Najpiękniejsze lilie

Lilie są często uważane za najpiękniejsze kwiaty cebulowe. Kwitnące latem w naszych ogrodach zachwycają kolorami swych wielkich kwiatów, a wiele z nich urzeka też zapachem. To bogactwo barw i woni zawdzięczamy stosunkowo nielicznej grupie gatunków, oraz znacznie pokaźniejszemu zbiorowi odmian i mieszańców ogrodowych.

Z kolei grupa mieszańców orientalnych - najważniejsza w produkcji szklarniowej na kwiat cięty - w ogrodach jest znacznie trudniejsza do uprawy, ze względu na małą mrozoodporność oraz wysokie wymagania glebowe i wodne. Lilie orientalne (wys. 60 - 120 cm) mają najczęściej kwiaty białe lub różowe, pokryte charakterystycznymi, ciemnoczerwonymi brodawkami i bardzo silnie pachnące.
Łatwiejsze w uprawie, choć również dość wymagające są mieszańce trąbkowe - pochodzące od lilii królewskiej i spokrewnionych z nią gatunków. Kwiaty mieszańców trąbkowych mają przeważnie kształt lejkowaty lub kielichowaty i dużą skalę barw, na ogół w odcieniach bardziej pastelowych niż mieszańce azjatyckie. Mieszańce trąbkowe są roślinami bardzo okazałymi (wys. 120 - 180 cm), przeważnie silnie pachną. Ostatnio pojawiły się też nowe odmiany, określane mianem mieszańców LA - powstałe ze skrzyżowania lilii longiflorum z azjatyckimi, oraz LO - będące krzyżówkami lilii longiflorum z orientalnymi. Obie te grupy mają okazałe kwiaty o bogatej gamie barw, przeważnie pachnące. Mieszańce LA są dość łatwe w uprawie, LO nieco trudniejsze, ale i tak mają nieporównywalnie mniejsze wymagania od lilii orientalnych. Pozostałe grupy, np. mieszańce amerykańskie, longiflorum czy martagon, są bardzo rzadko spotykane w uprawie amatorskiej. Ale obraz uprawianych lilii nie byłby pełny bez jeszcze jednego gatunku - lilii białej, popularnej i łatwej w uprawie, choć mającej całkiem inne wymagania.
Wspólnym wymaganiem uprawowym wszystkich gatunków i odmian lilii jest przepuszczalna, dobrze zdrenowana gleba. Jednocześnie nie może im zabraknąć wody, zwłaszcza w porze kwitnienia. Inne cechy podłoża są różne dla poszczególnych grup. I tak, mieszańce azjatyckie i trąbkowe lubią podłoże obojętne do lekko kwaśnego, przy czym trąbkowe wolą gleby nieco cięższe i mogą rosnąć w półcieniu. Mieszańce orientalne wymagają gleb zdecydowanie kwaśnych (można spróbować posadzić je koło różaneczników i wrzosów), za to lilia biała musi mieć w podłożu dużo wapnia - często najlepiej rośnie w miejscu, gdzie podczas budowy był dół na wapno. Wszystkie lilie nie lubią częstego przesadzania, najlepiej zostawić je w jednym miejscu przez 3 - 4 lata, a mieszańce trąbkowe nawet dłużej. Cebule lilii można sadzić zarówno jesienią, jak i wiosną, przy czym termin wiosenny jest szczególnie korzystny dla mieszańców orientalnych. Wyjątkiem jest lilia biała, którą trzeba posadzić przed końcem sierpnia, gdyż przed zimą wytwarza jeszcze rozetę liści. Lilia biała różni się też od innych głębokością sadzenia - cebulę umieszcza się najwyżej 5 cm pod powierzchnią ziemi, podczas gdy pozostałe odmiany trzeba sadzić na głębokość równą obwodowi cebuli, często 15 - 20 cm. Lilia biała i mieszańce azjatyckie, gdy są posadzone na właściwej głębokości i nie za późno, nie wymagają ochrony przed mrozem. Mieszańce trąbkowe bezpieczniej jest okryć warstwą ściółki, co powinno im w zupełności wystarczyć, natomiast mieszańce orientalne trzeba albo zabezpieczyć grubą warstwą kory lub trocin i dodatkowo stroiszem, albo uprawiać w pojemnikach i na zimę przenosić do zabezpieczonego przed mrozem pomieszczenia.
Największym zagrożeniem dla lilii są myszy i nornice, dla których liliowe cebule to przysmak, przedkładany nad wszystkie inne. Jedynym skutecznym zabezpieczeniem jest sadzenie cebul w specjalnych koszykach, albo na rabatach wyścielonych i nakrytych mocną siatką o drobnych oczkach.
Lilie można też z powodzeniem uprawiać w doniczkach - jest to metoda szczególnie wskazana dla mieszańców orientalnych, zaś w sklepach najczęściej spotykamy doniczkowe odmiany lilii azjatyckich. Jako rośliny pojemnikowe, lilie nie są zbyt kłopotliwe, pamiętajmy tylko o zapewnieniu im dość dużej w porównaniu z wielkością cebul donicy, właściwym dla danej odmiany odczynie podłoża, dostatecznie głębokim (choć nieco płytszym niż w gruncie) posadzeniu i regularnym, dość obfitym podlewaniu.
Tekst i fot. Olawia Woźnicka