Ochrona skóry przed zimą

Dr n. med. Marek Brzewski, specjalista dermatolog i wenerolog

Lekarz radzi

Skóra stanowi barierę pomiędzy organizmem a środowiskiem zewnętrznym, której głównym elementem jest warstwa rogowa naskórka i znajdujący się na jej powierzchni ochronny płaszcz lipidowy. Do prawidłowego funkcjonowania skóry niezbędny jest odpowiedni skład lipidów oraz obecność naturalnego czynnika nawilżającego. Płaszcz tłuszczowy skóry jest mieszaniną trzech głównych składników: wydzieliny gruczołów łojowych, lipidów warstwy rogowej i substancji pochodzenia zewnętrznego (składniki kosmetyków).
Zasadniczą rolę w utrzymaniu elastyczności i nawilżeniu skóry pełnią ceramidy - organiczne związki chemiczne z grupy lipidów, obecne w warstwie rogowej naskórka. Głównym składnikiem ceramidów są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Ceramidy w warstwie rogowej ściśle do siebie przylegają, tworząc nieprzepuszczalną dla wody powłokę. Związki te decydują o elastyczności skóry i utrzymaniu jej stałej temperatury.
Bariera naskórkowa zatrzymuje wodę i odpowiednio nawilża skórę. Zimą jednak skóra jest narażona na szereg niekorzystnych zewnętrznych czynników środowiskowych, m.in.: niską temperaturę, wilgotność powietrza, wiatr, promieniowanie UV, przebywanie w ogrzewanych i klimatyzowanych pomieszczeniach, a także na niedobór tlenu, witamin i substancji stymulujących odnowę komórek. Czynniki te powodują uszkodzenie płaszcza hydrolipidowego, który nie stanowi już wystarczająco silnej ochrony przed zimnem. Wilgoć łatwiej paruje z powierzchni naskórka - ulega on niemal dwukrotnie szybszemu odwodnieniu niż latem.
Najbardziej wrażliwe na niską temperaturę są policzki, nos, uszy, a u osób długo przebywających na mrozie także dłonie i stopy. Chcąc ochronić skórę przed skutkami niekorzystnego działania zimowej aury należy stosować odpowiednie dla tej pory roku preparaty i kosmetyki. Nie będą to żele i emulsje o dużej zawartości wody, ale

kremy o gęstej konsystencji,

których składniki nie wchłaniają się, pozostawiają na powierzchni skóry warstwę protekcyjną.
Do substancje tworzących powłokę ochronną i odbudowujących płaszcz lipidowy skóry, znajdujących się w kremach na zimę należą zwłaszcza oleje roślinne: kokosowy, palmowy, wiesiołkowy, orzechowy, lniany, z pestek winogron, kiełków pszenicy, ziaren zbóż, ogórecznika, oliwek, sojowy, awokado, olejek jojoba czy migdałowy. Z olejów mineralnych składnikiem kremów mogą być: wazelina, parafina ciekła lub stała. Inne składniki zimowych kremów to najczęściej: masło kakaowe, masło shea, ceramidy, kwasy tłuszczowe (mirystynowy, stearynowy, palmitynowy); woski (pszczeli, lanolina, kandelila, karnauba); alkohole - (gliceryna); alkohole tłuszczowe (stearylowy, cetearylowy); kwas hialuronowy i jego pochodne; sole kwasów tłuszczowych (stearynian, mirystynian, palmitynian); silikony (laurylometikon, dimetikon, cyklometikon, cyklopentasiloksan, polidimetylosiloksan).
Kremy na zimę powinny także zawierać filtry chroniące przed promieniowaniem UV, najlepiej UVA i UVB.
W skład niektórych zimowych kosmetyków wchodzi przeciwzmarszczkowy retinol, przedłużający młodość skóry, czy ożywcze wyciągi roślinne, np. z żeń-szenia lub kojące wyciągi z zielonej herbaty albo lawendy, które zwalczają napięcie i stres skóry.
Każdy rodzaj cery wymaga innej pielęgnacji. Najwięcej troski podczas zimowej aury trzeba poświęcić cerze wrażliwej, którą najlepiej chronią kremy z dużą zawartością ceramidów.
Cerę normalną dobrze zabezpieczają kremy półtłuste. Tłusta cera również wymaga ochrony przed utratą wilgoci. W przypadku skóry trądzikowej wskazane są specjalne preparaty lecznicze, dobrane indywidualnie dla każdego rodzaju zmian.
Podczas zimowej aury można bez obaw stosować środki rewitalizujące, zwłaszcza przeznaczone do cery suchej, pozostawiające na skórze delikatny filtr ochronny. W nowoczesnych kosmetykach tego typu, bezpiecznych dla skóry, znajdują się substancje niezamarzające - oleje mineralne i roślinne, kwas hialuronowy, witamina E, aloes, cytryna.
Zimą korzystne dla skóry będzie zrezygnowanie z używania mydła, które pozbawia ją ochronnej warstwy tłuszczowej. Po oczyszczeniu twarzy można użyć toniku bezalkoholowego. Trzeba też zwracać uwagę na to, by

nie przesuszać skóry.

Dobrze byłoby używać do mycia twarzy tzw. syndetu (preparat zmywający skórę, ale nie naruszający warstwy hydrolipidowej naskórka), np. kostki mydła z woskiem pszczelim. Syndety mają właściwości nawilżające i natłuszczające.
W mroźne i wietrzne dni szczególnie narażone są na działanie niekorzystnych czynników usta i okolice oczu. Wargi wysychają, łuszczą się, pękają. Usta trzeba więc zabezpieczać pomadką ochronną lub balsamem. Można też używać wazeliny kosmetycznej. Lepiej zrezygnować zimą ze szminek o przedłużonej trwałości, które wysuszają naskórek warg. Na skórę wokół oczu powinno się nakładać krem odżywczy lub dermokosmetyki pozbawione konserwantów i środków zapachowych, które nie stwarzają ryzyka powstania odczynów alergicznych i podrażnień worka spojówkowego.
Zimą szczególnej pielęgnacji wymaga nie tylko skóra twarzy, ale i całego ciała, szczególnie rąk i stóp. Bardzo wrażliwa skóra rąk ma o tej porze roku tendencję nie tylko do wysychania, ale również pękania. U niektórych osób staje się szorstka, zaczerwieniona, podatna na powstawanie nadżerek. Dłonie trzeba przede wszystkim smarować tłustym kremem kilka razy dziennie.
Przed zimowymi chłodami należy też chronić stopy. Po całym dniu relaksująca będzie np. kąpiel z dodatkiem ziół czy soli aromaterapeutycznej. Rano można stopy posypać talkiem, który zabezpieczy je przed poceniem i ochroni przed wilgocią.
Kolejna sprawa, to przesuszone, łatwo łamiące się włosy. Ważne jest stosowanie zimą odżywek pozostawianych na włosach przynajmniej przez kilka minut, a następnie spłukiwanych.
Do codziennej pielęgnacji skóry zimą zaleca się stosowanie łagodnych preparatów myjących. Po kąpieli dobrze jest nasmarować ciało balsamem, gdyż ciepłe, zimowe ubranie bardzo wysusza skórę. Miłośnicy sportów zimowych powinni pamiętać o silnej ochronie przed działaniem mrozu, wiatru, słońca i stosowaniu tzw. ciężkich sportowych kremów (należy je zmyć po powrocie do domu i zastosować krem nawilżający) z wysokimi filtrami UV.
Wysłuchała: DANUTA ORLEWSKA