Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Tadeusz Huk. Aktor, który nie sprawdza się jako celebryta

Rozmawia Wacław Krupiński
Emeryt do wzięcia. Pożegnał się ze Starym Teatrem i szuka nowych wyzwań. Może zacznie coś tworzyć na poważnie? Fraszki albo wierszyki. Ma już cały stos zapisanych kartek, które do tej pory – jak mówi ­– POWSTAWAŁY „AD HUK”
Emeryt do wzięcia. Pożegnał się ze Starym Teatrem i szuka nowych wyzwań. Może zacznie coś tworzyć na poważnie? Fraszki albo wierszyki. Ma już cały stos zapisanych kartek, które do tej pory – jak mówi ­– POWSTAWAŁY „AD HUK” FOT. WOJCIECH MATUSIK
Po dyplomie Tadeusz Huk dostał angaż w Teatrze im. Słowackiego. Kiedy omawiał szczegóły z dyrektorem Dąbrowskim, usłyszał: – Rany boskie, to myśmy kota w worku kupili. Łysy amant!

– Jak się Panu odchodziło ze Starego Teatru na emeryturę?

– Przecież to normalne. Wiedziałem, że się zbliża. Pod koniec ubiegłego roku usiłowałem się dowiedzieć od dyrektora (od red. – Jan Klata), gdzie widzi mnie w teatrze. Po krótkiej rozmowie doszedłem do wniosku, że jestem niepotrzebny. Odszedłem. I może dobrze się złożyło, bo to już nie jest teatr dla mnie. Koledzy namawiali, żebym poczekał na jubileusz 45-lecia. Ale co mi z niego, skoro miałbym dyskomfort jako człowiek i jako artysta. Nie chciałem czekać na kolejny spektakl, z którego będę musiał z jakichś powodów rezygnować.

– Z jakich powodów wycofał się Pan z „Pocztu Królów Polskich”?

– Proszę, niech mnie pan nie namawia, bym marudził. W Starym Teatrze przez 44 lata zrezygnowałem z udziału w dwóch sztukach. Ta była druga.

– A pierwsza?

– Nie pamiętam, ale chodziło o zwolnienie do filmu.

– Nie zagrał Pan też w spektaklu „Nie-boska komedia”; ostatecznie odwołanym.

– W ten spektakl w ogóle nie wszedłem. Nie było mnie w teatrze parę tygodni. Wpisano mnie w obsadę, gdy ja już czekałem na dwa zabiegi chirurgiczne. Nikt się nie zainteresował, że mnie nie ma. Tylko koledzy dzwonili. Pytali, jak się czuję i opowiadali, jak przebiegają próby. Nie miałem żadnej wątpliwości, że w takim przedstawieniu bym nie wystąpił.

– Zazdroszczę Panu.

– Że jestem już na emeryturze?

– Nie. Posiadania przyjaciela od ponad 50 lat.

– Mówi pan o Leszku Piskorzu. To rzadkie, ale się zdarzyło. Nigdy się na nim nie zawiodłem. To Leszek sprawił, że poszedłem do szkoły teatralnej; zdawał po raz drugi i mnie namówił. Dostaliśmy się. Byliśmy w jednej grupie.

– Po dyplomie Leszek poszedł do „Starego”. Pan, mając dyplom z wyróżnieniem, do Teatru im. Słowackiego. Bolało?

– Nie. Za dyrekcji Bronisława Dąbrowskiego to był dobry teatr. Byłem już po rozmowach z ówczesnym dyrektorem „Starego” Zygmuntem Hübnerem, ale akurat przestał być dyrektorem i wtedy mój profesor, Jerzy Goliński, powiedział, że ma dla mnie parę propozycji. Tak poszedłem za nim do „Słowaka”. Dzięki temu zagrałem parę dużych ról w sztukach Słowackiego, Wyspiańskiego, Eliota, Czechowa. Po „Płatonowie” recenzentka porównała mnie w „Dialogu” z największymi aktorami radzieckimi.

– Po czterech sezonach znalazł się Pan w Starym.

– Z tego, co wiem, to Konrad Swinarski podsunął mnie dyrektorowi Gawlikowi. Niestety, przedwczesna śmierć reżysera sprawiła, że spotkaliśmy się raptem na paru próbach „Hamleta”. Nie byłem pupilkiem Gawlika; być może, angażując mnie, chciał zrobić na złość ówczesnemu dyrektorowi Jerzemu Krasow-skiemu? Bo przecież była rywalizacja między tymi teatrami.

To – tak jak w sporcie, podebrać zawodnika z Realu Madryt, by grał w Barcelonie... Ale też, muszę przyznać, dyrektor Gawlik był bardzo rzetelny w prowadzeniu teatru, w skupianiu wokół niego grona aktorów, jak i reżyserów: Jarocki, Swinarski, Wajda. To była awangarda, ale jakże artystycznie wartościowa. Niestosująca efektów dla efektów. Byle zszokować, byle sprowokować. I ta artystyczna jakość przekładała się na zespół.

Nawet jeśli nie wszyscy przepadali za sobą, to w pracy byli wobec siebie lojalni, robiąc, ile się da, by rezultat był jak najlepszy. Być w „Starym” to była nobilitacja. Wszystko oddawało się teatrowi, rezygnowało się z telewizji, filmu, byle grać. Wiem coś o tym. Teraz nie potrafię powiedzieć, czy bym się tak zachował.

– Przyjaciel pociągnął Pana do PWST, a ojciec, znany adwokat, widział w Panu swego sukcesora. Pan z kolei myślał o ASP, o architekturze.

– Nawet coś już tam zdałem, ale dopiero PWST naprawdę mnie usatysfakcjonowało. Gwarantowało artystowskie życie, z dala od szarych realiów PRL-u, a to było moim celem. Zawód prawniczy jawił się wówczas nieciekawie.

– Nigdy Pan nie żałował, że nie poszedł w ślady ojca?

– A wiadomo, czy miałbym do tego talent? Może stałbym się zamożnym człowiekiem, ale czy wczytując się w akta, nie mówiłbym sobie, szkoda, że to nie Szekspir, nie Molier...

– Jak się ma przyjaźń do wpisanej w ten zawód rywalizacji, do ambicji bycia lepszym? Często grał Pan z Leszkiem Piskorzem w tych samych spektaklach, jak „Z biegiem lat, z biegiem dni”, „Sen o Bezgrzesznej”, „Trans-Atlantyk”. Ostatnio w Teatrze STU w komedii „To tylko miłość” rywalizujecie nawet o tę samą kobietę...

– Kiedyś jakaś kobieta musiała wejść między nas. Mówiąc poważnie, dzięki temu, że się bardzo dobrze znamy, nigdy nie było między nami zgrzytów. Także zawodowych. Poza tym, mając inne emploi, nie wchodziliśmy sobie w drogę. Może to było najważniejsze?

– Bo Pan jest amant, jak żartujecie między sobą, a Leszek jest brzydki.

– No i ja kibicuję Cracovii, a Leszek – Wiśle. Nieraz sobie pokrzykujemy przy płocie, kto „Pany”... A serio – jesteśmy na tyle rozumnymi fanami, że trzymamy kciuki za wszystkie krakowskie drużyny.

– To Leszek Piskorz spowodował, że Pan – Gospodarz z „Wesela” Wajdy – teraz sam gospodarzy w Bronowicach, mieszkając na tyłach Tetmajerówki i Rydlówki.

– Leszek wyszukał miejsce, za co jesteśmy mu z żoną dozgonnie wdzięczni. Nasze domy sąsiadują przez płot. A my możemy się przy nim spotkać na kieliszek. Nie wiem, jak długo będzie trwało, ale są to najpiękniejsze lata „jesieni życia”.

– Podkreśla Pan, że ma duże poczucie humoru na swój temat. Prawda?

– Jeśli mam komuś dokuczyć, najpierw zaczynam od siebie. Żeby ten ktoś nie czuł się uprzywilejowany lub, nie daj Boże, wyróżniony.

– Poproszę o przykład.

– To już klasyka. Po dyplomie znalazłem się w gabinecie dyrektora Dąbrowskiego, by omówić warunki angażu, rozmawiamy, a on coraz bardziej przygląda się mojej głowie i woła do żony: „Rany boskie, Lidka, kota w worku kupiliśmy. Łysy amant”. Ale dzięki temu, że to zauważył, uniknąłem ról amantów, a miałem grać Wacława w Zemście. Ostatecznie zaangażował 40-latka Jula Jabczyńskiego. To było bardzo zabawne.

– Jaki łysy, wtedy raptem łysiejący.

– I jeszcze miałem czarne włosy. Jak grałem w spektaklu dyplomowym prof. Sonnenbrucha, musieli mi je posypywać mąką, co sprawiało, że mój bohater już po pierwszej scenie miał pełno łupieżu.

– Pozostańmy przy urodzie. Anna Dymna oceniła, że Pan to „wzorzec prawdziwego mężczyzny, którego kobiety szukają przez całe życie”.

– Ania zawsze była i jest bardzo miła dla mnie; nawet kiedyś zaproponowała mnie do roli w teatrze Bagatela w „Po latach o tej samej porze”. Ale sztuka zeszła z afisza, jak tylko zmienił się dyrektor. Hm, kobiety; wie pan, ile teraz mówi mi, jak to się we mnie kiedyś kochały? Na przykład, gdy grałem Janosika w śpiewogrze Brylla. Tylko że ja o tym nie wiedziałem! Po 40 latach mi to mówią... Teraz – jest już to nietaktem.

– Maria Malatyńska z czasów, gdy grał Pan w „Słowackim”, wspominała Pana zgrabne nogi, wyeksponowane w krótkiej, greckiej tunice.

– W „Achilleis” Wyspiańskiego.

–Widzę, że ta opinia utkwiła Panu w pamięci.

– To była jedyna tunika w moim życiu. Zapamiętane nogi, to już wielki sukces. Znaczy, że dobrze chodziłem po scenie. Bez obcasów.

– Który typ reżysera jest Panu bliższy – Andrzej Wajda zostawiający wolność aktorowi...
– U niego można było zaszaleć, próbować na tysiące sposobów, a on się tylko przyglądał, akceptując lub nie. Kiedyś usłyszałem: „Nie po to cię zaangażowałem, żebyś mi zadawał kłopotliwe pytania. Graj pięknie, a ja będę się przyglądał, czasem ci coś podrzucę”.

– Był i mistrz precyzyjnych wskazówek Jerzy Jarocki.

– Jarocki czy Goliński, który po powrocie z USA stawiał na behawioryzm, prowadzili aktora precyzyjnie. Zawsze lubiłem mieć pełną wolność, co nie znaczy, że nie słuchałem reżyserów. Nie ma postępu w sztuce bez mistrzów. Zarazem z perspektywy lat wiem, że najważniejsze jest, by umieć wyrwać się z tego, co człowiek się nauczył, by pozwolić sobie na dowolność korzystania z tego, co się potrafi. By umieć dyskontować wszelkie doświadczenia, a zarazem iść troszeczkę dalej. Cały czas się uczę.

– A od którego z reżyserów usłyszał Pan, że za wyraźnie mówi? Od Lupy?

– To żyjący reżyser. Proszę następne pytanie.

– Gdyby był nieżyjący, Pan taktownie rzekłby: „De mortuis aut bene, aut nihil”. A propos opinii; o Janie Klacie przy okazji „Trylogii” mówił Pan: „Zawodowiec. Jest skupiony, uśmiechnięty, nie denerwuje się. Przy tym bardzo oczytany, dowcipny”.

– Tak było. Nie wiem, czy tak jest. Wtedy zachwycił mnie sam pomysł, by wystawić Trylogię na scenie. I nadal uważam, że jest ciekawym reżyserem.

– A dyrektorem?

– Nie wiem. Wszelkie zmiany są bolesne. Może jest odnowicielem teatru krakowskiego? Czas pokaże, historia osądzi. Oczywiście w zależności od tego, kto się za osądzanie zabierze. Pamiętam pierwszą zasadę Petersa, że każdy dąży do przekroczenia granic własnej kompetencji. A może to kwestia charakterologiczna powoduje takie zamieszanie?

– W 1983 roku, po głównej roli w „Mefiście” w Teatrze Powszechnym w Warszawie mógł Pan tam zostać.

– Nie mogłem. Sprawy rodzinne zmusiły mnie do powrotu do Krakowa.

– Miał Pan Stary Teatr. Przywołując słynny film Agnieszki Holland, nie groził Panu kompleks aktora prowincjonalnego.

– Wtedy grałem dużo w teatrze, także w Teatrze Telewizji – to był jeszcze wspaniały okres ośrodka TVP na Krzemionkach. Może nawet byłem wtedy bardziej znany w Warszawie niż w Krakowie. Ludzie na ulicy mnie zaczepiali. Choć to nie były czasy celebrytów.

– Panu, lubiącemu samotność, status celebryty jest obcy.

– Fakt, w swoim towarzystwie się nie nudzę, a jako celebryta się nie sprawdzam. Przy okazji serialu „Tylko miłość” parę razy trafiłem na jakieś stołeczne rauty, bez których wiele osób nie może żyć. Myślą, że gdy się raz na tydzień nie pokażą w kolorowej gazecie, to znaczy, że przestali istnieć. Nie powiem. Nawet wielką atrakcją byłem („Skąd się tu wziąłeś?”), ale to nie dla mnie.

– Po wspomnianym filmie Holland z Panem w roli głównej kino nie było dla Pana łaskawe.

– To prawda. Nie rozpieszczało mnie. Cóż, dużych ról dla mnie nie było, małych mi dawać nie chcieli. Parę lat temu dowiedziałem się, że Andrzej Wajda namawiał Agnieszkę, by obsadziła w mej roli Olbrychskiego. Mnie z kolei zarekomendował Jurek Stuhr, który ściągnął Agnieszkę do Krakowa... To kolejny dowód, jak myśmy w Starym Teatrze byli zżyci.

– Po latach przypomniały o Panu filmy Władysława Pasikowskiego.

– Był czas, że w ogóle nie grałem w filmach. Na planie „Gwiazdy Piołun” Kluby poznałem Pawła Edelmana, polubiliśmy się i myślę, że to on mnie zarekomendował Pasikow-skiemu do „Psów”, „Demonów wojny”. Świetny reżyser. Z kolei „Operacja Samun”, której producentem był Marek Kondrat, była, jak podejrzewam, jego gestem w stosunku do mnie. Skumplowaliśmy się na planie „Dantona” Wajdy.

– A jak Pan trafił do filmu „Czarne znamię” o prezydencie Azerbejdżanu Hejdarze Alijewie, którego Pan zagrał?

– Niesamowita historia. Kto mnie w ogóle w tym Azerbejdżanie wynalazł? Pojechałem na zdjęcia próbne i rozmowy z reżyserem Vagifem Mustafayevem, zarazem wiceministrem kultury. (Niegdyś dostał na festiwalu w Locarno nagrodę od Krzysztofa Kieślowskiego. Dowiedział się o tym dopiero po 20 latach, kiedy Azerbejdżan oderwał się od Rosji). I rolę dostałem.

– Zadowolony jest Pan z efektu?

– Filmu nie widziałem. Ale praca była niesamowitą przygodą. Traktowano mnie jak VIP-a. Grałem przecież prezydenta! Poznałem go zresztą, już mocno schorowanego. Wkrótce zmarł, a jego miejsce zajął syn – Ilham Alijew.

– Chodzi Pan na castingi czy już nie wypada?

– Może raz czy dwa razy w życiu byłem. Ale i tak nic z tego nie wyniknęło.

– A w serialach – jak „Majka” czy Julka” – gra Pan bardziej dla przyjemności czy „Dla miłego grosza”, by przywołać tytuł sztuki z Pana udziałem?

– Reżyserowała ją w Starym Teatrze Agnieszka Holland. Pamiętam, że po premierze Jurek Bińczycki zrobił mi awanturę. Nie miałem w tej sztuce wiele do grania, ot, siedziałem jako Książę na fotelu i obierałem jabłko. Postanowiłem, że zrobię to jednym ruchem, nie przecinając skórki. Publiczność śledziła – uda mi się, czy nie. Jurek uznał, że to nieelegancko, bo oni grają, a to ja skupiam na sobie uwagę. Wracając do pytania; seriale to był ten czas, kiedy w teatrze nie miałem wiele do roboty. Na planie zaś czekała profesjonalna ekipa, robota była na miejscu i do tego te parę groszy więcej. Byłoby szaleństwem nie przyjąć. Życzę sobie, żeby o mnie nie zapominali.

– Jak się żyje Panu na emeryturze? To już drugi miesiąc.

– Spokojnie. Chwała Bogu, zdrowie mi dopisuje, zatem rozglądam się, powoli rozsyłam wici, że jestem do wzięcia, że mam czas i tylko czekam na propozycje.

– Ma Pan czas na swoje dawne zajęcia, na przykład rysowanie? Te Pana rysunki naprawdę są takie niemoralne?

– E, tam, jakieś fallusy czy piersiaste kobiety... Gdzieś leżą w domu całe stosy papierów: rysunki, notatki, fragmenty dialogów, myśli.

– „Może na emeryturze zacznę pisać na poważnie” – wyznał Pan przed laty. Zaczął Pan?

– Jeszcze nie. Ale mam więcej czasu, więc może się tym zajmę. To wszystko powstawało „ad huk”, nie było czasu, by nad tym popracować.

–To zapiski autobiograficzne, czy też czysta literatura?

– Autobiografia mnie nie interesuje, to opowiadanka, pomysły na scenariusz, wierszyki, fraszki.

– Na przykład?

–„Słońce świeci, ptaki śpiewają, kocham ja ją”. O starości: „Wylatują zęby z gęby, no a włosy wniebowłosy”.

– Komuś dał Pan do czytania?

– Nie, nie. Ja – jak Rachela – „lichą formą się brzydzę”.

– Ma Pan jakichś literackich idoli?

– Nie. Podobnie nigdy nie marzyłem o żadnej roli. Z Hamleta wykluczono mnie już w PWST – bo jestem za wysoki.

– W Pana zawodzie, jak w życiu w ogóle, trzeba mieć szczęście. Pan miał więcej czy mniej?

– Myślę, że udało mi się w życiu. Nie mam co narzekać. A jeśli, to na własny grzech zaniechania. Trzeba było w kilkunastu przypadkach być mądrzejszym. Nie narzekam. Przywołuję sobie Szekspira: „Życie jest tylko przechodnim półcieniem, /Nędznym aktorem, który swoją rolę /Przez parę godzin wygrawszy na scenie /W nicość przepada – powieścią idioty, /Głośną, wrzaskliwą, a nic nie znaczącą”. Dlatego bądźmy bardziej uśmiechnięci, a życie stanie się radośniejsze. Życie to takie jajko z niespodzianką. To, co najważniejsze jest DZISIAJ.

Tadeusz Huk, urodził się w roku 1948 w Krakowie. Aktor teatralny i filmowy.

Recenzjami, jak przyznaje, przejmował się tylko początkowo. „Potem zdałem sobie sprawę, że tak naprawdę nie ma to żadnego znaczenia. Że trzeba robić swoje. Ale wiedziałem na bieżąco, co o mnie piszą. Mama, dopóki żyła, zbierała wszystkie wycinki prasowe na mój temat”.

Po studiach przez parę lat był asystentem w PWST. Ale nie czuł się powołany do dydaktyki. W przeszłości współwłaściciel nieistniejącej już kawiarni w podziemiach Starego Teatru – Maska. Od 11 lat mieszkaniec słynnych Bronowic. Żona Anna.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski