Józef Patkowski nie żyje

Odszedł znawca muzyki najnowszej

   Pochodzący z Wilna Józef Patkowski należał do najbarwniejszych postaci muzyki najnowszej. Obdarzony silnym charakterem, przez wiele lat decydował o obliczu polskiej muzyki awangardowej. Mało kto wie, że oprócz studiów muzykologicznych na Uniwersytecie Warszawskim, studiował także przez trzy lata
fizykę.
   50 lat temu zaczynał zawodową karierę w Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie. Ale już w 1957 roku założył - i kierował nim do 1985 roku - Studio Eksperymentalne Polskiego Radia. Niespełna 20 lat później z jego inicjatywy w krakowskiej Akademii Muzycznej powstało Studio Muzyki Elektronicznej, które prowadził do 2000 roku.
   Józef Patkowski znany jest także z cyklu radiowych audycji muzycznych (lata 1959-69) - "Horyzonty muzyki". Na początku lat 60. zainicjował wraz z grupą muzyków - Zygmuntem Krauzem, Tomaszem Sikorskim, Zbigniewem Rudzińskim i Johnem Tilbury - serię koncertów muzyki awangardowej "Warsztat muzyczny".
   Od 1952 roku do ostatniej chwili Józef Patkowski prowadził działalność dydaktyczną z zakresu akustyki, technologii muzyki elektroakustycznej i estetyki muzyki. Jego wykłady cieszyły się ogromną popularnością wśród studentów. 18 listopada miał wygłosić w Krakowie kolejny, o kompozytorze Luigi Nono.
   Józefa Patkowskiego wspomina pedagog krakowskiej AM, kierownik Studia Muzyki Elektroakustycznej tej uczelni, kontynuator dzieła Józefa Patkowskiego, Marek Chołoniewski:
   - Józef Patkowski był ojcem polskiej muzyki elektronicznej, wybitnym znawcą muzyki współczesnej. Odegrał znaczącą rolę w rozwoju polskiej kultury muzycznej. Jego największą zasługą było wprowadzenie do muzyki polskiej nurtu elektroakustycznego. W założonym przez niego pierwszym i przez długie lata jedynym w krajach byłego bloku wschodniego Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia kompozytorzy mogli próbować nowych sposobów tworzenia muzyki, a dzięki temu polska szkoła muzyki elektroakustycznej stała się znana na świecie.
   Był człowiekiem inteligentnym, niezależnym, niepodatnym na modę, o dużym poczuciu humoru. Był indywidualnością świata muzyki, kapitalnym mówcą. Szalenie wymagający od siebie wymagał też od innych "stania na baczność" albo bycia "wiecznie czujnym". Wiele mu zawdzięczam. Najpierw był moim pedagogiem, potem pracowałem u niego jako asystent.
   Nie oszczędzał się. Żył pełnią życia. Marzył i udało mu się zrealizować marzenia. We wrześniu odbył miesięczną podróż przez USA. Choć wszyscy mu odradzali - i rodzina, i lekarze, bo był już po wylewie i miał wszczepiony rozrusznik - jednak pojechał i wrócił. Myślałem wtedy: "Dopiąłeś swego, udało ci się".
   W dniu śmierci zadzwonił do mnie. Czuł się dobrze, wybierał się do lekarza jedynie po recepty. Mówił, że przyjeżdża do Krakowa na dwa festiwale: Audio Art i Muzyki Polskiej. Zmarł wieczorem, robiąc sobie kolację.
(AMS)