Zielonki: smog jak w Krakowie

Powietrze, którym oddychają mieszkańcy podkrakowskich Zielonek, jest tak samo zanieczyszczone jak w Krakowie. Udowodniły to przeprowadzone po raz pierwszy pomiary. Pyłomierz Polskiego Alarmu Smogowego stanął przy Urzędzie Gminy Zielonki i mierzył stężenie PM10 od 15 do 29 lutego, czyli przez 15 dni.

Okazało się, że przez 11 dni poziom zanieczyszczenia był wyższy niż na stacji na Alejach Trzech Wieszczów w Krakowie!

I to pomimo wietrznej pogody i deszczu, które oczyszczają powietrze ze smogu. - W Zielonkach stężenia pyłu przekroczyły dopuszczalną prawem wartość 50 mikrogramów ma metr sześcienny przez dwanaście na piętnaście dni pomiarów. Najwyższe stężenia godzinne - nawet 215 - odnotowywano wieczorem oraz nocą, kiedy to mieszkańcy dorzucają do pieców węgiel i drewno - mówi Jacek Peszko z Polskiego Alarmu Smogowego. Stężenie średniodobowe dochodziło do 120.

Drugi pyłomierz znalazł się na osiedlu Marszowiec w Zielonkach, czyli na terenie położonym na wzniesieniu. Tam zanieczyszczenie było niższe - norma dzienna była przekroczona przez 3 dni na 11 dni pomiarów. Średnia dobowa dochodziła do 80. Jednak wieczorem poziom pyłu gwałtownie wzrastał i wynosił prawie 200. Wyniki były zbliżone do tych ze stacji na ul. Złoty Róg w krakowskich Bronowicach.

Pierwsze dane o smogu w Zielonkach są zaskoczeniem dla mieszkańców, którzy przeprowadzili się tam z Krakowa, licząc na czyste, wiejskie powietrze. - Marszowiec znajduje się 200 metrów nad Krakowem, nie spodziewałem się więc, że może tam być tak źle, jak w Krakowie - mówi Jerzy Meysztowicz, poseł Nowoczesnej oraz mieszkaniec Marszowca.

Bogusław Król, wójt Zielonek uważa, że smog w tej miejscowości jest wynikiem zanieczyszczeń komunikacyjnych. - Przy urzędzie gminy przebiega droga wojewódzka, na której jest duży ruch - mówi wójt.

Jednak gmina w tym roku rozpoczyna dopłacanie do wymany pieców na ekologiczne. Na razie mieszkańcy zgłosili 200 wniosków. W Zielonkach jest 2,6 tys. palenisk.

To pierwsza z podkrakowskich gmin, w której pojawił się pyłomierz. Teraz powietrze badane jest w Skale. Wyniki są złe: średniodobowe stężenie trzykrotnie przewyższa normę. Wieczorem, około godz. 18 poziom pyłu wynosił 235.

Tymczasem gminy, do których przez ostatnie lata przeniosło się wielu krakowian nawet nie zaczęły jeszcze walki ze smogiem. Dopiero od tego roku mieszkańcy zaczęli składać wnioski o dopłaty do wymiany pieców na ekologiczne; w Krakowie mogą to robić już od 1995 roku.

Na terenie ościennych gmin znajduje się 41 tysięcy pieców węglowych, czyli prawie dwa razy tyle co w Krakowie. W ciągu czterech lat gminy spod Krakowa przeznaczą ok. 200 mln zł z funduszy unijnych na dopłaty do likwidacji najstarszych palenisk. Ta ogromna suma pozwoli jednak na wymianę tylko jednej czwartej pieców.

Będą normy dla całej Małopolski?

W każdej z miejscowości otaczających Kraków powstają nowe domy z tzw. kopciuchami i z kominkami. W takiej sytuacji jedynym rozwiązaniem jest według działaczy Polskiego Alarmu Smogowego wprowadzenie na terenie całej Małopolski norm dla pieców wraz z okresem przejściowym na wymianę urządzeń grzewczych.

Władze województwa nie mają jednak takich planów.

- Na razie będę chciał wymusić na wszystkich gminach, aby wprowadziły u siebie programy zanieczyszczeń powietrza - mówi Wojciech Kozak, wicemarszałek Małopolski. Dopiero kiedy te działania nie przyniosą efektu. Władze województwa rozważą wprowadzenie norm dla pieców.

Małopolskie gminy są jednak przeciwne takim rozwiązaniom.- A my nie chcemy wprowadzać rozwiązań siłowych - dodaje Kozak.