III Światowy Kongres Litwaków

Dalia Grybauskaitė obiecuje, że dyskusje o nieprawowicie przywłaszczonym mieniu w Wilnie zostaną podjęte już we wrześniu Fot. Marian Paluszkiewicz

III Światowy Kongres Litwaków zainaugurował w niedzielę koncert „Ja — poczerniony płomień! Ja — miasto!” w Litewskiej Filharmonii Narodowej w wykonaniu m. in. tenora Josepha Malowany’ego, jednego z najwybitniejszych artystów żydowskich na świecie. Koncert był poświęcony pamięci ofiar holokaustu.
Kongres Litwaków poświęcony jest obchodom Tysiąclecia Litwy oraz 20-lecia Wspólnoty Żydowskiej na Litwie. Tegoroczne spotkanie zrealizowano w ramach projektu „Wilno — Stolicą Kultury Europejskiej 2009”. Celem Kongresu Litwaków jest utrzymanie i rozwój kontaktów między rozrzuconymi po świecie Litwakami. Ma przypomnieć wilnianom oraz gościom stolicy Litwy, że Wilno było miastem swoistego judaizmu, które zasłużyło na miano Jerozolimy Litewskiej.
„Litwa i Wilno zawsze były i są ważne dla wszystkich Litwaków świata, którzy zarówno wcześniej jak i obecnie aktywnie się przyczyniają do tworzenia żydowskiej kultury narodowej oraz całego świata, do rozwoju nauki, gospodarki oraz do popularyzowania Litwy na świecie. Ich wkład jest również niezmiernie ważny w odrodzeniu państwa Izrael” — powiedział na otwarciu dr Simonas Alperavičius, przewodniczący Wspólnoty Żydowskiej na Litwie.
W kongresie biorą udział słynni Litwacy, laureaci Nagrody Nobla, którzy mają litewskie korzenie. Wśród honorowych gości są: izraelski minister ds. diaspory Yuli Edelstein, ambasador nadzwyczajny i pełnomocny Izraela na Litwie i Łotwie J. E. Chen Ivri Apter, generalny dyrektor światowego kongresu Żydów Michael Schneider, dyrektor amerykańskiego programu JOINT na kraje bałtyckie oraz Polskę Stefan Oscar i inni. Ogółem na tegoroczny Kongres Litwaków przybyli goście z 14 państw, m. in. z USA, Kanady, Australii, Afryki Południowej, Izraela, Niemiec, Polski oraz Rosji.
Kongres potrwa do 31 sierpnia. W ramach zjazdu odbędzie się  wiele wystaw, koncertów i spotkań, m. in. konferencja naukowa nt. „Pielęgnując kulturę jidisz”. Na wszystkie zorganizowane imprezy w ramach kongresu wstęp jest wolny.
Podczas zjazdu przybyli goście będą mogli również podyskutować na nurtujące ich od lat tematy, takie jak: antysemityzm w artykułach prasowych, holokaust, skinheadzi na ulicach, zwrot nieruchomości w Wilnie Litwakom, a także o kryzysie gospodarczym. Prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė zapewniła zgromadzonych gości w wileńskim Ratuszu, że Litwa musi naprawiać błędy, które wcześniej popełniła, w tym dotyczące nieruchomości, będących własnością mieszkających przed laty na Litwie Żydów, dlatego też zapewniła, że ustawa przewidująca rekompensaty, będzie przyjęta.
Ustawa przewiduje kompensatę w wysokości 128 mln litów za nieprawowicie przywłaszczone mienie Wspólnoty Żydowskiej na Litwie, co stanowi około 30 procent wartości skonfiskowanych nieruchomości. Z projektu ustawy wynika, że odszkodowanie wspólnocie żydowskiej będzie spłacane w latach 2012–2023.

Barbara Chikashua