, by już od 1 października nowe regulacje weszły w życie. Niewykluczone, że resort nauki całkowicie wycofa się z opłat za drugi kierunek. W uzasadnieniu do orzeczenia TK podkreślał, że niekonstytucyjne przepisy można stosować do końca września 2015 roku, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by Sejm je zmienił wcześniej.

Ministerstwo Nauki zaznacza, że szczegółowe rozwiązania przedstawi dopiero po zapoznaniu się z pisemnym uzasadnieniem wyroku TK, na które wciąż czeka. W nowych regulacjach powinno się znaleźć rozwiązanie zapobiegające temu, że wiele osób rozpoczyna drugie studia, ale już po roku pozostaje na nich tylko jedna czwarta studentów.