Kulisy festiwalu mody, 1966 r. FOT. HENRYK MAKAREWICZ/DZIĘKI UPRZEJMOŚCI FUNDACJI IMAGO MUNDI, NOWA HUTA, LATA 50.

SZTUKA. Legendarne już fotografie Pentala i Makarewicza na prestiżowych targach [ZDJĘCIA]

Autorami zdjęć, które z powodzeniem przeszły trudną selekcję na Paris Photo 2012, są fotograficy Nowej Huty - Wiktor Pental i Henryk Makarewicz oraz Jerzy Lewczyński z Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego. Prace pokazują polską rzeczywistość z lat 40. i 50., ale są czymś więcej niż jedynie dokumentem - to prawdziwe dzieła sztuki, które pozwalają na wielość interpretacji.

- Chcemy, żeby odbiorcy odczytali je ponownie, nie tylko w kontekście budowy Nowej Huty i nowej Polski. Ich autorzy, prócz tego, że nie byli zawodowymi fotografami, nie byli też kronikarzami epoki. Podchodzili do rzeczywistości z dystansem, a wiele zdjęć ma abstrakcyjny charakter - mówi Łukasz Trzciński, wiceprezes Fundacji Imago Mundi.

Paris Photo to spektakularne wydarzenie, na które przyjeżdżają kuratorzy z najważniejszych światowych instytucji sztuki, szukający prac do ekspozycji w swoich muzeach i galeriach, artyści oraz wytrawni kolekcjonerzy dzieł sztuki. Impreza trwa cztery dni, od rana do wieczora, powiązana jest z pokazami specjalnymi i spotkaniami z autorami prac.

- Są to największe targi fotografii artystycznej w Europie. Stoiska dziennie odwiedza kilka tysięcy osób - mówi Rafał Lewandowski z Galerii Asymetria w Warszawie, która już po raz trzeci (tym razem z Fundacją Imago Mundi i Archeologią Fotografii) wywalczyła miejsce dla Polski na Paris Photo.

Każdego roku strona wizualna targów, jak i prawo do wyboru zdjęć, oddawana jest w ręce wybitnego artysty światowej sławy. Tym razem jest nim David Lynch, który wybrał jedną z fotografii Wiktora Pentala do katalogu imprezy oraz do swojej książki, którą przygotowuje wspólnie z niemieckim wydawnictwem Steidl.

Teraz powodzenie całego przedsięwzięcia zależy od zdobytych funduszy na opłacenie udziału w targach. Jest to koszt prawie 100 tysięcy złotych. Nie ma zbyt wiele czasu, bo paryskie targi odbywają się w listopadzie.

Krakowska Fundacja Imago Mundi podjęła się popularyzacji zdjęć Pentala i Makarewicza sześć lat temu, gdy rodziny artystów przekazały fundacji pudełka z ponad 10 tysiącami negatywów zapomnianych fotografii z początków Nowej Huty. Wyjątkowe prace zobaczyła najpierw Warszawa. W lipcu 2007 r., w ramach wystawy "802 procent normy", na Pałacu Kultury i Nauki zawisły gigantyczne portrety przodowników pracy. W sumie dwieście czarno-białych zdjęć pokazujących nowohucką rzeczywistość z lat 40. i 50., prezentowanych było w PKiN oraz w przestrzeni miejskiej, np. na citylightach na przystankach autobusowych.

Kolejnym krokiem była wystawa w nowohuckim kinie Światowid i album podsumowujący pracę obu autorów. Zdjęcia były już także prezentowane w Holandii, Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.